Bài giảng Bài 47: Vắc xin phòng bệnh cho vật nuôi (tiết 1)

VAÉC XIN PHOØNG BEÄNHBÀI 47Bệnh truyền nhiễm rất nguy hiểm, nó có thể làm chết hàng loạt vật nuôi.Với phương châm “phòng bệnh hơn chữa bệnh”,với thành tựu tiên tiến của khoa học, người ta đã chế được loại chế phẩm phòng bệnh đặc biệt hiệu quả gọi là vắc-xin.Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tác dụng và cách sử dụng vắc-xin để phòng bệnh cho gia súc, gia cầm.Giôùi thieäu baøiI. TÁC DỤNG CỦA VẮC XIN:Vắc xin là gì? Các chế phẩm sinh học dùng để phòng bệnh truyền nhiễm gọi là vắc xin.Vắc-xin RokovacVắc-xin Avinew(Phòng bệnh tiêu chảy ở heo con sơ sinh)(Phòng bệnh Newcastle ở gà)Vắc xin được chế từ chính mầm bệnh (vi khuẩn hoặc vi rút) gây ra bệnh mà ta muốn phòng ngừa.Ví dụ: Vắc xin dịch tả lợn (heo) được chế từ vi rút gây bệnh dịch tả lợn Vắc xin đóng dấu lợn được chế từ chính vi khuẩn gây bệnh đóng dấu lợn.Vaéc-xin ñöôïc cheá ra töø ñaâu ? Ví duï ?MAÀM BEÄNHVắcxin nhöôïc ñoäcBị làm yếu điBị giết chếtVắcxin cheátXử lí mầm bệnh để chế vắc-xin Tùy theo cách xử lí mầm bệnh mà có các loại vắc-xin khác nhau.Thế nào là vắc xin chết và vắc xin nhược độc?Vắc xin nhược độc: Vắc xin sống, tức là nguồn bệnh đã bị làm yếu đi, loại này cho miễn dịch mạnh, thời gian dài nhưng nhiều cơ thể vật nuôi gây phản ứng mạnh với loại vắc xin này.Vắc xin chết: còn gọi là vắc xin vô hoạt: Loại này dễ sử dụng, hiệu lực kém, thời gian miễn dịch ngắn. 2. Tác dụng của vắc xinTác dụng phòng bệnh của vắc xinTiêm vắc xin cho vật nuôi khỏe; Cơ thể vật nuôi sản sinh kháng thể; c) Cơ thể vật nuôi có đáp ứng miễn dịchKháng thể là gì?- Kháng thể là khi có mầm bệnh (vi rút, vi khuẩn còn có tên chung là kháng nguyên) xâm nhập vào cơ thể, cơ thể tự tổng hợp chất đặc hiệu chống lại mầm bệnh.Ví dụ: Tiêm vắc xin phòng dại cho chó, cơ thể con chó sinh ra kháng thể chống lại vi rút bệnh dại.Miễn dịch là gì?Miễn dịch là khả năng chống lại vi trùng gây bệnh khi nó xâm nhập vào cơ thể. Có 2 loại miễn dịch:+ Miễn dịch tiếp thu (khi bệnh đậu mùa một lần thì không bị lần hai, tiêm vắc xin phòng bệnh nào sẽ có khả năng chống lại với nó)+ Miễn dịch tự nhiên (da , kháng thể glolubin, bạch cầu)Bài tập:Điền các từ và cụm từ: vắc xin; kháng thể; tiêu diệt mầm bệnh; miễn dịch vào chỗ trống thích hợp: Khi đưa.vào cơ thể vật nuôi khoẻ mạnh (bằng phương pháp tiêm , nhỏ, chủng), cơ the sẽ phản ứng lại bang cách sản sinh rachống lai sự xâm nhiễm của mầm bệnh tương ứng. Khi bị mầm bệnh xâm nhập lại, cơ thể vật nuôi có khả năng vật nuôi không bị mắc bệnh gọi là vật nuôi đã có khả năngvắc xin kháng thểtiêu diệt mầm bệnhmiễn dịchII. MỘT SỐ ĐIỀU CẦN CHÚ Ý KHI SỬ DỤNG VẮC XIN:Bảo quản: Chất lượng và hiệu lực của vắc xin phụ thuộc vào điều kiện bảo quản nên phải giữ vắc xin đúng nhiệt độ theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc, không để vắc xin ở chỗ nóng và chỗ có ánh sáng mặt trời.Ví dụ:+ Vắc xin cho lợn: bảo quản chỗ tối, râm mát ở 150C, không được để quá 6 giờ.+ Vắc xin cho trâu, bò, gà bảo quản 50C đến 150C trong 1 năm, 00C đến 40C trong 3 tháng.Vắc xin dùng phòng bệnh cho vật nuôi khỏe (chưa nhiễm bệnh, nếu tiêm vắc xin cho vật nuôi đang ủ bệnh thì vật nuôi sẽ phát bệnh nhanh hơn)- Hiệu lực của vắc xin phụ thuộc vào sức khỏe của vật nuôi (nếu tiêm vắc xin cho vật nuôi không được khỏe thì hiệu quả tiêm vắc xin giảm).2. Sử dụng:Loại vắc xinLiều dùngVị trí tiêmThời gian tiêmDịch tả1-2 mlDưới da1 năm 2 lầnĐóng dấu VR2Lợn nhỏ 0,5 mlLợn lớn 1 mlDưới da1 năm 2 lầnĐóng dấu keo phènLợn nhỏ 2 mlLợn lớn 3 mlDưới da1 năm 2 lầnTụ huyết trùngLợn nhỏ 3 mlLợn lớn 5 mlDưới da1 năm 2 lầnPhó thương hànLợn con 20 ngày tiêm từ 4-5 mlNhắc lại sau 7-9 ngàyDưới da1 năm 2 lầnVí dụ: +Bảng tiêm phòng một số loại vắc xin cho lợn Vắc xin phòng bệnh cho chó:Liều tiêm: chó lớn 5 ml, chó nhỏ: 3-4 mlBảo quản: 00C-40C trong 6 thángSau khi tiêm 14 ngày có miễn dịch trong 6 tháng. Vắc xin dùng cho trâu, bò:Tiêm 1 ml dưới da bắp thịt, sau khi tiêm 7 ngày có miễn dịch trong 12 tháng. Vắc xin tụ huyết trùng gà:Liều tiêm: gà, vịt, ngan non: 2 ml. Gà, vịt, ngan lớn 3 mlSau khi tiêm 14 ngày có miễn dịch trong 3 tháng.Những điều cần lưu ý khi sử dụng vắc xin:Khi sử dụng phải tuân theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc.Vắc xin đã pha phải dùng ngay. Sau khi dùng, vắc xin còn thừa phải xử lí theo đúng quy định.Thời gian tạo được miễn dịch: Sau khi được tiêm vắc xin từ 2 đến 3 tuần, vật nuôi sẽ được miễn dịch. Nếu thấy vật nuôi có dị ứng (phản ứng thuôc) phải dùng thuốc chống dị ứng hoặc báo cho cán bộ thú y để giải quyết kịp thời. Caûm ôn caùc baïn