Bài 21: Đột biến gen

CHƯƠNG IV : BIẾN DỊ KHÁI QUÁT CÁC LOẠI BIẾN DỊ Biến dị di truyền Biến dị không di truyền Biến dị tổ hợp Đột biến Thường biến Đột biến gen Đột biến NST BIẾN DỊ Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết. Là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ. Là những biến đổi trong vật chất di truyền xảy ra ở cấp độ phân tử(ADN) hoặc cấp độ tế bào. CHƯƠNG IV : BIẾN DỊ Quan sát hình và thảo luận nhóm điền vào phiếu học tập (3 phút) + Đoạn ADN ban đầu (a): Có ………….. cặp nuclêôtit I. Đột biến gen là gì? G X b a c d H21.1. Một số dạng đột biến gen I. Đột biến gen là gì? G X X G A T T A G X T A T A G X G T A G X T A d c b 4 6 5 - Mất cặp X - G - Thêm cặp T – A Thay cặp A -T bằng cặp G - X - Mất một cặp nuclêôtit - Thêm một cặp nuclêôtit Thay cặp nuclêôtit này bằng cặp nuclêôtit khác + Đoạn ADN ban đầu (a): Có ……cặp nuclêôtit 5 I. Đột biến gen là gì? 1. Khái niệm: Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit. 2. Các dạng đột biến gen: + Mất một hoặc một số cặp Nuclêôtit + Thêm một hoặc một số cặp Nuclêôtit + Thay thế một hoặc một số cặp Nuclêôtit I. Đột biến gen là gì? Quan sát hình, đọc thông tin SGK thảo luận và trả lời về những nguyên nhân gây đột biến gen ? I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969. Máy bay Mỹ rải chất độc da cam - Trong tự nhiên : I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Nhà máy hạt nhân Thử vũ khí hạt nhân I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Sử dụng thuốc trừ sâu Hóa chất thực phẩm Rác thải I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Khói bụi giao thông Hút thuốc lá Khói bụi nhà máy I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Các tác nhân của môi trường trong và ngoài cơ thể làm rối loạn quá trình tự sao chép của ADN. I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen - Trong tự nhiên: Đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể. I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen - Trong thực nghiệm : I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen - Trong tự nhiên: Đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể. - Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra đột biến gen bằng các tác nhân vật lý, hoá học. I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình? I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Quan sát các hình: Có hại H 21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng) H 21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạng Có hại I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen ĐGB THAY CẶP A-T  G-X GÂY HỒNGCẦU HÌNH LIỀM (giảm khả năng vận chuyển O2) MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ ĐỘT BIẾN GEN Câm, điếc bẩm sinh Bệnh bạch tạng Bàn tay, bàn chân nhiều ngón Đột biến có hại I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật? I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Ngô biến đổi gen phòng chống sâu bệnh Quan sát các hình: H 21.4.Đột biến gen ở cây lúa (b) làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a) I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Đột biến tăng tính chịu hạn, chịu rét ở cây lúa Đột biến gen ->Hoa hồng xanh Đột biến gen -> Ngô cao sản I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Đột biến gen làm cho cừu chân ngắn ở Anh không nhảy qua hàng rào vào phá vườn. I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Đột biến gen đôi khi có lợi cho con người có ý nghĩa trong chăn nuôi, trồng trọt và là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và tiến hoá tiến hoá. I. Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM Từ năm 1961 – 1971 Hơn 75,8 triệt lít chất độc màu da cam đựơc Mỹ rải xuống miền Nam Việt Nam Hơn 2 triệu nạn nhân phơi nhiễm hàng vạn đứa trẻ được sinh ra nhiễm độc 45% diên tích rừng của miền Nam bị phá hủy Hiện nay tại Việt Nam có khoảng : 4,8 triệu nạn nhân bị nhiễm chất độc màu da cam Độc tố còn lưu lại trong đất và gây độc từ 20-100 năm nữa Tiếp tục gây đột biến gen lên thế hệ thứ 2, 3 và 4 của các nạn nhân phơi nhiễm EM CÓ BIẾT ? EM CÓ BIẾT ? EM CÓ BIẾT ? NHIỄM PHÓNG XẠ 80.000 người chết ngay trong vụ ném bom tại thành phố Hirosima 192.020 người Hirosima chết do tác động của nhiệt, bức xạ, nhiễm độc xạ cho đến ngày nay 7 0.000 người chết trong vu ném bom tạ Nagasaki Ôi nhiễm phóng xạ kéo dài hàng trăm năm Và hậu quả để lại là…….. Và hậu quả để lại là…….. Tích cực tham gia bảo vệ môi trường Sử dụng phương tiện ít gây ô nhiễm môi trường Sử dụng thực phẩm an toàn Vì vậy để phòng tránh đột biến gen. Chúng ta cần : + Đấu tranh chống sử dụng vũ khí hóa học, vũ khí hạt nhân …. + Sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật đúng quy trình. + Tuyên truyền, vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường…. Củng cố: Chọn phương án trả lời đúng nhất cho các câu sau: Đột biến gen là những .......................trong .................của gen liên quan tới ..........hoặc ..................cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên ADN Câu 1: Điền từ thích hợp và chỗ chấm cấu trúc một một số biến đổi CỦNG CỐ A B C D Cả hai nguyên nhân trên Rối loạn quá trình tự nhân đôi của ADN Hiện tượng co xoắn của NST trong phân bào Hiện tượng tháo xoắn của NST trong phân bào Câu 1: Nguyªn nhân phát sinh đột biến gen là: Củng cố: chọn phương án trả lời đúng nhất cho các câu sau Luôn có hại cho bản thân sinh vật. A B C D Cả B và C Một số đột biến gen lại có lợi Thường có hại cho bản thân sinh vật Câu 2: Vai trò của đột biến gen là A D C B Thay thÕ cÆp nuclª«tit nµy b»ng cÆp nuclª«tit kh¸c жo cÆp nuclª«tit nµy b»ng cÆp nuclª«tit kh¸c MÊt mét cÆp nuclª«tit Thªm mét cÆp nuclª«tit Câu 3: Mét gen A = 600 nuclª«tit, G = 900 nuclª«tit. NÕu khi ®ét biÕn , gen ®ét biÕn cã: A = 601 nuclª«tit, G = 900 nuclª«tit. Đ©y lµ d¹ng ®ét biÕn nµo ? HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎI Ô số1:(Gåm 6 chữ c¸i):Đ©y lµ mét trong những nguyªn t¾c cña qu¸ trình tæng hîp ADN Ô số 2: (Gåm 8 chữ c¸i) Hiện tượng con c¸i sinh ra giống bố mẹ Ô số 3: (Gåm 9 chữ c¸i) Lo¹i ®¬n ph©n cÊu t¹o nªn ADN Ô số 4: (Gåm 6 chữ c¸i) Người đặt nền móng cho di truyền học Ô số 5: (Gåm 3 chữ c¸i) Gen có bản chất là loại axit nucleic này Ô số 6:(Gåm 8 chữ c¸i) Lo¹i đơn phân tạo nên protein Từ chìa khoá:Hiện tượng con cái khác với bố mẹ và khác nhau ở nhiều chi tiết là hiện tượng gì ? D T R U Y Ề N N U C L O T I T M E D E N A N A X I T A M N Ổ S U N G CÁ SẤU BẠCH TẠNG CÂY BẠCH TẠNG RẮN BẠCH TẠNG NHÍM BẠCH TẠNG CHUỘT ĐỘT BIẾN GEN  CHUYỂN MÀU KHÁC ĐỘT BIẾN GEN : LỢN CÓ 2 ĐẦU GÂY CHẾT ĐBG GÂY BÉO PHÌ Ở CHUỘT III.VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN Bò 6 chân Cây bị bạch tạng