Bài 28: Thực hành xem băng hình tập tính sâu bọ

Click to edit Master title style Click to edit Master text styles Second level Third level Fourth level Fifth level 11/6/2014 ‹#› NĂM HỌC 2014- 2015 GV: THÂN THỊ DIỆP NGA SINH HOÏC 7 Kiểm tra bài cũ Đáp án: -Cơ thể sâu bọ gồm có 3 phần: đầu, ngực và bụng. Phần đầu có một đôi râu, ngực có 3 đôi chân và 2 đôi cánh - Hô hấp bằng ống khí. - Phát triển qua biến thái H: Trình bày đặc điểm chung của sâu bọ BÀI 28 THỰC HÀNH :XEM BĂNG HÌNH TẬP TÍNH SÂU BỌ NỘI DUNG: I- Yêu cầu II- Chuẩn bị III- Nội dung 1- Giác quan 2- Thần kinh 3- tập tính IV- Thu hoạch I Yêu cầu: - Quan sát, theo dõi một số tập tính sâu bọ qua băng hình. - Ghi chép các diễn biến của tập tính của sâu bọ - biết cách ghi chép nhận xét về tập tính sâu bọ II. Chuẩn bị: - Kiến thức: ôn tập các bài về sâu bọ - Chuẩn bị các nội dung theo yêu cầu của giáo viên III. Nội dung và cách tiến hành: Sâu bọ thuộc ngành chân khớp. Đây là lớp động vật vô cùng phong phú với hơn một triệu loài, chúng giữ một vai trò quan trọng trong giới tự nhiên. Tỷ lệ số lượng các loài trong các ngành, lớp Động vật. Tập tính sâu bọ là những hoạt động sống đặc trưng đáp ứng lại tác nhân của ngoại cảnh, có các đặc điểm: + Thể hiện hoạt động sống của sâu bọ, đặc biệt về dinh dưỡng và sinh sản + Đáp ứng của sâu bọ với các kích thích bên ngoài hay bên trong cơ thể. + Gia tăng tính thích nghi và tồn tại của sâu bọ. + Có khả năng chuyển giao được từ các thể này sang cá thể khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác. TẬP TÍNH THỰC HÀNH XEM BĂNG HÌNH VỀ TẬP TÍNH CỦA SÂU BỌ. Nội dung tìm hiểu: - Giác quan: 5 giác quan - Thần kinh - Tập tính: + Tập tính về sinh sản + Tập tính thích nghi - tồn tại. + Tập tính về dinh dưỡng. Quan sát và thảo luận nhóm hoàn thành nội dung bảng sau Tên động vật quan sát được Môi trường sống Cách dinh dưỡng Tự vệ tấn công Đặc điểm khác Làm tổ Sinh sản 1 2 …….. Sâu bọ có đủ 5 giác quan. Xúc giác biểu thị dưới dạng các lông và các râu của chúng, đặc biệt là hai râu dài phía trước XEM BĂNG HÌNH  Khứu giác ở dạng các hố trên râu. Khứu giác của loài ruồi rất nhạy. Ở loài bướm, chúng có thể nhận ra các mùi (hocmôn) của nhau cách xa hàng km. - Em hãy quan sát, theo dõi một số tập tính của sâu bọ thường thể hiện: trong tìm kiếm, cất giữ thức ăn, trong sinh sản và trong quan hệ giữa chúng với con mồi hoặc kẻ thù. - Ghi chép các diễn biến của từng tập tính ở sâu bọ sau khi xem xong băng hình. Vị giác là các nhú lồi ở tua miệng hay ở bàn chân. Sâu bọ là những nhà vô địch nhận ra các vị dù nồng độ pha rất loãng. Thị giác của sâu bọ rất đặc biệt . Một số loài có mắt kép, có thể điều chỉnh để nhìn thấy tia tử ngoại. Một số loài vừa có mắt kép vừa có mắt đơn. Chúng có thể nhìn với góc nhìn rất rộng.  Thính giác: các râu và các lông của sâu bọ rất nhạy với dao động âm, giúp chúng định hướng được nguồn âm phát ra, thậm chí loài muỗi còn nghe được siêu âm. Người ta chế ra được các máy phát siêu âm để đuổi muỗi. Về thần kinh, não của sâu bọ phát triển có 3 phần: não trước, não giữa, não sau. Đây chính là cơ sở lưu giữ, di truyền những tập tính bản năng của sâu bọ. Tập tính về dinh dưỡng: Phần lớn đây là tập tính học được từ bố mẹ, từ quá trình sống của bản thân động vật Đàn kiến tha thức ăn về tổ Kiến chăn nuôi dệp sáp để hút dịch ngọt do dệp tiết ra làm nguồn thức ăn Kiến khâu tổ Kiến định hướng, di chuyển Bắt mồi sống Săn mồi sống Ve sầu hút nhựa cây Tập tính dinh dưỡng. Bọ cánh cứng hút nhựa cây Ong maät Sâu bọ thụ phấn cho hoa Ấu trùng ong Sáp ong Tổ ong tự nhiên Kiến trúc tổ ong Ấu trùng ong Tập tính bầy đàn Tổ chức đàn ong Muỗi Anôphen Muỗi thường Bọ xít xanh Ấu trùng bọ xít Bọ xít đỏ Thành trùng,trứng, ấu trùng sâu ăn tạp trong đất Thiệt hại do sâu ăn tạp trên lá đậu nành, ớt, cải, xà lách, dưa hấu Ấu trùng,thành trùng rệp cải Lá cải bị rệp Các loài sâu hại rau Thành trùng, ấu trùng sâu tơ Thiệt hại do sâu tơ trên lá cải bẹ xanh Ấu trùng,Thành trùng sâu đo Bọ hung TẬP TÍNH SINH SẢN Bao gồm các hoạt động ghép đôi, sinh sản và chăm sóc bảo vệ thế hệ sau Hoạt động ghép đôi gồm các quan hệ đực, cái trước sinh đẻ. Trong hoạt động ghép đôi, việc phát ra các tín hiệu kích thích và kêu gọi con cái là rất quan trọng kích thích chủ yếu từ bên ngoài nhờ cơ quan thụ cảm khứu giác, thị giác, thính giác. Hoạt động ghép đôi Nhieàu loaøi nhö ve, boï caùnh cöùng . . . Coù giai ñoaïn saâu aáu truøng keùo daøi tôùi 3 naêm, coøn giai ñoaïn tröôûng thaønh ngaén , haàu nhö chæ laøm nhieäm vuï duy trì noøi gioáng . Hoạt động ghép đôi Ve sầu Con non ăn lá Kén Chu trình phát triển của con tằm Bướm ngài Trứng Sâu non Kén Nhộng 2 - Biến thái không hoàn toàn - Cào cào (châu chấu) đẻ ra trứng. - Trứng nở ra cào cào con và lột xác nhiều lần ra cào cào trưởng thành. - Con trưởng thành bao giờ cũng có 3 đôi chân, đầu có 2 râu, và hô hấp bằng hệ thống ống khí Nhiều loài như ve, bọ cánh cứng . . . Có giai đoạn sâu ấu trùng kéo dài tới 3 năm, còn giai đoạn trưởng thành ngắn , hầu như chỉ làm nhiệm vụ duy trì nòi giống . Hoạt động sinh sản Ve sầu Tập tính sinh sản: Tạo kén Môi trường sống của các giai đoạn cũng khác nhau: ấu trùng của chuồn chuồn (con bà mụ) sống dưới nước đang săn mồi. Hoạt động sinh sản Nhieàu loaøi nhö ong , moái, kieán soáng taäp trung thaønh ñaøn coù toå chöùc chaët cheõ nhö moät “xaõ hoäi” . Taát nhieân ñaây chæ laø baûn naêng TẬP TÍNH: THÍCH NGHI VÀ TỒN TẠI Tổ mối Tổ mối 2. c - TAÄP TÍNH THÍCH NGHI VAØ TOÀN TAÏI 	Sâu bọ sống thích nghi với môi trường. 	Trong điều kiện thuận lợi chúng sinh sôi nảy nở rất nhiều gây ra đại dịch : Châu chấu , rầy nâu . TAÄP TÍNH THÍCH NGHI VAØ TOÀN TAÏI Nhiều loài sâu bọ có khả năng ngụy trang tránh kẻ thù, chúng thay đổi dáng vẻ bề ngoài như cảnh vật môi trường xung quanh nó Bọ que giống như cành cây Bọ xít Ứng dụng tập tính trong chăn nuôi, trong trồng trọt VD: Bọ rùa được thả để diệt rệt cam,… Dựa vào tập tính giao phối của nhiều loại côn trùng gây hại tạo ra cá thể đực bất thụ để chúng không có khả năng sinh sản và dần biến mất. Bọ rùa Bọ rùa tiêu diệt rệp Cà cuống Tinh dàu - Cà cuống Về đặc điểm tập tính: phần lớn các sâu bọ trải qua nhiều biến thái trong một vòng đời. Bướm trưởng thành giao phối đẻ ra trứng, trứng nở ra sâu. Sâu phát triển thành ấu trùng, ấu trùng biến thái thành con trưởng thành. Cào cào , châu chấu biến thái không hoàn toàn. Trứng nở ra cào cào con và lột xác nhiều lần ra cào cào, châu chấu trưởng thành . Con trưởng thành bao giờ cũng có 3 đôi chân , đầu có 2 đôi râu. Nhiều loài như ve, bọ cánh cứng … có giai đoạn sâu, ấu trùng dài tới 3 năm, giai đoạn trưởng thành ngắn, chỉ làm nhiệm vụ duy trì nòi giống. Môi trường sống của các giai đoạn cũng khác. Con bà mụ, ấu trùng của chuồn chuồn sống dưới nước. Nó đang bị săn mồi. Sâu bọ sống thích nghi với môi trường. Trong điều kiện thuận lợi, chúng sinh sôi nảy nở rất nhiều gây ra đại dịch: châu chấu, rầy nâu… Một số loài như mối, muỗi …gây hại cho con người nhưng ở dưới góc độ môi trường thiên nhiên không thể thiếu chúng. Nhiều loài sâu bọ có khả năng ngụy trang tránh kẻ thù. Chúng thay đổi dáng vẻ bề ngoài như cảnh vật môi trường quanh nó. Nhiều loài ong, mối , kiến … sống thành tập đoàn có tổ chức chặt chẽ như “một xã hội”. Tất nhiên đây chỉ là bản năng. Sâu bọ nhiều loài có ích cho con người như : thụ phấn cho hoa, làm dược liệu, dược phẩm. Nhiều loài là thiên địch của nhau. Nhà nông lợi dụng những con có ích để tiêu diệt các con có hại. Bọ ăn sâu … Sâu bọ còn rất nhiều điều kỳ thú mà con người chưa tìm hiểu hết được Hoàn thành nội dung bảng sau Tên động vật quan sát được Môi trường sống Cách dinh dưỡng Tự vệ tấn công Đặc điểm khác Làm tổ Sinh sản 1 2 …….. Thu hoạch: Ghi chép ngắn gọn về từng tập tính của sâu bọ sau khi xem xong băng hình Thu hoạch: Ghi chép ngắn gọn về từng tập tính của sâu bọ sau khi xem xong băng hình DẶN DÒ Về nhà, học bài vận dụng hiểu biết về bài học vào việc bảo vệ các loài sâu bọ có lợi, bảo vệ môi trường sống. - Đọc mục “Em có biết”. - Tìm hiểu trước bài: Đặc điểm chung và vai trò chân khớp CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁT