Bài giảng Vật lý 10 - Bài 11: Lực hấp dẫn - Định luật vạn vật hấp dẫn

 Kiểm tra bài cũ Cõu 1: Phỏt biểu nội dung định luật III Niuton? Nờu đặc điểm của lực và phản lực? Trả lời: Trong moùi trửụứng hụùp, khi vaọt A taực duùng leõn vaọt B moọt lửùc, thỡ vaọt B cuừng taực duùng vaứo vaọt A moọt lửùc. Hai lửùc naứy cuứng giaự, cuứng ủoọ lụựn, nhửng ngửụùc chieàu. CÂU 2 Một quả búng bay đến đập vào tường. Búng bị bật trở lại, cũn tường thỡ vẫn đứng yờn. Như vậy cú trỏi với định luật III Niu-tơn khụng ? Giải thớch. GIẢI THÍCH Baứi 11 Mặt Trời Mặt Trăng Trái Đất Chuyển động của Mặt Trăng quanh Trái Đất và của Trái Đất quanh Mặt Trời Lực nào giữ cho Măt Trăng chuyển động gần nhưư tròn đều quanh Trái Đất ? Lực nào giữ cho Trái Đất chuyển động gần nhưư tròn đều quanh Mặt Trời ? Lực nào giữ cho cỏc hành tinh chuyển động quanh mặt trời Lực hấp dẫn là gì ? Là lực hút giữa mọi vật trong vũ trụ Đặc điểm: Là lực tỏc dụng từ xa qua khoảng khụng gian giữa cỏc vật. II - định luật vạn vật hấp dẫn 1) Nội dung định luật: Lực hấp dẫn giữa hai chất điểm bất kì tỉ lệ thuận với tích hai khối lượng của chúng và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng r m1 m2 r m1 m2 2) Hệ thức: Fhd : Lửùc haỏp daón (N) m1, m2 : Khoỏi lửụùng cuỷa hai vaọt (kg) R : Khoỷang caựch giửừa hai chaỏt ủieồm (m) G : Haống soỏ haỏp daón ; G  6,68.10-11 Nm2/kg2 3. Đặc điểm của lực hấp dẫn: Là lực hút Điểm đặt: Đặt tại trọng tâm của vật (chất điểm) Giá của lực: là đưường thẳng đi qua tâm 2 vật. r m1 m2 *Chú ý: Định luật vạn vật hấp dẫn chỉ đúng khi: Khoảng cách giữa hai vật rất lớn so với kích thưước của chúng hoặc các vật đồng chất và có dạng hình cầu. Vì rất nhỏ nên Fhd rất nhỏDo đó ta không cảm nhận đưược lực hấp dẫn. Tại sao chúng ta không cảm nhận thấy đưược lực hút giữa các vật thể thông thưường ? Trỏi đất Mặt trăng Mặt trời Mặt trời Mặt trăng Mặt trăng Trỏi đất Trỏi đất III. Trọng lực là trưường hợp riêng của lực hấp DẪN: 1) Định nghĩa: * Trọng lực của một vật là lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vật đó. m M O R h * Trọng lực đặt vào trọng tõm của vật. Tại sao vật rơi, cũn Trỏi Đất đứng yờn. GIẢI THÍCH m M O R h - Khi thaỷ rụi moọt vaọt coự khoỏi lửụùng m ụỷ ủoọ cao h so vụựi maởt ủaỏt thỡ troùng lửụùng P taực duùng leõn vaọt (lửùc haỏp daón giửừa Traựi ẹaỏt vaứ vaọt) laứ: (1) - Lửùc naứy truyeàn cho vaọt m gia toỏc rụi tửù do g. Theo ủũnh luaọt II Newton, ta coự : P = mg (2) 2) Gia tốc rơi tự do: m M O 3) Những vật gần Trỏi Đất. O - Khi h << R, ta co: - Nhận xột: Gia tốc rơi tự do g khụng chỉ phụ thuộc vào vĩ độ trờn Trỏi Đất mà cũn phụ thuộc vào độ cao và độ sõu so với mặt đất CỦNG CỐ I. Lực hấp dẫn Lực hấp dẫn là lực hút lẫn nhau giữa mọi vật trong vũ trụ. II. Định luật vạn vật hấp dẫn 1. Định luật: (SGK) 2. Hệ thức : III. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn Nếu h << R thì : Bài tập vận dụng Cõu 1: Một vật khối lượng 1 kg, ở trờn mặt đất cú trọng lượng 10 N. Khi chuyển động tới một điểm cỏch tõm Trỏi Đất 2R (R là bỏn kớnh Trỏi Đất) thỡ nú cú trọng lượng bằng bao nhiờu niutơn ? Sai rồi Sai rồi Sai rồi A. 1 N. D. 10 N. C. 5 N. B. 2,5 N. Câu 2: 	Muốn lực hút giữa hai vật tăng lờn 4 lần thì khoảng cách giữa hai vật phải thay đổi bao nhiêu lần ?	 C. Giảm 2 lần D. Giảm 4 lần B. Tăng 2 lần A. Tăng 4 lần Rất tiếc Rất tiếc Rất tiếc Củng cố bài Cõu 3. Câu nào sau đây là đúng khi nói về lực hấp dẫn do Trái Đất tác dụng lên Mặt Trăng và do Mặt Trăng tác dụng lên Trái Đất ? A. Hai lực này cùng phưương, cùng chiều. B. Hai lực này cùng phưương, ngược chiều. C. Hai lực này cùng chiều, cùng độ lớn. D. Phương của hai lực luôn thay đổi và không trùng nhau. Sai rồi Sai rồi Sai rồi CHÚC CÁC EM HỌC TẬP TỐT Vỡ: lực hấp dẫn giữa vật và Trỏi Đất đều gõy ra tốc. Tuy nhiờn Trỏi Đất cú khối lượng rất lớn → mức quỏn tớnh lớn → gia tốc thu được rất nhỏ → Trỏi Đất hầu như đứng yờn, ngược lại vật thỡ chuyển động và bị hỳt về gần trỏi đất. TRỞ VỀ Điều này hoàn toàn phự hợp với Định luật III Niuton. Vỡ: Theo Định luật III thỡ lực tương tỏc giữa búng và tường đều gõy ra gia tốc. Tuy nhiờn tường cú khối lượng rất lớn → mức quỏn tớnh lớn → gia tốc thu được rất nhỏ → tường hầu như đứng yờn, ngược lại búng thỡ chuyển động và bị bật ra xa tường. TRỞ VỀ