Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Ôn tập văn học dân gian

I. Néi dung «n tËp: C©u 1: §Ỉc tr­ng cđa VHDG TÝnh truyỊn miƯng TÝnh tËp thĨ TÝnh thùc hµnh C©u 2: TruyƯn d©n gian C©u nãi d©n gian Th¬ ca d©n gian S©n khÊu d©n gian ThÇn tho¹i, sư thi, truyỊn thuyÕt, truyƯn cỉ tÝch, ngơ ng«n, truyƯn c­êi, truyƯn th¬ Tơc ng÷, c©u ®è Ca dao, d©n ca, vÌ ChÌo, tuång, rèi B¶ng 1: HƯ thèng thĨ lo¹i C©u 3: B¶ng tỉng hỵp, so s¸nh mét sè thĨ lo¹i truyƯn d©n gian P/a cuéc sèng vµ m¬ ­íc ph¸t triĨn céng dång cđa ng­êi d©n T©y Nguyªn thêi cỉ ®¹i H¸t - kĨ X· héi T©y Nguyªn cỉ ®¹i Ng­êi anh hïng cao ®Đp, k× vÜ cđa céng ®ång So s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iƯp, h×nh t­ỵng hoµnh tr¸ng, hµo hïng P/a cuéc sèng vµ m¬ ­íc ph¸t triĨn céng dång cđa ng­êi d©n T©y Nguyªn thêi cỉ ®¹i H¸t - kĨ X· héi T©y Nguyªn cỉ ®¹i Ng­êi anh hïng cao ®Đp, k× vÜ cđa céng ®ång ThĨ hiƯn th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cđa nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiƯn vµ n/vËt lÞch sư KĨ- diƠn x­íng trong c¸c lƠ héi C¸c sù kiƯn, n/vËt lÞch sư khĩc x¹ qua h­ cÊu N/vËt lÞch sư ®­ỵc truyỊn thuyÕt ho¸ Lâi lÞch sư + Ỹu tè kú ¶o, hoang ®­êng C©u3: B¶ng so s¸nh…(TiÕp) ThĨ hiƯn nguyƯn väng, m¬ ­íc cđa nh©n d©n vỊ sù chiÕn th¾ng cđa c¸i thiƯn KĨ Xung ®ét x· héi, ®Êu tr¹nh gi÷a thiƯn-¸c, chÝnh nghÜa-gian tµ D©n th­êng, con riªng, må c«i, con ĩt,nhµ giµu H­ cÊu, kÕt cÊu theo ®­êng th¼ng, kÕt thĩc cã hËu.. Mua vui, gi¶i trÝ, ch©m biÕm, phª ph¸n x· héi (g/cÊp thèng trÞ vµ néi bé nh©n d©n) KĨ Nh÷ng ®iỊu tr¸i tù nhiªn, nh÷ng thãi h­ tËt xÊu trong x· héi KiĨu ng­êi cã thãi h­ tËt xÊu: häc trß giÊu dèt, thÇy lÝ tham tiỊn Ng¾n gän, t¹o t×nh huèng bÊt ngê, m©u thuÉn p/tr nhanh, kÕt thĩc ®ét ngét, g©y c­êi §êi sèng vµ t©m t×nh cđa n/d©n c¸c d©n téc miỊn nĩi trong x· héi ph/kiÕn x­a KĨ – h¸t Th©n phËn bÊt h¹nh, ­íc m¬ h¹nh phĩc cđa ng­åi nghÌo Ng­êi lao ®äng nghÌo, chÞu nhiỊu bÊt h¹nh Dµi, kÕt hỵp tù sù vµ tr÷ t×nh, miªu t¶ thiªn nhiªn vµ t©m tr¹ng nh©n vËt C©u 4: B¶ng hƯ thèng vỊ ca dao Lêi ng­êi phơ n÷ bÊt h¹nh, th©n phËn bÞ phơ thuéc, gi¸ trÞ kh«ng ai biÕt ®Õn Nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng, cao ®Đp: ©n t×nh thủ chung, yªu m·nh liƯt thiÕt tha, ­íc m¬ h¹nh phĩc T©m hån l¹c quan yªu ®êi trong cuéc sèng nhiỊu lo toan vÊt v¶ cđa ng­åi lao ®éng trong x· héi cị So s¸nh, Èn dơ, m«tip biĨu t­ỵng: th©n em, em nh­ -tÊm lơa ®µo, cđ Êu gai, giÕng n­íc BiĨu t­ỵng, Èn dơ: chiÕc kh¨n, c¸i cÇu,ngän ®Ìn,con thuyỊn, bÕn n­íc, c©y ®a, gõng cay, muèi mỈn.. C­êng ®iƯu, phãng ®¹i, so s¸nh, ®èi lËp, chi tiÕt, h/¶nh hµi h­íc, tù trµo, phª ph¸n, ch©m biÕm, ®¶ kÝch II. Bµi tËp vËn dơng: 1. Bµi tËp 2: TruyƯn An D­¬ng V­¬ng vµ MÞ Ch©u – Träng Thủ Cuéc xung ®ét gi÷a An D­¬ng V­¬ng – TriƯu §µ thêi ¢u L¹c (trCN) Bi kÞch t×nh yªu lång vµo bi kÞch gia ®×nh, quèc gia ThÇn Kim Quy, lÉy ná thÇn, ngäc trai- giÕng n­íc, ADV rÏ n­íc ®i xuèng biĨn MÊt tÊt c¶: -T×nh yªu -Gia ®×nh -§Êt n­íc C¶nh gi¸c gi÷ n­íc, kh«ng chđ quan, kh«ng nhĐ d¹ c¶ tin 2. Bµi tËp 4: Anh häc trß dèt ®i lµm thÇy gi¸o Dèt hay nãi ch÷, cè t×nh giÊu dèt Th¸i ®é vµ c¸ch gi¶i thÝch ch÷ “Kª” Lêi gi¶ng cuèi cïng cđa thÇy ®å: Dđ dØ lµ con dï d× Quan xư kiƯn vµ d©n ®i kiƯn (ThÇy LÝ, C¶i, Ng«) Bi hµi kÞch cđa ®­a hèi lé vµ nhËn hèi lé §· ®ĩt lãt cßn thua kiƯn vµ bÞ ®¸nh ®ßn Cư chØ vµ c©u nãi cuèi cđa thÇy LÝ: Nh­ng nã ph¶i b»ng hai mµy 3. Bµi tËp 6: Ca dao Ai ®i mu«n dỈm non s«ng §Ĩ ai chÊt chøa sÇu ®ong v¬i ®Çy Cßn non cßn n­íc cßn ng­êi Cßn vÇng tr¨ng b¹c cßn lêi thỊ x­a VÇng tr¨ng ai xỴ lµm ®«i §­êng trÇn ai vÏ ng­ỵc xu«i hìi chµng TruyƯn KiỊu SÇu ®ong cµng l¾c cµng ®Çy Ba thu dän l¹i mét ngµy dµi ghª Cßn non cßn n­íc cßn dµi Cßn vỊ cßn nhí ®Õn ng­êi h«m nay VÇng tr¨ng ai xỴ lµm ®«i Nưa in gèi chiÕc nưa soi dỈm tr­êng 3. Bµi tËp 3: Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßn (HXH) Th©n em nh­ qu¶ mÝt trªn c©y (HXH) LỈn léi th©n cß khi qu·ng v¾ng (Tĩ X­¬ng) C¸ch nãi Th©n em… Cỉ tÝch, ca dao, truyỊn thuyÕt… §Êt n­íc b¾t ®Çu víi miÕng trÇu b©y giê bµ ¨n §Êt n­íc lín lªn khi d©n m×nh biÕt trång tre mµ ®¸nh giỈc Tãc mĐ th× bíi sau ®Çu Cha mĐ th­¬ng nhau b»ng gõng cay muèi mỈn (NguyƠn Khoa §iỊm) - T«i kĨ ngµy x­a chuyƯn MÞ Ch©u Tr¸i tim lÇm chç ®Ĩ trªn ®Çu Ná thÇn v« ý trao tay giỈc Nªn nçi c¬ ®å ®¾m biĨn s©u (Tè H÷u) - Em ho¸ ®¸ ë trong truyỊn thuyÕt Cho bao c« g¸i sau em kh«ng ph¶i ho¸ ®¸ trong ®êi (TrÇn §¨ng Khoa) TruyỊn thuyÕt An D­¬ng V­¬ng vµ MÞ Ch©u – Träng Thủ 1 2 3 4 5 6 7 9 10 11 12 13 14 15 16 8 HÃY CHỌN Văn học dân gian còn được gọi là: a. VH truyền miệng . b. VH truyền miệng hay VH bình dân . c. VH nói . d. VH chữ Nôm . 1 CÂU HỎI CÂU HỎI 2 	VH dân gian có thể ra 	đời khi a.chưa có chữ viết . b. trong thời phong kiến . c.thời công xã nguyên thủy . d.từ rất xa xưa . CÂU HỎI VH dân gian sáng tác theo phương pháp: a. hiện thực và tưởng tượng . b. tưởng tượng là chính . c. kể và hát . d. cả 3 ý trên . 3 Khi đã có chữ viết, VHDG tiếp tục tồn tại vì : a.văn học viết chưa thật phổ biến . b. kể và hát hay hơn đọc . c. VH truyền miệng cóù những đặc sắc riêng . d. cả 3 ý trên . 4 CÂU HỎI CÂU HỎI Truyện Cổ tích là: a. chuyện về người tài giỏi hay người bất hạnh . b. những câu chuyện tưởng tượng do dân gian kể lại . c. chuyện thần kì . d. chuyện về những nhân vật lịch sử . 5 CÂU HỎI Trong “Tiễn dặn người yêu”, con bọ ngựa tượng trưng cho : a. thân phận cô gái bị ép duyên . b. thân phận thấp cổ bé họng của cô gái. c. thân phận người vợ lẽ . d. thân phận chàng trai . 6 CÂU HỎI Điểm nổi bật của cổ tích thần kì là : a. kể về người bất hạnh, người tài giỏi . b. nói lên mơ ước của nhân dân . c. thường có yếu tố thần kì d. cả 3 ý trên . 7 CÂU HỎI 8 Cổ tích sinh hoạt thường có kết cấu : a. giống cổ tích thần kì . b. xâu chuỗi nhiều câu chuyện giống nhau . c. lặp lại một nội dung . d. cả 3 ý trên đều sai . CÂU HỎI 9 Dị bản là: a. sự khác nhau giữa các bản ghi trong VHDG . b. sự khác nhau trong cách hát và kể VHDG . c. là đặc điểm của VHDG . d. cả 3 câu trên đều đúng . CÂU HỎI Nhân vật chính của những câu hát than thân là : a. người phụ nữ và nông dân . b. người nghèo . c. người phụ nữ . d.phụ nữ và nông dân nghèo . 10 CÂU HỎI Cổ tích “ Chử Đồng Tử”øca ngợi : a. lòng trung hiếu . b. tinh thần tự lập . c. hôn nhân tự do giữa những người có phẩm chất cao quí . d. tinh thần yêu lao động . 11 CÂU HỎI 	Ngôn ngữ ca dao – dân ca 	thường có tính chất : a. giàu hình ảnh và nhạc điệu . b. giản dị và sâu sắc . c.mang màu sắc ngôn ngữ nói . d. tất cả các tính chất trên . 12 CÂU HỎI Cách diễn ý thường gặp của ca dao dân ca là : a. so sánh và ẩn dụ . b. điệp ngữ và nói vòng c. hoán dụ . d. tất cả các biện pháp trên . 13 CÂU HỎI Những thể thơ thường gặp của ca dao dân ca : a. lục bát, song thất lục bát . b. nói lối , lục bát biến thể c. thơ Đường luật . d. câu a và b đúng . 14 CÂU HỎI “Thạch Sùng còn thiếu mẻ kho” là : a. một câu tục ngữ . b. một câu chuyện cổ tích . c. một câu ca dao . d. tất cả đều đúng . 15 CÂU HỎI “Đầm Nhất dạ” là chi tiết trong : a. truyện thơ “ Tiễn dặn người yêu” . b. cổ tích “Chử Đồng Tử” . c. sử thi Đamsan . d. trong một cổ tích khác . 16 Chúc mừng chiến thắng !