Bài giảng môn Sinh học - Bài 33: Thân nhiệt

Bài 33 THÂN NHIỆTĐồng hóaTổng hợp chất đặc trưngTích lũy năng lượng ở các liên kết hóa học Dị hóaPhân giải chất đặc trưng thành chất đơn giản Bẻ gãy liên kết hóa học giải phóng năng lượng1) Nêu sự khác biệt giữa đồng hóa và dị hóa?KIỂM TRA BÀI CŨKIỂM TRA BÀI CŨ2) Vì sao nói sự chuyển hóa vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của sự sống?Mọi hoạt động sống của cơ thể đều cần năng lượng, năng lượng lại được giải phóng từ quá trình chuyển hóa. Vậy nếu không có chuyển hóa thì không có hoạt động sống.3) Năng lượng giải phóng ở tế bào được sử dụng vào những hoạt động nào?Hoạt động co cơ, đồng hóa, và sinh nhiệtKIỂM TRA BÀI CŨNhiệt do dị hóa giải phóng để điều hòa thân nhiệt. Vậy thân nhiệt là gì? Cơ thể có những biện pháp nào để điều hòa thân nhiệt?Bài 33 THÂN NHIỆTI. Thân nhiệtThân nhiệt là gì? Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ thểNgười ta đo thân nhiệt như thế nào và để làm gì?Ngậm nhiệt kế ở miệng (370C), kẹp nhiệt kế ở nách (36,50C) hoặc cho vào hậu môn (37,50C)Thân nhiệt phản ánh tình trạng sức khỏeNgậm nhiệt kế ở miệngI. Thân nhiệtỞ người khỏe mạnh nhiệt độ cơ thể khi trời nóng và khi trời lạnh là bao nhiêu và thay đổi như thế nào? Thân nhiệt luôn ổn định ở 370C do sự cân bằng giữa quá trình sinh nhiệt và tỏa nhiệtVậy tại sao khi sốt nhiệt độ lại tăng?- Làm giảm sự phát triển của vi khuẩn hay siêu vi, do chúng rất nhạy cảm với sự gia tăng nhiệt độ dù tăng ít.- Giúp bạch cầu đến bộ phận bị nhiễm nhanh hơn, để chống lại sự xâm nhập của vi trùng. II. Sự điều hòa thân nhiệtNhiệt do hoạt động của cơ thể sinh ra đã đi đâu và để làm gì?Được máu phân phối khắp cơ thể và tỏa ra môi trường để đảm bảo cho thân nhiệt ổn định1. Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệtII. Sự điều hòa thân nhiệt1. Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệtKhi lao động nặng cơ thể có những phương thức tỏa nhiệt nào?- Qua hơi nước ở hoạt động hô hấp- Qua da- Qua sự bốc hơi của mồ hôiNgười lao động nặng thì hô hấp mạnh và đổ mồ hôiII. Sự điều hòa thân nhiệt1. Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệtVì sao da người hồng hào về mùa hè và da thường tái hoặc sởn gai ốc về mùa đông (trời lạnh)?Mao mạch da dãn, lưu lượng máu qua da nhiều tạo điều kiện cho cơ thể tăng cường tỏa nhiệtMao mạch da co lại, lưu lượng máu qua da ít nên da tím tái. Đồng thời cơ chân lông co lại nên sởn gai ốc làm giảm thiểu sự tỏa nhiệt qua daKhi trời lạnhKhi trời nóngII. Sự điều hòa thân nhiệt1. Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệtKhi trời nóng, độ ẩm không khí cao, trời oi bức, cơ thể ta có những phản ứng gì và có cảm giác như thế nào?Khi trời oi bức: mồ hôi tiết ra nhiều nhưng lại khó bay hơi nên mồ hôi chảy thành dòng, sự tỏa nhiệt khó khăn ta cảm thấy bức bối, khó chịuII. Sự điều hòa thân nhiệt1. Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệtTại sao khi rét chúng ta lại run?Vì khi đó các cơ co giãn liên tục, gây phản xạ run giúp tạo ra nhiệt, làm cho thân nhiệt tăng lên II. Sự điều hòa thân nhiệt1. Vai trò của da trong điều hòa thân nhiệtDa là cơ quan đóng vai trò quan trọng nhất trong điều hòa thân nhiệt.- Khi trời nóng và khi lao động nặng, mao mạch ở da dãn giúp tỏa nhiệt nhanh, đồng thời tăng cường tiết mồ hôi, mồ hôi bay hơi sẽ lấy đi một lượng nhiệt của cơ thể.- Khi trời rét, mao mạch ở da co lại, cơ chân lông co để giảm sự tỏa nhiệt2. Vai trò của hệ thần kinh trong điều hòa thân nhiệtHệ thần kinh đóng vai trò chủ đạo trong hoạt động điều hòa thân nhiệt Sự tăng, giảm quá trình dị hóa ở tế bào Phản ứng co, dãn mạch máu dưới da Tăng, giảm tiết mồ hôi Co, duỗi cơ chân lông đểĐể điều tiết sự tỏa nhiệtIII. PHƯƠNG PHÁP PHÒNG CHỐNG NÓNG, LẠNH t0 môi trường cao nhưng không thông thoáng, sự tỏa nhiệt và thoát mồ hôi bị ngưng trệ làm nhiệt độ cơ thể tăng cao  dễ bị cảm nóng Đi nắng hay vừa lao động nặng xong, thân nhiệt đang cao mà tắm ngay hay ngồi nghỉ nơi gió lùa  có thể bị cảm sốt Mùa rét, cơ thể mất nhiều nhiệt mà không giữa cho cơ thể đủ ấm  cảm lạnhBệnh cúm là bệnh của loài chim và động vật có vú do siêu vi trùng. Biểu hiện: tăng nhiệt, đau đầu, đau cổ họng, đau nhức bắp thịt khắp cơ thể, ho, mệt mỏi. Bệnh cúm khác cảm giống ở giai đoạn đầu là đều gây đau cổ họng, tứ chi ê ẩm và nhức đầu. - cảm ít gây sốt và hiếm khi làm thân nhiệt cao hơn 38,8 độ Ccúm thường thân nhiệt trên 39,4 độ C. III. PHƯƠNG PHÁP PHÒNG CHỐNG NÓNG, LẠNHĐể đề phòng cảm nóng, cảm lạnh, trong lao động và sinh hoạt hàng ngày ta cần phải chú ý những điểm gì?III. PHƯƠNG PHÁP PHÒNG CHỐNG NÓNG, LẠNHGiải thích câu: “Trời nóng chóng khát, trời mát chóng đói”Trời nóng chóng khát: trời nóng đổ mồ hôi nhiều để tỏa nhiệt  cơ thể mất nhiều nước  khátTrời mát (rét) chóng đói: vì cơ thể tăng cường chuyển hóa để tăng sinh nhiệtCủng cố