Bài giảng Đánh giá tác động môi trường

Đánh giá tác động môi trường§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng lμ viÖc ph©n tÝch, dù b¸o c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cña dù ¸n ®Çu t− cô thÓ ®Ó ®−a ra c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng khi triÓn khai dù ¸n ®ã.§¸nh gi¸ m«i tr−êng chiÕn l−îc lμ viÖc ph©n tÝch, dù b¸o c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng cña dù ¸n chiÕn l−îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tr−íc khi phª duyÖt nh»m b¶o ®¶m ph¸t triÓn bÒn v÷ng.Ch­¬ng 3: иnh gi¸ kinh tÕ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng 1 - Khái niệm đánh giá kinh tế các tác động môi trường2 - Tổng giá trị kinh tế3 - Các bước thực hiện đánh giá kinh tế tác động môi trường4 - Phương pháp đánh giá kinh tế tác động môi trường1 – Kh¸i niÖm ®¸nh gi¸ kinh tÕ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng * Sự cần thiết phải đánh giá kinh tế các tác động môi trường* Khái niệm: Đánh giá kinh tế các tác động môi trường là việc xem xét và đánh giá ảnh hưởng của các tác động môi trường tới con người và thiên nhiên dưới giác độ các lợi ích và chi phí kinh tếTác độngThiệt hại kinh tếKhông khíBệnh hô hấpẢnh hưởng đến thảm thực vậtNguyên vật liệu xuống cấpMất ngày công làm việc, chi phí thuốc uốngNăng suất mùa màng giảmChi phí làm sạch, quét sơn thường xuyên hơnNướcCơ thể phát sinh bệnh hay chất độc xâm nhập vào đường nước sinh hoạtTác động đến việc đánh bắt cáẢnh hưởng đến giải tríMất ngày công làm việc, chi phí y tếSản lượng đánh bắt cá giảmTổn thất hoạt động du lịchTiếng ồnGiá trị tài sản thấpSuy thoái hệ thống sinh tháiĐất rừngLấp đầy các vùng đầm lầyTác động đến các rặng san hôNước ngầmRút ngắn thời gian hoạt động của các hồ thuỷ điệnLũ lụt nhiều hơnThiệt hại các giá trị giải trí, tổn thất đa dạng sinh học Tìm nguồn nước cung cấp thay thế* Ý nghĩa đánh giá kinh tế các tác động môi trường- Chất lượng môi trường có giá trị- Góp phần đánh giá đúng hơn hiệu quả hoạt động- Cung cấp nhiều thông tin hơn cho các nhà lập kế hoạch- Điều chỉnh hành vi của con ngườiHạn chế của đánh giá kinh tế giá trị môi trường Một số giá trị khó lượng hóa được như cuộc sống, vẻ đẹp, đa dạng sinh họcNên giới hạn việc định giá ở một phạm vi thích hợpLạm dụng kết quả định giá môi trườngNhiều tiêu chí đánh giá khác cũng có thể bị lạm dụngGiá trị phụ thuộc vào khả năng chi trả???Nguồn lực và dữ liệu cho định giá lớnKỹ thuật định giá của các nước phát triển có khả năng áp dụng rất hạn chế ở các nước đang phát triển Giá trị ước tính chỉ có ý nghĩa trong một thời gian nhất địnhTổng giá trị kinh tếGiá trị sử dụngGiá trị phi sử dụng(+)Giá trị sử dụng trực tiếp(+)Giá trị sử dụng gián tiếpGiá trị lựa chọnGiá trị tồn tại(+)Giá trị kế thừa2 – Tæng gi¸ trÞ kinh tÕ * Giá trị sử dụngGi¸ trÞ sö dông trùc tiÕp lµ gi¸ trÞ cã tõ viÖc sö dông trùc tiÕp hµng ho¸/dÞch vô, m«i tr­êng cho môc ®Ých sinh sèng, môc ®Ých th­¬ng m¹i vµ giải trÝ Gi¸ trÞ sö dông gi¸n tiÕp liªn quan tíi tình huèng khi con ng­êi ®­îc h­ëng lîi tõ c¸c chøc năng m«i tr­êng, th­êng ®­îc ®o b»ng khả năng ngăn chÆn thiÖt h¹i m«i tr­êngGi¸ trÞ tuú chän liªn quan tíi tình huèng khi c¸ nh©n s½n sµng chi trả ®Ó bảo vÖ hÖ m«i tr­êng hoÆc c¸c thµnh phÇn cña hÖ m«i tr­êng cho môc tiªu sö dông trong t­¬ng lai * Giá trị phi sử dụngGi¸ trÞ tån t¹i lµ những gi¸ trÞ cô thÓ cña m«i tr­êng hay mét nguån lùc ®èi víi con ng­êi, kh«ng phô thuéc vµo viÖc nguån lùc ®ã ®­îc sö dông ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i hay t­¬ng lai Gi¸ trÞ kÕ thõa: lµ c¸c nguån lùc mµ con ng­êi giữ gìn ®Ó l¹i cho thÕ hÖ sau nµy sö dôngCác đặc điểm giá trị kinh tế:Giá trị này chỉ tồn tại khi được con người đánh giáGiá trị được đo lường thông qua sự đánh đổiTiền được dùng làm đơn vị đo lườngGiá trị kinh tế được xác định bằng cách tổng hợp các giá trị cá nhân3 – C¸c b­íc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ kinh tÕ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng Bước 1: Liệt kê và phân loại các tác động môi trườngBước 2: Thiết lập mối tương quan định lượng giữa các tác động môi trường và các ảnh hưởng môi trườngBước 3:Lựa chọn phương pháp đánh giá phù hợp4 – C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kinh tÕ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng Ý tưởngPhương phápKhông dùng đường cầuThay đổi năng suấtChi phí y tếChi phí thay thếThiệt hại thu nhậpChi phí phòng ngừaDùng đường cầuPhát biểu sự ưa thích(Stated Preference)Bộc lộ sự ưa thích(Revealed Preference)Đánh giá ngẫu nhiênChi phí du lịchĐánh giá hưởng thụ4 – C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ kinh tÕ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng - Ph­¬ng ph¸p thay ®æi năng suÊt: ®­îc sö dông khi cã những thay ®æi sản l­îng do t¸c ®éng cña m«i tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ kinh tÕ cña sù thay ®æi - Ph­¬ng ph¸p chi phÝ thay thÕ: Khi con ng­êi chÞu t¸c ®éng bÊt lîi trùc tiÕp tõ viÖc chÊt l­îng m«i tr­êng bÞ suy giảm, con ng­êi ngăn ngõa b»ng c¸ch sö dông mét sè biÖn ph¸p nh»m lo¹i bá những t¸c ®éng bÊt lîi ®ã- Ph­¬ng ph¸p chi phÝ y tÕ khi c¸c c¸ nh©n phải chi trả tiÒn viÖn phÝ, thuèc vµ c¸c khoản chi phÝ kh¸c ®Ó chữa bÖnh,... c¸c chi phÝ nµy cã thÓ ®­îc sö dông lµm c¬ së ­íc tÝnh ảnh h­ëng bÊt lîi vÒ tình tr¹ng søc khoÎ do sù suy giảm chÊt l­îng m«i tr­êng g©y ra- Ph­¬ng ph¸p chi phÝ phßng ngõa khi con ng­êi s½n lßng trả tiÒn nh»m chèng những ảnh h­ëng cã thÓ xảy ra khi m«i tr­êng suy tho¸i - Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ h­ëng thô cho biÕt gi¸ cña mét sè mÆt hµng cã thÓ bÞ ảnh h­ëng bëi chÊt l­îng m«i tr­êng - Ph­¬ng ph¸p chi phÝ du lÞch ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kinh tÕ c¸c khu vùc thiªn nhiªn (khu bảo tån thiªn nhiªn, rõng quèc gia, b·i biÓn,..) ®Ó tæ chøc c¸c ho¹t ®éng giải trÝ - Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ ngÉu nhiªn ­íc l­îng gi¸ trÞ chÊt l­îng m«i tr­êng dùa trªn c¸c cuéc ®iÒu tra, pháng vÊn. Gi¸ trÞ ®­îc ®o b»ng møc s½n lßng chi trả cña con ng­êi ®èi víi m«i tr­êng linkPhương pháp thay đổi năng suất(Changes in productivity)Môi trườngNăng suất(Q= f(X,E) (X, E là các yếu tố đầu vào))Xác định sự thay đổi của Q theo E:Q/EGiá trị thay đổi VE = Q*PQỨng dụng:Các chương trình quản lý đất, rừng, lưu vực sôngDu lịchƯu điểmTrực tiếp và rõ ràngDựa vào giá quan sát được trên thị trườngDựa vào mức sản lượng quan sát đượcNhược điểmXác định hàm phản ứng liều lượng?Ước tính dòng sản lượng theo thời gianPhương pháp chi phí y tế (Cost of illness) Chất lượng môi trườngBệnh tật/ tử vongHàm phản ứng theo liều lượngVí dụ: dH = b*POP*dATính chi phí trung bình (Chi phí trực tiếp, chi phí gián tiếp, chi phí vô hình)Giá trị thay đổi VE = dH*Chi phí trung bìnhỨng dụng:Đánh giá tác động môi trường lên sức khoẻ con người trong các dự án, chính sáchƯu điểmÁp dụng tốt trong các trường hợp bệnh ngắn ngày, không có hậu quả trong tương laiNhược điểmKhó xây dựng hàm phản ứng theo liều lượngKhông tính đến hành vi tự bảo vệ của cá nhânKhông xác định được đầy đủ chi phí bệnh tậtPhương pháp chi phí thay thế(Substitute cost method)Nếu E được thay thế bằng XChọn hàng hóa thị trường có thể thay thế cho hàng hoá môi trườngXác định giá của hàng hoáXác định tỷ lệ thay thế giữa X và E (RS)Giá trị thay đổi VE = E*PXRSỨng dụng:Đánh giá giá trị tài nguyên như là đầu vào của sản xuất và tiêu dùng (đồng cỏ, gỗ làm củi,...)Ưu điểmĐơn giản và rõ ràngNhược điểmKhó xác định chính xác tỷ lệ thay thếTỷ lệ thay thế có thể thay đổiChỉ tính được giá trị sử dụng của tài nguyênBài tập ứng dụngMột dự án quản lý tổng hợp đất ở Bình Phước làm tăng sản lượng cỏ nuôi bò từ 4,264 tấn lên 9,115 tấn. Tuy không có thị trường cho cỏ khô nhưng giá trị cỏ khô phải được tính như là một lợi ích của dự án. Giá của cỏ khô trong trường hợp này đợc ước tính thông qua thức ăn tổng hợp. Thức ăn này được nhập khẩu từ nước ngoài, chi phí cho như sauKhoản mụcGiá trị ($/tấn)Giá FOP96Vận chuyển100Bảo hiểm5Vận chuyển từ cảng đến chân dự án530.370 (đồng/tấn)Tỷ giá hối đoái15.600 (VNĐ/$)Yêu cầu: 	Tính giá trị cỏ khô của dự án dùng phương pháp chi phí thay thế	Thảo luận ưu, nhược điểm các giả định của phương phápNăng lượng hấp thụ được cho như sauLoại thức ănGiá trịThức ăn tổng hợp3,88Mcal/kgCỏ khô2 Mcal/kgPhương pháp đo lường mức thoả dụngGiá của khu đấtXem xét nhiều khu đất khác nhau với chất lượng môi trường khác nhau	khu đất A có chất lượng môi trường tốt	khu đất B có chất lượng môi trường không tốtCon người ưa thích sống ở khu A hơn là khu B và giá của khu A sẽ lớn hơn khu BCác bước thực hiệntrường hợp định giá giá nhà Bước 1 – Thu thập số liệu giá nhà, các đặc điểm của nhà và biến số môi trường cần đánh giáBước 2 – Xác định hàm giá hưởng thụ Bước 3 – Ước lượng mối tương quan giữa chất lượng môi trường với giá nhàBước 4 - Ước lượng sự sẵn lòng chi trả cho chất lượng môi trườngBước 5: - Tính giá trị môi trườngBước 1: thu thập số liệu liên quan đến giá nhàCác thuộc tính vật lýĐộ lớn của ngôi nhàSố phòngThuộc tính xã hộiCung cấp nướcĐi lạiThuộc tính môi trường Tiếng ồnChất lượng không khíCảnh quan xung quanhSố liệu giá nhà ở thành phố Hồ Chí MinhCác quan sátPhSố phòng (NR) Biến giả: nhà riêng = 1, dạng khác (nhà tập thể) = 0 (IND)Khoảng cách đến trung tâm (DIS)Tỷ lệ phạm tội trong khu vực(MUR)Tỷ lệ cây xanh (COV)Thu nhập hàng năm (INC)Số khu vực chức năng trong nhà(COM)150.8471061.82212253.59320443.14253354.01920454.56234459.94030412.55285560.8492073.58324661.94730392.21344775.908201016303881.30440504.55362985.02830482.130432Trung bình148.9733.70.3718.671.3429.264.933.67Bước 2: Hàm giá nhà P = f(S, D, N, E)Có nhiều dạng hàm khác nhau, thông thường có dạng: lnP = α0 + α1lnS + α2lnD + α3lnN + α4lnE + eP = f(S, D, N, E)Giá nhà ($)EE1 E2P1P2Chất lượng môi trường tốt hơn, giá nhà sẽ cao hơnBước 2 – Hàm giá nhàSố phòngGiá nhàNhiều phòng hơn, giá nhà sẽ cao hơnN1 N2P1P2Bước 3 - Giá của chất lượng môi trường WTPE= Pi/ EiPi = f(Si, Di, Ni, Ei)Pi ($)EHàm cầu cá nhân iWTPE ($)EEi1	Ei2Ei1	Ei2PE1PE2Bước 4: Hàm giá ẩnHàm giá ẩnWTPE(TB) ($)Chất lượng môi trường EBước 4; Ước lượng giá trị thay đổi của môi trườngHàm giá ẩnWTPE(TB) ($)EE1 E2aGiá ẩn của chất lượng môi trường Sự tăng lên trong giá nhà do sự tăng lên trong chất lượng môi trường (khi các yếu tố khác không đổi) là giá ẩn của chất lượng môi trường 	Nếu hàm giá ẩn của chất lượng môi trường có dạng P = α0 + α1 E + error, khi đó, α1 là giá ẩn cho chất lượng môi trườngGiá ẩn của chất lượng môi trường được tính thông qua kỹ thuật hồi quylinkNhận xétỨng dụng: đánh giá chi phí ô nhiễm không khí, tiếng ồn, thay đổi quang cảnh, nước sinh hoạt,...Ưu điểm: Đánh giá dựa vào thị trườngGiá trị này được dựa trên thị trường có thựcNhược điểm: Giả định thị trường nhà đất là cạnh tranh hoàn hảoCá nhân chỉ tiêu dùng một điểm trên đường giá nhàChỉ ước lượng xấp xỉ giá trị lợi ích môi trườngCác cá nhân nhận thức được sự khác biệt trong chất lượng môi trườngPhương pháp chi phí du lịch (Travel Cost Method)Được ứng dụng để đánh giá giá trị lợi ích giải trí của một loại tài sản môi trường (hồ nước, khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia,...)- Xây dựng hàm cầu giải tríVí dụ, Vi = f(TCi, Yi, TCS, Si) Chọn địa điểm Phân chia vùng Lấy mẫu phỏng vấn Tính tỷ lệ đến thăm của từng vùng Tính chi phí du lịch Hồi quy hàm số chi phí du lịch Xây dựng đường cầu Ước tính giá trị giải tríƯu điểm: Tính toán dựa trên tiêu dùng thựcGiá trị này được dựa trên thị trường có thựcNhược điểm: Đi du lịch đến nhiều địa điểm hoặc đi với nhiều mục đích khác nhauThời gian đi và về có giá trị hay không?Những địa điểm có ít khách du lịchPhương pháp đánh giá ngẫu nhiên (contingent valuation method)Được dùng cho các thay đổi chất lượng không khí, nước, cảnh quan, hoặc giá trị tồn tại của động vật hoang dã, cải thiện chất lượng nước được cung cấp....Các bước thực hiệnThu thập số liệuPhân tích số liệuKiểm tra kết quả thu thập số liệuƯu điểm: - Nhiều giá trị mà các phương pháp khác không có sẵn khả năng để thực hiệnKhi không quan sát được sự ưa thích của mọi người một cách trực tiếpNhược điểm: Phụ thuộc nhiều vào những câu trả lời của người được phỏng vấnChi phí tài chính, nguồn lực và thời gian để nghiên cứu