Bài giảng Chương 9 : Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế , xã hội , môi trường

**Chương 9 : HÓA HỌC VÀ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ , XÃ HỘI , MÔI TRƯỜNGHóa học và vấn đề phát triển kinh tế Hóa học và vấn đề xã hội Hóa học và vấn đề môi trường Nghành hóa học cùng các nghành khoa học khác đã đóng góp rất lớn vào sự phát triển kinh tế , xã hội , góp phần làm cho cuộc sống vật chất , tinh thần của con người ngày càng phong phú , chất lượng cuộc sống được cải thiện và nâng cao . Mặt khác , chính sự phát triển ấy cũng tạo ra những ảnh hưởng ngày càng nghiêm trọng đối với môi trường .Chúng ta sẽ tìm hiểu vai trò của hóa học trong các lĩnh vực của cuộc sống .**Bài 43 :Hóa học và vấn đề phát triển kinh tếI/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu II/ Vấn đề vật liệu *1. Năng lượng và nhiên liệu có vai trò quan trọng như thế nào đối với sự phát triển kinh tế Mặt trời nước gió*I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu Các nguồn năng lượng chính:Hãy kể tên một số nguồn năng lượng trong thực tế ?* Than đá Dầu mỏ Phản ứng hạt nhânThực phẩmVấn đề năng lượng và nhiên liệu**	-Có nhiều dạng năng lượng khác nhau:động năng,nhiệt năng,hóa năng,quang năng,thế năngTừ dạng năng lượng này có thể biến dổi sang các dạng năng lượng khác.Thí dụ:Khi đốt than,gỗ,dầu mỏ,tỏa ra một lượng nhiệt rất lớn dùng để chạy động cơ,phát sáng,như vậy là đã có sự chuyển hóa năng lượng qua lại lẫn nhauVấn đề năng lượng và nhiên liệu*I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu Nêu một số dạng năng lượng chủ yếu , cho ví dụ ?*Nhiên liệu khi bị đốt cháy sinh ra năng lượng (nhiệt năng).Hiện nay nguồn cung cấp nhiên liệu chủ yếu là than,dầu mỏ và khí tự nhiên. Các dạng nhiên liệu này được gọi là nhiên liệu hóa thạch,có trong vỏ Trái Đất *Hãy nêu nhận xét về nhu cầu năng lượng của con người ? Cho ví dụ ?Mọi quá trình hoạt động của con người đều cần năng lượng và nhiên liệuNăng lượng và nhiên liệu được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực:Nhiên liệu có vai trò gì ? Hiện nay có những nguồn nhiên liệu chủ yếu nào ?I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu *Vật liệu xây dựng Ngư nghiệpGiao thông vận tảiNông nghiệpCông nghiệp*I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu *2/Những vấn đề đặt ra về năng lượng và nhiên liệu ?*I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu Cùng với sự phát triển kinh tế , nhu cầu về năng lượng và nhiên liệu ngày càng tăng .Vd : Mức sử dụng năng lượng ở Việt Nam trong nhưng năm gần đây mỗi năm tăng khoảng 11%. Trong khi đó các nguồn năng lượng,nhiên liệu hóa thạch như dầu mỏ,than đá,khí tự nhiênkhông phải là vô tận mà có giới hạn và ngày càng cạn kiệt do bị khai thác quá nhiều.*“Tất cả những mỏ dầu lớn (có trữ lượng hơn 500 triệu thùng dầu) đã đạt mức đỉnh về sản lượng từ năm 1964. Vào năm 2000, người ta khám phá thêm được 13 mỏ dầu. Trong năm 2001, con số này là 6. Con số của năm 2002 là 2. Và năm 2003, không có mỏ dầu mới nào cả. “ Theo số liệu năm 1993 , con người đã khai thác than đá khoảng 2000 triệu tấn/năm , dầu mỏ khoảng 3000 triệu tấn/nămNgười ta dự đoán rằng,một thời gian nữa các nguồn nhiên liệu hóa thạch trên Trái Đất sẽ cạn kiệt do con người khai thác ngày càng nhiều để sử dụng cũng như làm vật phẩm,hàng hóa để xuất khẩuKhai thác và sử dụng năng lượng hóa thạch còn là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây nên ô nhiễm môi trường và làm thay đổi khí hậu toàn cầu*I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu 2/Những vấn đề đặt ra về năng lượng và nhiên liệu ?**I/ Vấn đề năng lượng và nhiên liệu 2/Những vấn đề đặt ra về năng lượng và nhiên liệu ?Để đạt mục tiêu là nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực năng lượng nhằm đạt được sự phát triển bền vững , xu thế phát triển năng lượng cho tương lai là :**a/Khai thác và sử dụng nhiên liệu ít gây ô nhiễm môi trường Điều chế khí metan trong hầm ( hoặc bể) biogas để đun nấubằng cách lên men các chất thải hữu cơ như phân gia súc, rác thảiXây dựng hầm biogasSử dụng biogas để đun nấu** Sản xuất etanol từ ngô,sắn thay thế xăng,chế biến dầu thực vật thay cho dầu điezen trong các động cơ đốt tronga/Khai thác và sử dụng nhiên liệu ít gây ô nhiễm môi trường **Sản xuất ra chất thay cho xăng từ nguồn nguyên liệu vô tận là không khí và nước.a/Khai thác và sử dụng nhiên liệu ít gây ô nhiễm môi trường **b/ Phát triển năng lượng hạt nhânNăm 2000 , tổng công suất điện nguyên tử trên toàn thế giới là đạt khoảng 500 triệu kW , tuy nhiên các nhà máy điện nguyên tử đòi hỏi kĩ thuật cao , vốn đầu tư lớn và cần những giải pháp an toàn .Năng lượng được sản sinh trong các lò phản ứng hạt nhân đã được sử dụng cho mục đích hòa bình .Sử dụng trong các nhà máy điện nguyên tử**c/ Phát triển thủy năng Năng lượng thủy điệnNăng lượng thủy triềuThủy năng là nguồn năng lượng sạch . Việt Nam đã xây dựng nhiều nhà máy thủy điện như ở : Hòa Bình , Trị An , Sơn La ... . Năng lượng thủy triều , các dòng hải lưu cũng được nghiên cứu sử dụng**d/ Khai thác và sử dụng các nguồn năng lượng vô tận khác như năng lượng mặt trời , năng lượng gió , địa nhiệt ...Năng lượng mặt trờiNăng lượng địa nhiệte/Sử dụng năng lượng với hiệu quả cao hơn ở từng gia đình , các khu công nghiệp , các công trình công cộng ...**- Nghiên cứu sử dụng các nhiên liệu ít ảnh hưỡng đến môi trường ( Vd : nhiên liệu hidro )-Nâng cao hiệu quả của các qui trình chế hóa , sử dụng nhiên liệu , qui trình tiết kiệm nhiên liệu .-Chế tạo vật liệu chất lượng cao cho nghành năng lượng : Vật liệu chế tạo pin mặt trời có hiệu suất cao , nhiên liệu hạt nhân ...3. Hóa học góp phần giải quyết vấn đề năng lượng và nhiên liệu như thế nào ?*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆUVai trò của vật liệu đối với sự phát triển kinh tếĐồng hành cùng với sự phát triển của nhân loại ,vật liệu là không thể thiếu .Vật liệu được dùng trong xây dựng nhà cửa,cầu cống,các công trình kiến trúc ...Nhu cầu của kinh tế đối với vật liệu là vô cùng to lớnTrong lịch sử phát triển của nhân loại đã sử dụng nhiều loại vật liệu khác nhau*Vật liệu có vai trò như thế nào trong phát triển kinh tế ?*Thời kì đồ đáThời kì đồ đồng*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆUVai trò của vật liệu đối với sự phát triển kinh tế*Những loại vật liệu có những cấu tạo vô cùng phức tạp đang dần dần được tạo ra chạy theo sự phát triển của nhân loại:*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆUVai trò của vật liệu đối với sự phát triển kinh tế*u*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆUVới đà phát triển của khoa học – kĩ thuật của kinh tế , xã hội , yêu cầu của con người về vật liệu ngày càng phong, đa dạng hơn để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong các nghành kinh tế , quôc dân như : 2/ Vấn đề vật liệu đang đặt ra cho nhân loại .Hãy cho ví dụ về một số nghành cần vật liệu mới?*Trong ngành y học: làm các bộ phận nhân tạo *II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆU*Ngành xây dựng: cần những vật liệu làm cho công trình chắc ,bền, đẹp ,phù hợp hơn*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆU*Ngành năng lượng:cần những loại vật liệu chuyên dụng để chế tạo thiết bị khai thác nguồn thiên nhiên vô tận từ mặt trời,nước,gió,năng lượng các lò phản ứng hạt nhân*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆU* Hóa học đã góp phần giải quyết vấn đề vật liệu cho tương lai*II.VẤN ĐỀ VẬT LIỆU+ vật liệu compozit: có tính năng bền, nhẹ, chắc không bị acid hoặc kiềm và một số hoá chất phá huỷ trong môi trườngHoá học với các nghành khoa học trong lĩnh vực kĩ thuật vật liệu đang nghiên cứu và khai thác những vật liệu mới có trọng lượng nhẹ,siêu bền với môi trường, siêu nhỏ... Có công năng đặc biệt như :Máy bay được làm bằng vật liệu siêu nhẹHóa học làm gì để giải quyết vấn đề vật liệu cho tương lai ?* + vật liệu nano: là vật liệu được chế tạo nên từ những hạt có kích thước cỡ nanomet. Vật liệu có độ cứng cao, siêu dẻo..*Chế tạo máy bay tàng hình đối với các loại rada* + vật liệu quang điện tử: có độ siêu dẫn ở nhiệt độ cao được dùng trong sinh học, y học, điện tử,...Dòng điện đi qua chất siêu dẫn** Vậy :Hóa học có vai trò to lớn đối với sự phát triển kinh tế của đất nước trong hiện tại và tương lai.Nó đã góp phần tìm ra nguồn năng lượng thay thế cho nguồn năng lượng truyền thống. Đem lại nhiều lợi ích to lớn cho thế giới từ việc tận dụng nguồn năng lượng do các phản ứng hóa học sinh ra.***1/Nhiên liệu nào sau đây thuộc loại nhiên liệu sạch đang được nghiên cứu sử dụng thay thế một số nhiên liệu khác gây ô nhiễm môi trường :A.Than đá B. Xăng , dầu 	C.Khí butan ( gaz)D.Khí H2Củng cố **Một trong những hướng con người nghiên cứu để tạo ra nguồn năng lượng nhân tạo to lớn sử dụng cho mục đích hòa bình là : A.Năng lượng mặt trời 	 B.Năng lượng thủy điện C.Năng lượng gió 	 D.Năng lượng hạt nhân Củng cố **Củng cố 3.Hãy cho biết các dạng năng lượng cơ bản trên Trái Đất ?4.Hãy cho thí dụ về một số nghành sản xuất vật liệu quan trọng ?**Công việc ở nhàLàm bài tập trang 186 , 187 Đọc thêm phần tư liệu : Vài nét về dầu khí Việt Nam Chuẩn bị bài 44 : Hóa học và vấn đề xã hội