Bài giảng Ai Cập cổ đại (tiếp)

ạo ra các xác ướp và các nghi thức đưa người chết sang thế giới bên kia. Trong buổi đầu của lịch sử Ai Cập , ông được coi là vị thần của cái chết.Thần Geb ( thần đất ) : con của thần Shu và thần TefnutIsis, Osiris, và Set Nghệ thuật ướp xác. Tang ma Người Ai Cập theo tôn giáo đa thần, thờ linh hồn trường cửu (coi con người khi chết đi linh hồn tách khỏi thể xác, xác là nơi linh hồn nương tựa) người ta sinh ra tục ướp xác, ướp xác chính là giữ linh hồn.Các cơ quan sau đó được bọc riêng biệt bằng cách quấn vải lanh và được đặt trong lọ canopic. Một số lọ có nắp đậy canopic miêu tả bốn con trai của Horus: Đầu chim ưng - ruột chó rừng - dạ dày khỉ đầu đầu chó - phổi Người đứng- não của con ngườiSau khi loại bỏ các bộ phân, ng được phủ thán toan hut nước (40 ngày cho khô), nhồi hương liệuXác ướp Ai cập1479 – 1425 TCNRameses Đại Đế cai trị Ai Cập từ 1279-1212 trước Công nguyên , có nhiều bà vợ trong cuộc đời của mình và được cho là đã là cha của hơn 100 trẻ em.Xác ướp pharaon Ramset IIMumy pharaon Ramset IITutankhamen, được biết đến nhiều như là King Tut, có lẽ chỉ là một cậu bé khi ông được trao vương miện pharoah trong vương tri ều 18 . Ông vẫn còn là một thiếu niên khi ông qua đời vì không rõ nguyên nhân và được chôn trong Thung lũng của các vị vua Ai Cập. Mặc dù Tutankhamen đã không được một trong những vị vua quan trọng trong thời ông nhưng, ông đã l à vị vua rất đặc biệt trong chúng ta.Quan tài củaTutankhamun được chôn được làm từ 110 kg vàng. Những hình ảnh của pharaoh biểu tượng điện hoàng gia ở Ai Cập cổ đại. Các bảo vật của Tutankhamun bây giờ đang ở Bảo tàng Ai CậpTutankhamunAi Cập thời tiền sử chia làm hai phần:Ai Cập hình thành các Nom, chia thành 2 NomNom Bắc: Miền Hạ Ai Cập giáp sông nin Nom Nam: Miền Thượng Ai Cập giáp các nước Trung PhiĐiều này xaỷ ra các cuộc chiến tranh lớn giữa các Pharaon miền hạ và thượng AC. Thượng AC thắng vừa là giai đoạn lịch sử vừa ghi lại cách thức tạo hình (tác phẩm điêu khắc phiến đá Narmer) Năm 3100TCN đất nước thống nhất, do vua Nac mer có công thống nhất đất nước.2. Sự phát triển các loại hình nghệ thuật AC cổ đại:	Thời kì cổ vương quốc: Kinh đô AC ở Memphit, thành phố ở nam thủ đô Cai ro ngày nay (cách 30km), thành lập 3000 năm TCNThời kì Trung vương quốc: AC dời kinh đô từ Memphit về Thebes khoảng 2000-1785 TCN, Thời kỳ Tân vương quốc (1.590 TCN - 1.078 TCN) Thebes là trung tâm của quốc vương AC từ thời Trung vương quốc trở đi, đến thời Amenkhotep IV ông rời Thebes xây dựng kinh đô mới ở hoang mạc Elamacna.3 lần dời đô cùng với sự thay đổi trong lịch sử AC đã ảnh hưởng đến phong cách nghệ thuật AC Bản đồ Ai cập 2.1. Nghệ thuật kiến trúc 	2.2. Kiến trúc đền thờ	2.3. Nghệ thuật điêu khắc	2.4. Nghệ thuật bích hoạ	2.5. Các tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu:  2.1. Nghệ thuật kiến trúc Hình dạng kim tự tháp có thể có đại diện của các tia sáng mặt trời mà nhà vua đã chết sẽ sử dụng như là một đoạn đường nối tới Thần Mặt trời .  Danh từ pharaon bắt đầu được các vua Ai Cập cổ dùng từ vương triều thứ 12 trở đi. Pharaon có nghĩa là ngôi nhà lớn ám chỉ cung vua.  Kinh đô AC ở Memphit, thành phố cổ ở phía nam thủ đô Cai ro ngày nay (30km) thành lập năm 3000 năm TCN.Kiến trúc lăng mộ: Thời kì đầu hình bậc thang xây bằng gạchKim tự tháp: King Zoser triều đại III (kim tự tháp đầu tiên) do Imkhotep xây dựng ở SaqqarahCao 60m, hình chóp đáy vuông 6 tầng bậc (2630-2611), đế 71m, vát 16 độ, hầm mộ sâu 28m, mỗi cạnh 71m nơi đặt quan tài, là hinh mẫu sau này2.2. Kiến trúc đền thờ:Người AC thờ rất nhiều thần nên ng AC xây nhiều đền thờ như thần Amon-Re, thờ các vị vua danh tiếng, xây trên nhiều tầng bậc cao thấp, có ngôi đền đục sâu vào trong núi đá, nhưng phổ biến là những ngôi đền xây trên mặt đât phẳng.Những ngôi đền thờ của AC làm rất đơn giản: Cổng đền la một khối kiến trúc lơn kiểu bình phong hai bên, giữa là con đường thân đạo, chính điện là hai hàng cột lớn gọi là phòng cột. Cột đền AC với lối cấu trúc dầu cột rất phong phú với nhiều kiểu dáng khác nhau: đầu cột hình hoa súng, hình cây cói giấy, hình cây thôt nốt, hình dầu ngườiCác đền thờ AC thường dựng trên hai bờ sông Nin chủ yếu phía Nam AC như: đền Karnac, đền Lucxore, đền abu ximbenCác KTT và đền thờ AC đều mang vẻ đẹp đồ sộ, lộng lẫy, vĩnh hằng.2.3. Nghệ thuật điêu khắc:Điêu khắc kết hợp với kiến trúc và hội hoạ (tranh bích hoạ)tạo nên một tổng thể hài hoà làm tăng thêm tuyệt mĩ cho lăng mộ, đền thờ.Tượng tròn: Tượng nhân sư (đầu người mình thú): Ở kim tự tháp, đền thờ. Thần thoại AC có bao nhiêu vị thần thì ngừơi AC có bấy nhiêu cách để biểu hiện vị thần ây. Thông thường họ ghép hai yếu tố người và thú để tạo nên một hình tương linh thiêng.Thần ướp xác đầu chó mình ngườiThần trí tuệ: đầu chim cắtThần bầu trời: đầu chim ưngTrong ngôi mộ đặt tượng chân dung của chủ nhân ngôi mộ, ý tưởng có thể thay thế xác chết làm cho linh hồn tồn tại nên tượng làm giống thực Phù điêu; làm theo lối ước lệ theo quy tắc 2.4. Nghệ thuật bích hoạTranh tường, (bích hoạ) rất phổ biến mang tính trữ tình, ước lệ phản ánh cuộc sống con người và thiên nhiên rất phong phú, màu sắc tươi sáng, nhịp điệu, đường nét, độ đậm nhạt phong phú giàu phẩm chất hiện thực.Thể hiện tài năng tuyệt vời của người AC đồng thời thể hiện tính chất quyền lực của nhà nước chiếm hữu nô lệ, phản ánh sự hi sinh đống góp công lao vĩ đại của con người trong XH AC cổ đại .Tính ước lệ trong tạo hình, các yếu tố màu sắc, bố cục, nhịp điệu đường nét đều hoàn thiện2.5. Các tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu:Kim tự tháp: Kim tự tháp bậc thang Djoser, vương Kim tự tháp bậc thang Djoser Lớn đầu tiên kim tự tháp ở Ai Cập là Kim tự tháp Step cho nhà vua Djoser. Về cơ bản sáu tàng mastabas (cấu trúc lăng mộ) của kích thước nhỏ, nó đã là một thành tựu lớn và là cổ nhất thế giới được biết đến cấu trúc đá tượng đài. Nó được xây dựng tại Saqqara, khoảng 15 km từ Giza.   Bent Pyramid ở Dashur Memphis và quần thể khu di tích mộ cổNơi đây là hoàng cung của các Pharaon là thành phố cổ, cách Cairo về phía tây 30km, trước chỉ là khu đất phòng thủ kiên cố sau trở thành thủ đô của nước AC thống nhất (3000TCN)Gizeh thuộc ngoại ô của Cairo mộ cổ của Cairo vẫn thuộc quần thể di tích Memphis, có 3 kim tự tháp xây thành hàng theo hướng Đông Bắc- Tây NamCác kim tự tháp triều đại IV: Khu fu (Kheops tiếng Hylạp): 1 trong 7 kỳ quan thế giới, cao 146,6m dài 233m, Kiến trúc sư Khemium xây dựng 30 nămKhafra (khephren): cao 134m, cạnh 115m, vát 53 độ 8 ngoài có tượng nhân sư: dài 57m, cao 20mMikerinos( tiếng Ả rậpMencaure): vua thứ IV, vương triều IV mỗi cạnh 105m, cao 66m vát 56 độ 2Dùng 230 vạn phiến đá nặng từ 2-3 tấn (6000 tấn). Thắng lợi cuối cùng cho Vương quốc cổ Ai Cập. Các kim tự tháp hùng vĩ của re, Khafre và Khufu(Kheops ) ở Giza. Có khoảng 80 KTT được xây dựng trong khoảng 100 năm, các KTT ở Ghiza là được bảo quản tốt vì tính bền chắc của công trìnhKim tự tháp Cheops kim tự tháp Cheops, lăng mộ của pharaon Cheops có hình chóp, vuông mỗi cạnh dài 230m, bốn mặt là những hình tam giác quay về bốn hướng: chính Đông, chính Tây, chính Nam, và chính Bắc. kim tự tháp được xây dựng bằng những tảng đá vôi mài nhẵn, mỗi tảng nặng khoảng 2,5 tấn- 30 tấn. Để xây dựng kim tự tháp này, người ta đã dùng đến 2.300.000 tảng đá với một khối lượng là 2.408.000 m3. Phương pháp xây kim tự tháp là ghép các tảng đá được mài nhẵn với nhau chứ không dùng vữa, thế nhưng các mạch ghép kín đến mức một lá kim loại mỏng cũng không thể lách qua được.Tư liệuTuyệt tác của kích thước và độ chính xác kim tự tháp của Khufu ở Giza là lớn nhất trong kim tự tháp Ai Cập cổ đại (. Khufu – Cheops cai trị khoảng 2589-2566 TCN Kim tự tháp của Khufu chứa 2.300.000 khối đá. Bốn mặt của kim tự tháp được định hướng chính xác với các điểm của la bàn đáy là một hình vuông hoàn hảo gần 230 mét dài và một sự khác biệt giữa chúng chỉ có một vài cm. Đỉnh cao của văn hóa và thịnh vượng. Làm thế nào là kim tự tháp được xây dựng? Dường như là các Kim tự tháp Giza không được xây dựng bởi những người nô lệ, do người dan tự nguyện, bởi họ được thúc đẩy bởi một niềm tin vào thần thánh và sự bất tử của các vị vua của họ. Các kim tự tháp được xây dựng chính xác như thế nào là không rõ ràng. Nó có khả năng là một kè dốc được xây dựng lên đến hoặc xung quanh kim tự tháp khổng lồ này, sau đó đã được kéo lên với sự trợ giúp của con lăn làm từ cây cói giấy, dây thừng và đòn bẩy.Người dân Ai Cập làm việc cặm cụi dưới thời tiết nóng bức của thung lũng cằn cỗi để đào cầu thang, hành lang và các căn phòng sâu vào đá. Các bức tường được trang trí với những bức bích hoạ mô tả cảnh thiên nhiên với vẻ đẹp nổi bật, mô tả các vị thần, và các pharaon những mối hiểm nguy với cả vinh quang và chờ đợi . Cuối cùng mới Vương quốc pharaoh được chôn cùng với các đồ vật quý giá cần thiết để duy trì cuộc sống của họ trong thế giới bên kia thần thánh. Nhân sư và Kim tự tháp Khufu. Bí ẩn (The Great Sphinx) đầu người mình sư tử, là một tác phẩm điêu khắc khổng lồ xây dựng trên Giza. Nó xuất hiện để canh cho giữ lăng mộ Giza.1.Kim tự tháp Khafra, (khephren). Kim tự tháp Khafra Khafra (tiếng Hy Lạp Khefren): cao 134m, cạnh 115m, vát 53 độ 8 ngoài có tượng nhân sư: dài 60m, cao 20mSphinx, Giza là một biểu tượng đã đại diện cho bản chất của Ai Cập hàng nghìn năm . Sphinx được xây dựng bằng đá sa thạch mềm . Cơ thể 200 feet (60m) chiều dài và chiều cao 65 feet (20m). Bộ mặt của các sphinx là rộng 13 feet (4m) đôi mắt cao 6 feet (2m). kim tự tháp khafrakim tự tháp khafraNhân sư ở phía trước của Kim tự tháp Khafre,. Độ tuổi và mục đích của Nhân sư đang tranh cãi nhưng nó có lẽ là một phần của Kim tự tháp của Khafre phức tạp. Nó xuất hiện để bao ve nghĩa địa Giza.Nhân sưMột số tàu thuyền làm băng cây bách hương chôn gần kim tự tháp của Khufu. Họ có thể đã được sử dụng trong tang lễ của Khufu, hoặc dự định như thuyền năng lượng mặt trời để vận chuyển các vua sang thế giới bên kia. 2.Kim tự tháp Mencaure, Mikerinos ( tiếng Ả rập Mencaure):2. Kim tự tháp Mencaure, Mikerinos ( tiếng Ả rập Mencaure): vua thứ IV, vương triều IV mỗi cạnh 105m, cao 66m vát 56 độ 2, Dùng 230 vạn phiến đá nặng từ 2-3 tấn (6000 tấn), Ông nổi tiếng vì ông là chủ nhân của Kim tự tháp Menkaure, kim tự tháp lớn thứ ba ở Giza sau Kim tự tháp Khafre và Kim tự tháp Khufu, kim tự tháp của ông cũng là kim tự tháp lớn cuối cùng của Ai Cập. Menkaure là vị pharaoh cuối cùng xây kim tự tháp tại Giza và là vị pharaoh lớn cuối cùng của Vương triều thứ 4. Ông là một trong những pharaoh quyền lực và vĩ đại nhất Ai Cập. Ông chỉ định con trai cả là Khuenre nối ngôi nhưng Khuenre chết khi cha đang ở ngôi hoàng đế. Xác ướp của ông đã được tìm thấy trong kim tự tháp của ông. Sau khi ông băng hà, con thứ là Shepseskaf lên ngôi vua. Menkaure, hay Menkaura hoặc Men-Kau-Re (còn gọi là Mykerinus theo tiếng Latin, Mykerinos theo tiếng Hy Lạp và Menkheres theo Manetho), là vị pharaoh thứ sáu của Vương triều thứ 4 thuộc Ai Cập cổ đại vào thời kì Cổ vương quốc. Menkaure là con trai của Khafre và Hoàng hậu Khamaerernebty I. Nhưng Herodotus nói ông là con của Khufu, vị vua chủ nhân kim tự tháp lớn Giza. Ông được vua cha Khafre truyền ngai pharaoh rồi trị vì 2532-2504 TCN. Lịch sử ghi nhận ông là người trong sạch, người đàn ông tốt. 3.Kim tự tháp KheopsKim tự tháp Kheops hay kim tự tháp Kê ốp, kim tự tháp Khufu hoặc Đại kim tự tháp Giza.Là một trong những công trình cổ nhất và duy nhất còn tồn tại trong số Bảy kỳ quan thế giới. Các nhà Ai Cập học nói chung đã đồng ý rằng kim tự tháp được xây trong khoảng thời gian 20 năm từ khoảng năm 2560 TCN.Chiều cao: Tính đến mái: 138,8 m (455,2 ft)(Nguyên thủy: 146,6 m (480,9 ft)3.Kim tự tháp KheopsKim tự tháp triều đại V:Kích thước nhỏ hơn triều đại IV Dùng nhiều yếu tố trang trí (cột, tranh vẽ trong KTT)Tổng các kim tự tháp hiện con tồn tại: 403 kim tự tháp lớn nhất ở triều đại IV ở Cai roKiến trúc đền thờ thần và vuaThebes là trung tâm quyền lực và tôn giáo của Ai Cập qua nhiều thời kỳ Tân Vương quốc vinh quang của nó, và là một trong những thành phố lớn nhất của thế giới cổ đại. Các cụm đền hùng mạnh Luxor và của Karnak đã được kết nối bởi một hàng Nhân sư dài 3km . Những tượng đài lớn đại diện cho những nỗ lực kết hợp của các thế hệ các nhà xây dựng Ai Cập và những ước mơ đầy tham vọng của các vị vua Một cấu trúc chung cho các ngôi đền cổ Ai Cập thời Tân vương quốc.Các công trình rực rỡ sắc màu bao gồm đền thờ Vương quốc New pharaon Tuthmosis III (trị vì 1504-1450 TCN) và Amenhotep III (1386-1349 TCN) của triều đại 18, và Ramesses II (1279-1212 TCN) của triều đại 19 pharaoh. Họ luôn muốn hơn hẳn các Vương quốc trước bằng cách mở rộng và chỉnh trang các trung tâm của mình sao cho thật tráng lệ để thờ cúng. Bằng cách này họ hy vọng sẽ vui lòng các vị thần và tăng cường vị thế của mình. Trong những năm qua, các ngôi đền Karnak và Luxor lớn hơn bao giờ hết và thật tuyệt vời . Kiến trúc cộtGiai đoạn này kiến trúc đền phát triển mạnh mẽ, xuất hiện nhiều hình thức trang trí cột (đầu cột) riêm rúa, nhiều dáng vẻ khác nhauĐầu cột là các hình: Hoa sen, hoa súng, , bó sậy , cây chà là cách điệu, hình đầu ngườiCác cột ở Karnak và Luxor, được chạm khắc giống như hoa sen hoặc cói giấy, với cac bó sậy hay hình chuông trang trí đẹp.kiểu mẫuĐầu nữ thầnHoa sen cuộnHoa súnglá cọPapyrus(cây cói giấy Papyrus(cây cói giấy) Đền thờ Abu SimbelĐền thờ lớn của Ramesses II ở Abu Simbel Kingdom pharaoh Ramesses II (Ramesses Đại đế) bắt tay vào dự án xây dựng nhiều tượng đài. Về phía nam của thủ đô Thebes ở Nubia, ông đã chỉ huy việc xây dựng đền thờ ông tại Abu Simbel vĩ đại. Ngôi đền được chạm khắc trên một sườn đồi bên cạnh sông Nile và dành riêng cho ba đại Tân vương quốc thần Ptah, Amun, và Re-Horakhty. Khi hoàn thành khoảng năm 1244 TCN, nó cũng là tôn thờ nâng cao quyền lực và cả về quân sự của các pharaoh Ai Cập. Đền Abusimbel đục vào núi đá cổng đền có 4 pho tượng của vua Ramesses II, cách 400km về phía nam sông Nin thờ cả thần Amon Re và PtahĐền thờ Abu SimbelBốn pho tượng khổng lồ của Ramesses II (1301-1235 TCN) bảo vệ lối vào của đền thờ của ông rất lớn tại Abu Simbel cao hơn 20 mét, 67 năm trị vì ông đã cho xây dưng nhiều KT, ĐKRamesses II được xây dựng một ngôi đền nhỏ hơn gần đó để tôn vinh Queen nữ hoàng Nefertari, vợ và nữ thần Hathor. Các mặt tiền của đền bị chi phối nhiều hơn bởi những bức tượng của bà và Ramesses II.Tọa lạc trên những vách đá vôi cao nhất, đền đài của Hatshepsut là một trong những kỳ quan nhân tạo của thế giới cổ đại. Bên ngòai đền thờ là một dãy bậc thang và một dãy cột đá vôi. Cấu trúc của tòa đền thờ độc đáo, khá lạ so với đền đài của các vị pharaông khác. Những sân thấp trong đền là những hồ và vườn trồng hoa thơm cỏ lạ. Chúng ta có thể nhìn thấy hình ảnh của Hatshepsut ở khắp mọi nơi. Hơn 100 bức tượng khổng lồ với khuôn mặt hình hài của vị nữ pharaông này được tạc dưới hình hài nhân sư như những bức tượng linh thiêng bảo vệ đền đài đền Hatshepsut Đây là một trong những người phụ nữ nổi tiếng nhất trong lịch sử AI Cập. Bà không chỉ là hoàng hậu mà còn lên ngôi nữ hoàng, trị vì Ai Cập trong vòng 21 năm, và là 1 trong các Pharaoh thành công nhất (khoảng 1508-1458 TCN), con gái của pharaon Thutmosis I đền Hatshepsut Hatchepsut, 1508-1458TCN, là vị vua thứ năm của triều đại thứ mười tám của Ai Cập cổ đại, một trong những vị vua thành công nhất, trị vì lâu hơn bất kỳ người phụ nữ khác của triều đại Ai Cap. Tượng Nữ thần Hatshepsut được trưng bày tạiBảo tàng nghệ thuật MetropolitanSphinx đá granit lớn mang chân dung của các pharaoh Hatshepsut, mô tả với bộ râu giả truyền thống, một biểu tượng của pharaonic sức mạnh của cô Bảo tàng nghệ thuật MetropolitanThành phố Luxor, nơi từng là thủ đô Thèbes huyền thoại của Ai Cập cổ đại. Được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới từ năm 1979.Điểm đến đầu tiên và quan trọng nhất ở Luxor là den Karnak . Den Karnak là đền thờ thần mặt trời Amun-Ree (Ree tiếng Arab là mặt trời). Điểm đặc biệt của đen Karnak là nó được xây dựng không phải chỉ bởi 1 Pharaoh mà bởi khoảng 30 vị Pharaohs nối tiếp nhau.1. Một hàng các Sư tử đầu cừu trước cổng vào (Pylon) của Karnak temple.  Đền LuxorLuxorCửa ngoài cùng của đền chính hiện nay vẫn cao 43,6 m, rộng 113 m, vách tường dày 15 m, trong lầu cửa là đại điện với hành lang cột vây quanh, có thể thông đến những đền nhỏ hơn. Lầu cửa thứ hai thông đến điện cột lớn, diện tích bằng 1/3 giáo đường San Peter ở La Mã. Hiện nay, nóc đại điện được chạm trổ hình hoa leo và nụ hoa súngĐại lộ nhân sư đầu cừu tại Karnak Luxor có niên đại từ Vương triều thứ mười tám Đền thờ Thần mặt trời Amenhotep III tại đền Luxor. Thần Mặt trời Amenhotep III tại đền Luxor. Các cột giống như bó papyrus biểu tượng của những đầm lầy nguyên sinh mà từ đó người Ai Cập cổ đại tin rằng sáng tạo mở ra. Tượng Ramesses II tại ngôi dền của ông tại Luxor Temple,. Ramesses II được gọi là Ramesses Đại đế, thường được coi là vĩ đại nhất của pharaoh mạnh mẽ nhất và Ai Cập. Ngwời ta đã biến cải ngôi đền Thebes và bất tử của mình bằng công trình đá trên khắp Ai Cập cổ đại. Khác với các công trình ở Hy Lạp chỉ xây một lần bởi một kiến trúc sư, các công trình kiến trúc cổ Ai Cập được xây dựng qua nhiều thời kỳ khác nhau, bởi nhiều Pharaon khác nhau, có khi từ vị nọ đến vị kia cách nhau cả nghìn năm và ông vua nào cũng muốn để lại trên các công trình dấu ấn của mình. Xây dựng khoảng 18 triều đại.Đền KarnakĐền KarnakLà công trình kiến trúc - nghệ thuật tiêu biểu cho sự thịnh vượng của Ai Cập thời Tâ n vương quốc (khoảng 1.500-1.000 năm trước Công nguyên), đền được xây dựng trên một khu đất rộng 40 ha với hàng trăm cột trụ đá cao 16 m và to đến mười người ôm. Những bút tháp bằng đá granit nguyên khối, cao 29 m, nặng 385 tấn, sừng sững giữa trời như thách thức kỹ thuật kiến trúc hiện đại. Đền được nối liền với đền Luxor bằng một đại lộ dài 3.000 m, hai bên san sát hai hàng nhân sư bằng đá.Karnak là quần thể kiến trúc đền lớn nhất Ai Cập nằm gần đền Luxor với nhiều cột đá, tượng khắc đá và tháp nhọn vuông. Ngôi đền này chủ yếu thờ thần Amon, ngoài ra còn thờ thần gió và không khí, cùng với nữ thần Mut (vợ của Amon) và con trai là thần Mặt Trăng Cohens.Đền KarnakDen Karnak, trước đây được trang trí hai bên bởi sáu pho tượng khổng lồ của Ramesses - bốn tượng ngồi và hai tượng đứng nhưng ngày nay chỉ còn tồn tại hai tượng ngồi. với ngọn tháp đá hoa cương hồng cao 25mCác phòng cột ngoạn mục ở đền lớn của Amun ở Karnak. với 134 cột đá cao chót vót, một số đạt 21 m.Nét khắc trên bức tường thành nhằm khẳng định quyền thống trị tối cao của nhà vua.Tường và cột trong ngôi đền được trang trí với phù điêu chạm khắc và sơn khai thác. Nhiều người cho thấy các vị vua đc coi như với các vị thần của họ . Bức tượng của thần Amun ở Karnak Tượng nhân sư ở đền Karnak: hơn 1000 nhân sư đầu cừu nối liền Karnak với Louxor, cao 5mLuxorAmon karnakThung lũng cac vi vuaĐiêu khắcĐiêu khắc đá đạt đến trình độ hoàn hảoTượng tròn đỉnh cao là những pho tượng khổng lồ (Tượng Nhân sư) ở Giza, chân dung các vị vua ở triều đại V.Phù điêu, chạm nổiĐiêu khắc tượng trònVua Menkaure và hoàng hậu Khamerer - Nebty IIĐiêu khắc tượng trònTượng Amenemhat III (1850-1800 BC) Bảo tàng Hermitage Museum, St. Petersburg, RussiaTượng vua Rahotep và vợ Nophret, (cuối triều vua thứ III), chất liệi đá, ng ta tin rằng trong hai cơ thể đẹp đẽ sinh động ây linh hồn sẽ đc trường tồnSeneb và vợ conÔng xã trưởng Bơlet (thực chất là phong tượng của một vị giáo sĩ, khi khai quật tìm ra pho tượng này thấy ông giống với ông xã trưởng Bơlet nên đạt tên goin như vậy), tượng gỗ cổ nhấtViên thư lại Kai, ghi lại những câu chuyện về các vị thần, đọc và viết giúp mọi ngườiChân dung nữ hoàng Nefectiti, 1350 TCN, vợ vua Akhenaton, (Tân Vương quốc)bà là ng ủng hộ chủ trương cải cách tôn giáo đa thần của chồng, nhiều tượng chân dung của bà còn lại đánh dầu sự chuyển biến trong phong cách tượng chân dung, mang nhiều chất hiện thực bớt vẻ trang nghiêm , như thời Cổ vương quốc, kiệt tác nổi tiếng nhất của NT AC.vua Akhenatonvua AkhenatonĐiêu khắc: NarmerAkhenaten và con gáiMâm quả, phù điêu, tk II, tcnHội hoạ, Trang tríBích hoạ và chạm nổiVẽ trên hòm quan tài, tường đền điệnPhong cách cũng theo chuẩn mựcBích hoạ: phủ vữa miết phẳng, để khô sau vẽ bằ