Bài giảng Bài 45: Axit cacboxylic (tiếp)

AXIT CACBOXYLICBaøi 45Baøi 45 : Axit cacboxylicĐịnh nghĩa –Phân loại – Danh phápĐặc điểm cấu tạoTính chất vật líTính chất hóa học Điều chế Ứng dụngI. ÑÒNH NGHÓA – PHAÂN LOAÏI – DANH PHAÙP1. Ñònh nghóaAxit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm Cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử C hoặc H.VD:H-COOH CH3-COOHC6H5-COOHHOOC-COOH2. Phaân loaïicấu tạo gốc hiđrocacbonsố lượng nhóm cacboxyl axit noaxit không noaxit thơmaxit đơn chứcaxit đa chứcMỘT SỐ AXIT CACBOXYLICAxit no, đơn chức, mạch hở Axit không no, đơn chức, mạch hởAxit thơm, đơn chức:Axit đa chứcThiết lập công thức chung của dãy đồng đẳng axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hởCH2=CH-COOH(Axit acrylic)C6H5-COOH(Axit benzoic)HOOC-COOH(Axit oxalic)CH3COOH(axit axetic)Axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở có CTPT chung là :CnH2n+1COOH (n ≥ 0 ) hoặc CnH2nO2 ( n ≥ 1 )VD : HCOOH , CH3COOH 3. Danh phaùpa. Teân thay theáAxit + Teân hidrocacbon no maïch chính + oic Mạch chính là mạch cacbon dài nhất chứa nhóm COOH Đánh số thứ tự C từ nguyên tử C của nhóm COOHCH3 − CH − CH2 – COOH | CH34 3 2 1Axit 3 - metylbutanoic b. Teân thườngHCOOH : axit fomic CH3COOH : axit axeticII. ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TAÏONhóm CacbonylNhóm HiđroxylNhóm Cacbo xylR-COO H. .∂-∂+∂+ Liên kết -O-H của axit phân cực hơn của ancol. Liên kết -C-OH của axit phân cực hơn của ancol và phenol. Phản ứng thế H trong nhóm OH và thế nhóm OH Có sự tạo thành liên kết H liên phân tử.III. TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ Axit là chất lỏng hoặc rắn ở điều kiện thường Nhiệt độ sôi, khối lượng riêng của các axit tăng theo chiều tăng của phân tử khối Độ tan trong nước giảm theo chiều tăng phân tử khối So với các ancol có cùng phân tử khối, axit có nhiệt độ sôi cao hơn do chúng có liên kết hidro bền hơnIV. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC1. Tính axita. Laøm quyø tím hoùa ñoûCH3COOH CH3COO- + H+ b. Taùc duïng vôùi KL ñöùng tröôùc H trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïcCH3COOH + Na  CH3COONa + ½ H2 2CH3COOH + Ca  (CH3COO)2Ca + H2 Ñoä maïnh axit : HCl > CH3COOH > H2CO3c. Taùc duïng vôùi oxit kim loaïi2CH3COOH + MgO  (CH3COO)2Mg + H2O d. Taùc duïng vôùi bazôCH3COOH + NaOH  CH3COONa + H2O e. Taùc duïng vôùi muoái cuûa axit yeáu 2CH3COOH + CaCO3  (CH3COO)2Ca + CO2 + H2O IV. TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC2. Phaûn öùng theá nhoùm OHTOÅNG QUAÙT :RCOOH + R’OH RCOOR’ + H2O H+toCCH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O H+toCetyl axetat Phaûn öùng giöõa axit cacboxylic vaø ancol laø phaûn öùng thuaän nghòch, coøn goïi laø phaûn öùng este hoùa.V. ÑIEÀU CHEÁ1. Phöông phaùp leân men giaámC2H5OH + O2 CH3COOH + H2O men giaám 2. Oxi hoùa andehitRCHO + ½ O2 RCOOH xt CH3CHO + ½ O2 CH3COOH xt 3. Oxi hoùa ankan 2R–CH2–CH2-R’ + 5O2 2RCOOH + 2R’COOH + 2H2Oxt , toC 2CH3–CH2–CH2-CH3 + 5O2 4CH3COOH + 2H2Oxt , toC 4. Töø metanolCH3OH + CO CH3COOH xt , toC VI. ÖÙNG DUÏNGAxit cacboxylicPolimeBột giặt, chất tẩy rửaThuốc diệt cỏChất cầm màu trong CN dệtHương liệuTơ nhân tạo