Bài giảng Ankan (tiết 2)

Mục đích yêu cầuHọc sinh cần nắm được và thuộc cách gọi tên của 10 ankan đầu tiên không nhánh và các đồng đẳng.Nắm được quy luật chung về trạng thái vật lí, tính tan của dãy ankan.Nắm được mối quan hệ giữa đặc điểm cấu tạo của ankan và tính chất hoá học của chúng.Tiếp tục rèn luyện kĩ năng giải bài tập lập công thức phân tửMột số khái niệmHiđrôcacbon :là hợp chất hữu cơ chỉ có cacbon và hiđroHiđrocacbon no: là hiđrocacbon chỉ có liên kết đơn trong phân tửAnkan: là hiđrocacbon no mạch hởHiđrocacbonHidrocacbon no Hiđrocacbon không noHiđrocacbon thơmankanxicloankanNội dung1. Đồng dẳng, đồng phân, danh pháp.2.Tính chất vật lý. 3.Công thức cấu tạo.4.Tính chất hoá học.5.ứng dụng và điều chế.Câu hỏi phần I1. Định nghĩa đồng đẳng ? Cho biết công thức của một vài đồng đẳng của CH4 ?2.Cho biết công thức tổng quát của dãy đồng đẳng của metan ?3.Cho biết khái niệm ankan?4. Nhận xét về cách gọi tên ankan ?I. Đồng dẳng ,đồng phân , danh pháp Dãy đồng đẳng:CH4 , C2H6. ,C3H8 CTTQ: Cn H2n+2 (n N*)Ankan : là hiđrocacbon mạch hở, chỉ có liên kết đơn trong phân tủ1.Đồng đẳng của ankan Danh phápCông thứcTên gọiGốc no hoá trị I Tên gốcCH4MetanCH3-MetylC2H6 Etan C2H5- Etyl Nhận xét : - Tên các ankan tận cùng bằng –an -Tên gốc no , hoá trị một đổi –an  -yl Một số ankan đầu dãy đồng đẳng  công thứcTên gọiGốc h t ITên gốcCH4MetanCH3 -MetylC2H6EtanC2H5 -EtylC3H8PropanC3H7 -PropylC4H10ButanC4H9 -ButylC5H12PentanC5H11-Pentyl C6H14Hexan C6H13-HexylC7H16HeptanC7H15-HeptylC8H18OctanC8H17-OctylC9H20NonanC9H19-NonylC10H22DecanC10H21-Decyl2. Đồng phânTừ C4H10 trở đi có đồng phân về mạch cac bon.Viết các đồng phân có thể có của C5H12 ?Cần chú ý điều gì trong cách gọi tên ankan như trên ?SỐ LƯỢNG ĐỒNG PHÂN CẤU TẠO Ở ANKANn456789Số đồng phõn 23591835Chú ý : Cách gọi tên ankan theo danh pháp thườngn- : Chỉ mạch cacbon không phân nhánh iso - : Trong phân tử ankan có một nhóm CH3 – ở vị trí nguyên tử C thứ 2 neo- : Trong phân tử ankan có hai nhóm CH3 – ở vị trí nguyên tử C thứ 2Gọi tên ankan có nhánh theo danh pháp quốc tếBước 1: Chọn mạch chính là mạch cacbon dài nhất và chứa nhiều nhánh nhấtBước 2: Đánh số mạch chính bắt đầu từ đầu gần nhánh hơn và tổng số chỉ vị trí nhánh là nhỏ nhấtBước 3: Gọi tên Số chỉ vị trí nhánh - Tên nhánh Tên mạch chính Gọi tên các chất sau theo danh pháp quốc tế ?2- Metyl butan2,3- Đimetyl butanChú ý: - Nếu có nhiều nhánh giống nhau thì thêm tiền tố đi(2), tri(3) , tetra(4 )Nhiều nhánh khác nhau thì gọi theo thứ tự chữ cáiViết công thức cấu tạo của các chất có tên sau?2,2 – Đimetyl pentan3- etyl- 2,2 Đimetyl pentan Các chất này có phải là đồng đẳng của ankan không? Giải đáp Cho biết một vài ví dụ về một số hiđrocacbon có thể gặp trong cuộc sống?Từ đó cho biết tính chất vật lí của ankan nói chung?Gợi ý : Khí bùn ao, có thành phần chính là CH4, không tan trong nước.“Ga”trong bật lửa ga thường là khí C4H10 hoá lỏngEtxăng, dầu thắp, dầu nhờn là hỗn hợp các hiđrocacbon (thường có nhiều hiđrocacbon no) đều nhẹ hơn nước, không tan trong nước, nhưng dễ tan vào nhau v..vII- Tính chất vật lý Trạng thái :Từ C1 C4 là những chất khí Từ C5 C17 là những chất lỏng Từ C18 trở lên là những chất rắnNhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi tăng theo khối lượng phân tử Khối lượng riêng : nhẹ hơn nước khoảng 0,8g/ mlTính tan: Không tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hưu cơ ( ete, bezen, dầu hỏa ) II/ Công thức cấu tạo 1/ MetanHHHHCĐặc điểm cấu tạo: phân tử CH4 có bốn liên kết  hướng về bốn đỉnh của một tứ diện đều , mỗi góc HCH bằng 109,5o.Toàn bộ phân tử không ở trên một mặt phẳng2/Đồng đẳng của metanCấu tạo butanNhận xét:Từ C3 trở đi mạch cacbon là đường gấp khúc. Mạch cacbon của n-butan1.Quan sát mô hình phân tử metan và butan cho biết những đặc điểm chung về cấu tạo của ankan ?Câu hỏi phần II2.Dự đoán khả năng phản ứng của ankan với dung dịch kiềm, axit và chất oxi hoá ở điều kiên thường?Nhận xét về cấu tạo ankanTrong phân tử ankan chỉ có liên kết , là loại liên kết bền vững Các liên kết C-H, C-C hầu như không phân cựcHoá trị của cacbon hầu như đã bão hoàNhững đặc điểm này quyết định tính chất hoá học của ankan1.Tác dụng với Clo(phản ứng thế đặctrưngcủa ankanVới metan CH4 + Cl2 CH3- Cl + HCl	 Metylclorua	 CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl	 Metilen clorua CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HCl 	 Clorofom CHCl3 + Cl2 CCl4 + HClIII.TÍNH CHẤT HểA HỌCVới các đồng đẳng của metanViết phương trình phản ứng thế của propan với clo? Dự đoán sản phẩm chiếm ưu thế ?Phát biểu quy tắc xác định sản phẩm chính của phản ứng thế halogen ?Quy tắc xác định sản phẩm chính trong phản ứng thế của ankan ?Với các đồng đẳng của metan phản ứng thế ưu tiên thế nguyên tử hiđro của các bon bậc cao.Bậc của nguyên tử các bon: Là chỉ số nguyên tử cacbon liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon đóHãy viết phương trình phản ứng thế của isopentan và brom? Chỉ ra sản phẩm chính của phản ứng? 2/ Tác dụng do nhiệta . Phản ứng phân huỷLà phản ứng phân huỷ hiđrocacbon thành C và H2 ở nhiệt độ cao CH4 C + 2H2Chú ý: phản ứng thuận nghịch và phản ứng nghịch xảy ra ở nhiệt độ thấp hơnViết phương trình phản ứng phân huỷ propan?Phản ứng đehiro hoá (tách H2)Là phản ứng tách hai nguyên tử hiđrô do tác dụng của nhiệt độ và xúc tác Ni hoặc FeChú ý so sánh điều kiện hai phản ứng sau CH4 C + 2H22CH4 C2H2 + 3H2C/ Phản ứng crackinhQuá trình bẻ gãy các phân tử hidrocacbon mạch dài thành các hidrocacbon mạch ngắn hơn bằng tác dụng của nhiệtMột số phản ứng oxi hoá không hoàn toàn3/ Tác dụng với oxi a. Phản ứng cháy ( phản ứng oxi hoá hoàn toàn)Chú ý : n > n H2O CO2 n ankan = nnước - n cacbonnicMột vài ứng dụng của ankanAnkanNguyên liệuNhiên liệuKhí đốt, xăng, dầu, gaCH3COOHC4H10CH4HCHOCH3OHC2H2ứng dụng khácSản xuất xà phòngDung môi CHCl3, CH2Cl2 Dầu bôi trơnChất sinh hàn CH3Cl,,CH2Cl2VI. ĐIỀU CHẾ 1.Trong phũng thớ nghiệmThủy phõn nhụm cacbua2.Trong cụng nghiệp Lấy từ khớ thiờn nhiờn , khớ dầu mỏ CỦNG CỐ BÀI 1.Cho hợp chất C6H14 Viết cỏc đồng phõn và gọi tờn cỏc đồng phõn đú theo danh phỏp quốc tế .2. Khi đốt chấy hoàn toàn 3,6 gam ankan X thu được 5,6lớt khớ CO2 . Cụng thức phõn tử của X là trường hợp nào sau đõy ?C3H8 b. C5H10 c. C5H12 d. C4H10