Bài 21: Đặc điểm chung và vai trò của nghành thân mềm

` BÀI 21: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGHÀNH THÂN MỀM Thân mềm đa dạng về ………………. (Trên cạn, nước ngọt, nước mặn…) ……… ( Vùi lấp, di chuyển nhanh…..) ……………..(Có loài nặng vài chục gam , có loài nặng đến hàng tấn) Môi trường sống Tập tính Kích thước Loài ……………….. (Khoảng 70 nghìn loài) Chú thích cấu tạo chung của các đại diện thân mềm sau: trai ốc sên mực D,A Chân Chân Chân Vỏ đá vôi Vỏ đá vôi Mai đá vôi Ống tiêu hóa Ống tiêu hóa Ống tiêu hóa Khoang áo Khoang áo 4 Đầu Đầu Đặc điểm Đại diện Nơi sống Lối sống Kiểu vỏ đá vôi Đặc điểm cơ thể Thân mềm Không phân đốt Phân đốt Khoang áo phát triển Hệ tiêu hóa phân hóa Trai sông Sò Ốc sên Ốc vặn Mực Cụm từ Nước ngọt Biển Ở cạn Nước ngọt Biển Nước ngọt, biển, nước lợ, ở cạn Vùi lấp Vùi lấp Bò chậm Bò chậm Bơi nhanh Vùi lấp, bò chậm, bơi nhanh 2 mảnh vỏ 2 mảnh vỏ 1 vỏ xoắn ốc 1 vỏ xoắn ốc Vỏ tiêu giảm 2 mảnh vỏ, 1 vỏ xoắn ốc, vỏ tiêu giảm X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Bảng 2 – Đặc điểm chung của ngành thân mềm Mực ống Bạch tuộc Vì sao lại xếp mực bơi nhanh cùng ngành với ốc sên bò chậm chạp? Câu 1: Lợi ích lớn nhất của động vật thân mềm trong đời sống con người là: Cung cấp nguyên liệu làm thuốc Cung cấp sản phẩm làm đồ mỹ nghệ Cung cấp thực phẩm Cung cấp đá, vôi cho xây dựng C©u 2: Loài thân mềm nào làm thức ăn cho cá? Cá, tép, cua, Sò, hến, ốc……. Tép, ốc, cá nhỏ Rận nước, cá, tép Câu 3: Con ngu­êi cã thÓ lÊy ngäc tõ loµi th©n mÒm nµo ®Ó lµm ®å trang søc? Trai Ốc sên Bạch tuộc Sò C©u 4.Loài thân mềm nào làm ®å trang trí? Đồi mồi, Ngọc trai Ốc xà cừ, trai mào,vỏ thân mềm.. Vỏ tôm hùm C©u 5: Trong các loài sau đây những loài nào làm sạch môi trường nước? Mực, bạch tuột Ngêu, sò Trai, hến… Câu b, c đều đúng C©u 6. Trong các loài thân mÒm sau loµi nµo cã h¹i cho c©y trång ? Mực, cua Ốc đắng, hến Ốc sên, ốc bươu vàng Trai sông, mực C©u 7. Loài thân mềm nào là vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán? Các loài cá Các loài cua Các loài gia cầm Các loài ốc nhỏ sống ở ao, ruộng như : ốc mút, ốc tai, … C©u 8. Loài thân mềm nào có giá trị xuất khẩu? Mực, bào ngư, sò huyết…. Tôm,cua biển Cá tra, cá ba sa Tất cả các câu trên đều đúng C©u 9. Loài thân mềm nào có giá trị về mặt địa chất ? Hóa thạch một số loài thực vật … Hóa thạch một số vỏ sò, vỏ ốc … Hóa thạch một số loài cá … Hóa thạch một số loài khủng long … Nêu vai trò có lợi của ngành thân mềm. Cho ví dụ minh họa? - Làm thực phẩm cho người: Mực, sò, vẹm, hầu, ốc...... - Làm thức ăn cho động vật khác:Sò, ốc, hến, trứng và ấu trùng của chúng… - Làm đồ trang trí, trang sức: Xà cừ, vỏ ( ốc, trai, sò)… - Làm nguyên liệu xuất khẩu : Mực, bào ngư, sò huyết... - Làm sạch môi trường: Trai, sò, hầu, vẹm… - Có giá trị về mặt địa chất: Hóa thạch vỏ ốc, vỏ sò... Nêu tác hại của ngành thân mềm ? - Làm vật trung gian truyền bệnh giun sán: Ốc ao, ốc mút, ốc tai... - Có hại cho cây trồng: Các loài ốc sên. - Đục ruỗng các vỏ gỗ của tàu thuyền và các công trình xây dựng bằng gỗ: Hà sông, hà biển... Tác hại: Liên hệ thực tế: Ở địa phương em loài thân mềm nào làm thực phẩm và có thể xuất khẩu ? Vậy vỏ thân mềm có ý nghĩa thực tiễn gì? Được khai thác để bán làm đồ trang trí ở các nơi du lịch vùng biển: Hạ Long, Đồ Sơn, Sầm Sơn, Nha Trang, Vũng Tàu.... Đặc biệt là các loài ốc vì chúng vừa đa dạng, vừa đẹp, vừa kì dị ( ốc tù và, ốc bàn tay, ốc gai, ốc môi, ốc ngựa....) Ở địa phương em đã ứng dụng vai trò của vỏ thân mềm vào thực tiễn như thế nào ? HỘP ĐỰNG ĐỒ TRANG SỨC Ở địa phương em vỏ thân mềm đã được ứng dụng: - Làm đồ trang trí. - Làm hàng lưu niệm. - Sản xuất vôi . .... Thảo luận theo nhóm hoàn thành bảng 2 Ý nghĩa thực tiễn Làm thực phẩm cho người Làm thức ăn cho động vật Làm đồ trang sức Làm vật trang trí Làm sạch môi trường nước Có hai cho cây trồng Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán Có giá trị xuất khẩu Có giá trị về mặt địa chất stt Mực, sò, ngao, ốc, hến, trai… Sò, hến,ốc… Trai (Ngọc trai) Ốc, sò, hến, điệp…(vỏ) Trai, sò, hến… Ốc sên, ốc bươu vàng Ốc gạo, ốc mút… Mực, bào ngư, sò huyết… Hóa thạch vỏ ốc, sò.. Ốc, hến, trai… Trai, sò, hến… Ốc sên, ốc bươu vàng Ốc gạo, ốc mút… Sò, hến,ốc… Trai (Ngọc trai) Ốc, sò, hến, Ốc nhồi Trai, sò, ốc sên, mực, ngao, v.v. Có môi trường sống và lối sống rất khác nhau nhưng cơ thể đều có đặc điểm chung là:……....….,……….....…...,……….................,…………...,……………..và….………........…..………………. Riêng mực, bạch tuộc thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực nên có …………. và ……………… phát triển. Trừ 1 số thân mềm có hại, còn hầu hết chúng đều có lợi về nhiều mặt. Hãy điền các từ hay cụm từ vào các chỗ… Thân mềm Không phân đốt Hệ tiêu hóa phân hóa Có vỏ đá vôi Có khoang áo Cơ quan di chuyển thường đơn giản Vỏ tiêu giảm Cơ quan di chuyển 7. §©y lµ c¬ quan rÊt ph¸t triÓn ë th©n mÒm trõ èc sªn? 3. §©y lµ c¬ quan b¶o vÖ n·o cña mùc ? 4. §©y lµ tªn mét loµi th©n mÒm cã h¹i cho c©y trång? 6. §©y lµ tËp tÝnh b¾t måi cña mùc ? 2.§©y lµ c¬ quan h« hÊp cña th©n mÒm? 5. §©y lµ tªn cña loµi th©n mÒm cã vá ®¸ v«i tiªu gi¶m hoµn toµn? 1 2 3 6 7 1. §©y lµ tªn c¬ quan di chuyÓn cña trai s«ng? 5 4 8. §©y lµ líp gi÷a cña vá th©n mÒm 8 Đây là một sản phẩm rất quý của trai ? Dặn dò: 	- Về nhà học bài, trả lời các câu hỏi SGK/ 73. 	- Tìm hiểu về tôm sông ở bài 22. 	- Mỗi em mang 1 con tôm sông còn sống để học.