Bài giảng Địa lí 10 - Bài 22: Dân số và sự gia tăng dân số

* CHÖÔNG V - ÑÒA LÍ DAÂN CÖ Baøi 22 Daân soá vaø söï gia taêng daân soá I. Daân soá vaø tình hình phaùt trieån daân soá theá giôùi 	1. Dân số thế giới 	a. Quy mô dân số là gì? 	- Là tổng số dân sinh sống trong những vùng lãnh thổ nhất định vào những thời điểm xác định. 	 Dựa vào SGK(mục 1/I), kết hợp với bảng phụ lục trang 87, em có nhận xét gì về quy mô dân số Thế giới? Kể tên 11 nước có số dân hơn 100 triệu người? 	Nhận xét 	- Dân số thế giới 6.477 triệu người (giữa năm 2005). 	- Quy mô dân số giữa các nước rất khác nhau 	+ Có 11 nước đông dân nhất với số dân vượt quá 100 triệu người( chiếm 61% dân số thế giới) như Trung Quốc, Ấn Độ, Nigiêria,… 	+ Trong khi đó, có 17 nước chỉ có dân số từ 0,01 – 0,1 triệu người (chiếm 0,018% dân số thế giới). 	 2. Tình hình phát triển dân số trên thế giới 	 Dựa vào bảng số liệu trên, em hãy nhận xét tình hình gia tăng dân số thế giới? 	Nhận xét 	- Thời gian dân số tăng thêm 1 tỉ người và thời gian dân số tăng gấp đôi ngày càng rút ngắn. 	- Tốc độ gia tăng dân số thế giới ngày càng cao, quy mô dân số thế giới ngày càng lớn. II. Gia tăng dân số 	1. Gia tăng tự nhiên 	a. Tỉ suất sinh thô 	 	Dựa vào sách giáo khoa, và sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết tỉ suất sinh thô là gì? Khái niệm: Là tương quan giữa số trẻ em được sinh ra trong năm so với số dân trung bình ở cùng thời điểm. - Tỉ suất sinh thô được tính theo đơn vị phần nghìn (‰) Coâng thöùc: Ñôn vò: ‰ Trong ñoù: 	 S : Tæ suaát sinh thoâ S : Soá treû em sinh ra trong naêm Dtb : Soá daân trung bình ôû cuøng thôøi ñieåm * Hãy nhận xét tình hình tỷ suất sinh thô của Thế giới và ở các nước đang phát triển, các nước phát triển, thời kỳ 1950 - 2005 %0 Năm - Tỷ suất sinh thô của Thế giới và ở các nước đang phát triển, các nước phát triển, thời kỳ 1950 – 2005 đang có xu hướng giảm mạnh - Nhóm nước đang phát triển có tỷ suất sinh thô cao hơn các nước phát triển + Giai đoạn 1950 – 1955 các nước đang phát triển là 42‰, các nước phát triển là 23‰, Thế giới là 36 ‰. + Giai đoạn 2004 – 2005 các nước đang phát triển là 24‰, các nước phát triển là 11‰, Thế giới là 21‰. 	Dựa vào nội dung SGK và sự hiểu biết của mình, em hãy giải thích vì sao tỉ suất sinh thô trên thế giới và giữa các nhóm nước có xu hướng giảm và giảm khác nhau ? Nguyên nhân + Töï nhieân-sinh hoïc + Phong tuïc taäp quaùn vaø taâm lí xaõ hoäi + Caùc chính saùch phaùt trieån daân soá + Trình ñoä phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi 	b. Tỉ suất tử thô 	 	Dựa vào sách giáo khoa, và sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết tỉ suất tử thô là gì? Khái niệm: Là tương quan giữa số người chết trong năm so với số dân trung bình ở cùng thời điểm. - Tỉ suất tử thô được tính theo đơn vị phần nghìn (‰) Nhận xét Tỉ suất tử thô của Thế giới, các nước phát triển, đang phát triển thời kỳ 1950 – 2005 có xu hướng giảm rõ rệt. + Giai đoạn 1950 – 1955: Tỉ suất tử thô của các nước đang phát triển là 28‰, các nước phát là 15‰, Thế giới là 25‰. + Giai đoạn 2004 – 2005: Các nước đang phát triển là 8‰, các nước phát triển là 10‰, Thế giới là 9‰. - Mức chênh lệch tỉ suất tử thô giữa các nhóm nước không lớn như tỉ suất sinh thô + Giai đoạn 1950 – 1955 mức chênh lệch tỉ suất tử thô giữa hai nhóm nước là 13‰( mức chênh lệch tỉ suất sinh thô là 19‰) + Giai đoạn 2004 – 2005: mức chênh lệch tỉ suất tử thô giữa hai nhóm nước là 2‰( mức chênh lệch tỉ suất sinh thô là 13‰) Dựa vào nội dung SGK và sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết nguyên nhân ảnh hưởng tới tỉ suất tử thô là gì? Nguyên nhân: - Do đặc điểm kinh tế - xã hội như chiến tranh, đói kém, bệnh tật… - Do thiên tai: động đất, núi lửa, hạn hán, bão lụt… Dựa vào sách giáo khoa, và sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết tỉ suất gia tăng tự nhiên là gì? - Khái niệm: Laø söï cheânh leäch giöõa tæ suaát sinh thoâ vaø tæ suaát töû thoâ. c. Tæ suaát gia taêng töï nhieân Công thức 	Đơn vị: % 	Trong đó: 	Tg : Tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên 	S: Tỷ lệ sinh thô 	T: Tỷ lệ tử thô 	 Tg = S - T * Dựa vào hình 22.3, em có nhận xét gì về tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên thế giới hàng năm thời kỳ 2000 – 2005? Nhận xét: Có 5 nhóm nước có mức gia tăng tự nhiên khác nhau: + ≤ 0: Liên Bang Nga, một số quốc gia ở Đông Âu + 0,1 - 0,9%: Hoa Kỳ, Canada, Oxtraylia, Trung Quốc, Cadăcxtan, Tây Âu… + 1,0 - 1,9%: Ấn Độ, Việt Nam, Brazil, Mehico. Angieri… + 2,0 – 2,9%: Đa số các nước châu Phi, Arap Xeut, Pakixtan, Apganixtan, Veneduela, Bolivia… + ≥ 3%: Congo, Sat, Mali, Xoomali, Madagaxca… d. AÛnh höôûng cuûa tình hình taêng daân soá ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi. Sự gia tăng dân số quá nhanh và không hợp lí có ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế - xã hội và môi trường? Tích cực: Dân số là nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội. Dân số đông tạo nguồn lao động dồi dào Là thị trường tiêu thụ rộng lớn. Hậu quả dân số Kinh tế Xã hội Môi trường Lao động và việc làm Tốc độ phát triển kinh tế Tiêu dùng và tích Lũy Giáo Dục Y tế và chăm sóc sức khỏe Thu nhập, mức Sống Cạn kiệt tài nguyên Ô nhiễm môi trường Phát triển bền Vững Dân số đông và những mặt thuận lợi của nó * * Thieáu nguoàn nöôùc saïch Ảnh hưởng tiêu cực * Thieáu cô sôû vaät chaát * OÂ nhieãm moâi tröôøng * Keït xe Em hãy nêu biện pháp hạn chế tình trạng gia tăng dân số nhanh? Biện pháp: - Thực hiện kế hoạch hóa gia đình - Tuyên truyền giáo dục ý thức người dân - Ban hành các văn bản pháp luật về vấn đề dân số Tuyeân truyeàn cho chò em phuï nöõ veà chính saùch keá hoaïch hoùa gia ñình cuûa nhaø nöôùc Thanh nieân tham gia tuyeân truyeàn 2. Gia tăng cơ học Dựa vào SGK trang 86, em hãy cho biết gia tăng cơ học là gì? - Khái niệm: Gia tăng cơ học là sự chênh lệch giữa số người xuất cư và số người nhập cư - Trên phạm vi toàn thế giới, gia tăng cơ học không có ảnh hưởng lớn đến vấn đề dân số nói chung, nhưng đối với từng khu vực, quốc gia thì nó lại có ý nghĩa quan trọng. 	3.Gia tăng dân số 	 Được thể hiện bằng tổng số giữa tỉ suất gia tăng tự nhiên và tỉ suất gia tăng cơ học. 	Được tính bằng: % Bài tập củng cố 	Chọn câu trả lời đúng: 	1. Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên là gì? 	a. Sự chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô 	b. Sự chênh lệch giữa tỉ suất tử thô và tỉ suất sinh thô 	c. Cả hai đều đúng 	d. Cả hai đều sai 	2. BÀI GIẢNG KẾT THÚC XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE HẸN GẶP LẠI !