Bài 22 - Tiết 23 Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

Bài giảng : Sinh học 9 Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ Giáo viên : Phạm Thị Hoa Lớp 9A Kiểm tra bài cũ 1- Đột biến gen là gỡ? Nờu cỏc dạng đột biến gen và nhận dạng chỳng? Hỡnh d Thờm một cặp nu A -T Hỡnh b Mất một cặp nu X - G Hỡnh c Thay thế 1 cặp nu A -T bằng cặp nu G -X Hỡnh b, c, d : Đoạn gen bị biến đổi từ gen a Hỡnh a: đoạn gen ban đầu Kiểm tra bài cũ 2- Nờu nguyờn nhõn phỏt sinh đột biến gen? Vỡ sao phần lớn đột biến gen cú hại cho bản thõn sinh vật? Nguyên nhân : Do các tác nhân vật lí , hoá học, sinh học của môi trường trong và ngoài cơ thể ảnh hưởng và gây rối loạn đến quá trình tự sao của ADN -Phần lớn đột biến gen cú hại cho bản thõn sinh vật vỡ chỳng phỏ vỡ sự thống nhất hài hũa trong kiểu gen đó qua chọn lọc tự nhiờn và duy trỡ lõu đời trong tự nhiờn, gõy ra những rối loạn trong quỏ trỡnh tổng hợp protein. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ Bài 22 - Tiết 23 I, Đột biến cấu trỳc NST là gỡ? A B C D E F G H a Cấu trúc của NST a đặc trưng bởi những yếu tố nào ? - Số lượng đoạn (Gen) - Trình tự sắp xếp các đoạn Khi những yếu tố trên bị thay đổi thì còn là NST a không ? Khi tìm hiểu về cấu trúc NST ta phải xét đến những yếu tố nào ? - Số lượng đoạn (Gen) - Trình tự sắp xếp các đoạn ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ Bài 22 - Tiết 23 I, Đột biến cấu trỳc NST là gỡ? Nhóm Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. Đột biến cấu trỳc nhiễm sắc thể là gỡ? NST bị đột biến cấu trỳc Nhiễm sắc thể ban đầu 8 8 8 ABCDEFGH ABCDEFGH ABCDEFGH 7 10 8 Mất đoạn H Thờm đoạn BC Đoạn BCD đảo thành DCB Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn ABCDEFG ABCBCDEFGH ADCBEFGH Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn Hỡnh a Hỡnh b Hỡnh c - Đột biến cấu trỳc NST là những biến đổi trong cấu trỳc NST. - Gồm cỏc dạng : Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn… Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. Đột biến cấu trỳc nhiễm sắc thể là gỡ? II, Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST 1- Nguyên nhân phát sinh : Nst ban đầu Các NST con Tự nhân đôi Tác nhân hóa học Tác nhân vật lí Tác nhân sinh học Môi trường trong và ngoài cơ thể Sao chép nhầm Các NST con đột biến - Đột biến cấu trỳc NST là những biến đổi trong cấu trỳc NST. - Gồm cỏc dạng : Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn… Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I. Đột biến cấu trỳc nhiễm sắc thể là gỡ? II, Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST 1- Nguyên nhân phát sinh : Do các tác nhân vật lí, hóa học, sinh học của môi trường trong và ngoài cơ thể tác động vào quá trình tự sao của NST gây phá vỡ cấu trúc hoặc sắp xếp lại các đoạn NST *Mất đoạn NST ở người: - Mất 1 đoạn nhỏ ở đầu NST thứ 21 gõy ung thư mỏu người - Mất một phần cỏnh ngắn của NST số 5 ở người gõy hội chứng tiếng mốo kờu. - Mất 1 phần cỏnh dài ở NST 22 gõy ung thư mỏu ỏc tớnh (philadenphia) *Lặp đoạn NST: - Lặp đọan 16a trờn NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thỡ mắt càng dẹp) -Lặp đoạn cú lợi cho tiến húa vỡ tạo ra nguyờn liệu di truyền mới ( cú thể xảy ra sự trao đổi chộo khụng đều giữa cỏc crụmatic trong giảm phõn) *Đảo đọan: thường ớt ảnh hưởng đến sức sống vỡ vật chất di truyền khụng bị mất, tạo nờn đa dạng cỏc thứ trong một loài. -VD: ruồi giấm người ta phỏt hiện ra 12 dạng đảo đoạn trờn NST thứ 3, liờn quan đến khả năng thớch ứng với mụi trường.  Em cú biết ? Hội chứng “mốo kờu”:(mất đoạn NST số 5) Cơ thể người do bị nhiễm chất độc da cam Mắt ruồi giấm cú bộ NST bỡnh thường Mắt ruồi dấm do có 1 đoạn NST lặp ba Mắt ruồi dấm do có 1 đoạn NST lặp lại Đột biến lặp đoạn ở lúa mì Nờu tớnh chất của đột biến cấu trỳc NST? Vỡ sao đột biến cấu trỳc NST thường gõy hại cho bản thõn sinh vật? Nhiễm sắc thể Gen Tớnh trạng Thay đổi cấu trỳc Thay đổi số lượng và cỏch sắp xếp gen Tính trạng biến đổi (Sắp xếp hài hoà) (Thớch nghi) Đôi khi có lợi Đa số là gây hại Phần lớn cú hại Tớnh chất của đột biến cấu trỳc NST: Chứa nhiều ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ Bài 22 - Tiết 23 II. Nguyờn nhõn phỏt sinh và tớnh chất cấu trỳc NST: 2- Tớnh chất của đột biến cấu trỳc NST: Đột biến cấu trỳc NST làm biến đổi cỏch sắp xếp bỡnh thường của cỏc gen nờn thường gõy hại Đụi khi đột biến cấu trỳc NST cũng cú lợi  cú ý nghĩa trong chọn giống và tiến húa Nhiễm sắc thể Gen Tớnh trạng Nhõn đụi Phõn li Tổ hợp Nhõn đụi Phõn li Tổ hợp Di truyền Đột biến cấu trỳc NST cú di truyền khụng? Tại sao? Trong cỏc dạng đột biến trờn thỡ dạng nào là gõy hậu quả lớn nhất cho sinh vật? Là dạng mất đoạn vỡ nú làm mất vật chất di truyền - Đột biến cấu trỳc NST là những biến đổi trong cấu trỳc NST. - Gồm cỏc dạng : Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn… Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ I, Đột biến cấu trúc NST là gì ? II, Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST 1- Nguyên nhân phát sinh : Do các tác nhân vật lí, hóa học, sinh học của môi trường trong và ngoài cơ thể tác động vào quá trình tự sao của NST gây phá vỡ cấu trúc hoặc sắp xếp lại các đoạn NST 2- Tính chất của đột biến NST : -Đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho bản thân sinh vật ,đôi khi có trường hợp có lợi là nguyên liệu cho chọ giống và tiến hoá Bài tập 1. Nguyờn nhõn chủ yếu gõy đột biến cấu trỳc NST là: a. Cỏc tỏc nhõn vật lý của ngoại cảnh. b. Cỏc tỏc nhõn vật lý và hoỏ học trong mụi trường c. Hoạt động co xoắn và thỏo xoắn của NST trong phõn bào d. Cỏc tỏc nhõn hoỏ học của ngoại cảnh 2. Một đoạn nào đú của 1 NST quay ngược 1 gúc 180 0 làm đảo ngược trật tự phõn bố của gen trờn đoạn NST đú, được gọi là đột biến: a. Lặp đoạn b. Đảo đoạn c. Chuyển đoạn d. Mất đoạn Bài tập 3 Dạng đột biến cấu trỳc NST nào gõy hậu quả lớn nhất? Lặp đoạn nhiễm sắc thể Đảo đoạn nhiễm sắc thể Mất đoạn nhiễm sắc thể cả a, b và c Bài tập C  Hướng dẫn học ở nhà - Học bài và trả lời cỏc cõu hỏi SGK trang 66. - Tỡm hiểu đột biến số lượng NST( Dị bội thể) Xin trân trọng cảm ơn các em học sinh