Bài giảng Hóa học - Bài 58: Hoá học và vấn đề môi trường

BµI 58.ho¸ häc vµ vÊn ®Ò m«I tr­êngTran - DungLà sự làm thay đổi tính chất của môi trường, phạm vi tiêu chuẩn môi trường. Chất gây ô nhiễm môi trường là những nhân tố làm cho môi trường trở thành độc hại.Chúng ta sẽ tìm hiểu sự ô nhiễm môi trường về mặt hóa họci. « nhiÔm m«I tr­êng¤ nhiÔm m«i tr­êng lµ g×?Tran - Dung*Có 2 nguồn chính:- Do thiên nhiên Do hoạt động của con người1) Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ    - Không khí bao gồm oxi, khí cacbonic, nitơ và một lượng nhỏ các khí khác. Tuy nhiên, một số khí có tác động không tốt đến chúng ta như SO2 ,NOx ,CO,H2S, CFC  , được thải ra do:Hoạt động của con người.Nguyên nhân gây ô nhiễm:Tran - DungCÁC LOẠI Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG:Ô nhiễm không khíÔ nhiễm nướcÔ nhiễm đấtTran - Dung. Nguồn khí thải của con người tạo ra chủ yếu từ:Quá trình đốt các loại than đá, dầu mỏ... để phát điện trong các nhà máy điện, trong quá trình sản xuất, (Mặc dù một số hợp chất tự nhiên như bụi, phấn hoa hay tro cũng làm ô nhiễm không khí nhưng nguồn gây ô nhiễm nhiều nhất là do con người thải ra.)Tran - DungNhà máy thải khói bụi,khí CO2,SO2Tran - DungTran - DungTran - DungTran - DungKhói thải nhà máy có chứa CO2, SO2,Tran - DungViệc sử dụng vũ khí hạt nhânTran - DungM¸y bay d¶I chÊt ®éc ho¸ häc Tran - DungM¸y bay d¶I chÊt ®éc ho¸ häc trong chiÕn tranhTran - DungSö dông vò khÝ ho¸ häc trong chiÕn tranhTran - DungSö dung thuèc trõ s©u trong n«ng nghiÖpTran - DungĐốt các chất thải, Cháy rừng, ... là những điển hình gây ô nhiễm.  Tran - DungTran - DungKhí thải do từ lò nung, đun nấu, đốt rác, Tran - DungR¸c th¶I g©y « nhiÔm m«I tr­êng, kh«ng khÝ, m«I tr­êng ®ÊtTran - Dung Ô nhiễm do sinh hoạt: chất thải vứt bừa bãi,Tran - DungMột trong các nguyên nhân chính gây ô nhiễm là khói thải từ xe hơi và các phương tiện giao thông chạy bằng dầu hay xăng. Khi dầu, xăng bị đốt, nó sản sinh ra một lượng lớn các khí độc như các oxit của nitơ và cacbon monoxit. Các khí thải còn chứa một lượng lớn các hydrocacbon chưa đốt hết.  Tran - DungHoạt động giao thông thải khí CO2 Tran - DungÔ nhiễm do tràn dầuTran - Dungb) Tác hại của ô nhiễm không khíGây ra hiệu ứng nhà kính, nhiệt độ trái đất nóng lên, khí hậu khác thường, thiên tai thảm khốc,ảnh hưởng đến cuộc sống con người và môi trường sinh thái.Gây bệnh tật(tim, phổi, da,xoang, mắt, )và có thể gây tử vong.Gây sự phá hủy tầng ozon, gây nhiều tác hại sức khỏe con người, tác hại đến sự sinh trưởng và phát triển của động thực vật.Gây khói mù quang hóa,Tạo mưa axit, tác hại cho cây trồng,vật nuôi,phá hủy các công trình kiến trúc,di tích lịch sử,Tran - DungRöøng bò möa axit taøn phaù Tran - DungCèng, r·nh d½n n­íc th¶iTran - Dung2. Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NƯỚC:Là sự thay đổi thành phần và tính chất của nước gây ảnh hưởng đến hoạt động sống bình thường của con người và sinh vật.Phân loại:Theo thời gian: Thường xuyên kéo dài hay tức thời.Theo bản chất các chất gây ô nhiễm: ô nhiễm hóa chất, ô nhiễm vi sinh.Theo vị trí không gian: ô nhiễm sông, ô nhiễm nước ngầm, ô nhiễm biển,¤ nhiÔm m«i tr­êng n­íc lµ g×?Tran - Dung.nguyªn nh©nCã nguån gèc tù nhiªn vµ nh©n t¹oTran - DungNguồn gốc tự nhiên:+ Do mưa, bão, lũ lụt,Nước mưa rơi xuống nhà cửa, đồng ruộng, nhà máy, đường phố,kéo theo các chất bẩn xuống các nguồn nướcNgười nghèo dễ bị tổn thương nhất với các thảm họa môi trường. Tran - DungNguồn gốc nhân tạo: Chủ yếu do nước thải từ các vùng dân cư, bệnh viện, trại chăn nuôi, trường học, cơ sở sản xuất chế biến, khu công nghiệp, hoạt động giao thông,sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, Các đơn vị cá nhân sử dụng nước ngầm dưới hình thức khoan giếng, sau khi ngưng không sử dụng không bịt kín các lỗ khoan lại làm cho nước bẩn chảy lẫn vào làm ô nhiễm nguồn nước ngầm. Nước thải còn mang theo hàng triệu loại rác thuộc loại nhựa dẻo như túi, bao bì, giỏ xách, Tran - Dung« nhiÔm nguån n­íc th¶iTran - Dunglç thñng tÇng «zonTran - Dung-Tác nhân gây ô nhiễm: Các ion kim loại nặng( As,Pb,Hg,Sb,Cu,Mn,)Các anion(NO3-, SO42-, PO43-,)Thuốc bảo vệ thực vật,phân bón hóa học,thuốc kích thích sinh trưởng,Con người uống nước từ các nguồn nước ô nhiễm cũng dễ mắc các bệnh đường ruột như thổ tả, thương hàn và các bệnh dễ lây nhiễm khác.Con người nhiễm kim loại nặng và các chất nguy hại khác gây nên những tác hại khôn lường về sức khỏe và sinh mạng                                                                                             Tran - Dungb)Tác hại của ô nhiễm môi trường nước:Tùy theo mức độ ô nhiễm mà tác động khác nhau đến sức khỏe con người( bệnh tật, ung thư, chậm phát triển,kém trí tuệ), ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng, phát triển hay bị hủy diệt của động thực vật( VD:nhà máy Vedan bức tử Sông thị Vải,)Tran - DungTran - DungTran - DungTran - DungNaïn nhaân cuûa nhaát ñoäc DioxinTran - DungO nhieãm sinh hoïc, O nhieãm chaát thaûiTran - DungTran - Dung3. « nhiÔm m«I tr­êng ®Êta)Ô nhiễm môi trường đất là gì?Là hệ sinh thái đất bị mất cân bằng khi có mặt một số chất và hàm lượng của chúng vượt quá giới hạn.b) Nguồn gây ô nhiễm đất:. Nguồn gốc tự nhiên: hoạt động của núi lửa, lũ lụt ngập úng, ngập mặn do thủy triều,. Nguồn gốc do con người:Tran - DungNguồn gốc do con người:+ Chất thải sinh hoạt+ Chất thải do sản xuất công nghiệp, sản xuất hàng hóa, hoạt động kinh doanh,+ Chất thải nông nghiệp:phân bón, chất bảo vệ thực vật, chất kích thích vật nuôi, cây trồng,+ Chất thải do phòng nghiên cứu, phòng thí nghiệm, bệnh viện, chợ,Tran - DungTran - DungSö dông ho¸ chÊt trong n«ng nghiÖpTran - DungTran - Dungc)Tác hại của ô nhiễm môi trường đất:Gây ra những tổn hại lớn về sản xuất, kinh tế và đời sống.Dư lượng hóa chất, thuốc trừ sâu bị phân hủy rất chậm và bị lôi cuốn vào chu trình: đất-cây-động vật-người, gây ra những tác hại khó lường.Tran - DungHo¸ häc vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«I tr­êng trong ®êi sèng s¶n xuÊt vµ häc tËp ho¸ häc 1.Nhận biết môi trường bị ô nhiễm.Quan sát: Có thể nhận biết môi trường nước, không khí, đất bị ô nhiễm qua màu, mùi, trạng thái.Xác định bằng thuốc thử: pH, nồng độ các ion ( Hg2+, Pb2+,NO3- ,)- Xác định bằng các dụng cụ đo:máy sắc ký, khí kế đo hàm lượng, thành phần khói,bụi,chất khí,Tran - Dung2. Vai trò của hóa học trong việc xử lý chất gây ô nhiễm môi trườngNguyên tắc chung:Phải sử dụng các biện pháp phù hợp với thành phần chất gây ô nhiễmTrong công nghiệp:Phải tuân thủ quy trình xử lý chất thảiTrong nông nghiệp: Sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích sinh trưởng đúng quy định, đúng quy trình.Các cơ sở nghiên cứu, phòng thí nghiệm:Phải phân loại, xử lý trước khi thải ra môi trườngTrong khu dân cư: Rác phải được thu gom, phân loại để thu hồi, tái chế, xử lý chống ô nhiễm môi trường Tran - Dung3. Một số phương pháp xử lý chất thải:PP hấp thụ: Hấp thụ khí thải bằng nước,dd xut, hoặc dd axit sau đó tái sinh hoặc không tái sinh dd đã hấp thụPP hấp phụ: Chất thải được hấp phụ trong: than bùn, phân rác, đất xốp, than hoạt tính sau đó phân hủy bằng pp sinh hóaPP oxy hóa –khử:Cho khí thải qua dd H2SO4 để hấp thụ amin,amoniac, rồi cho khí qua dd kiềm để hấp thụ axit béo,phenol,sau đó cho qua dd NaClO để oxy hóa andehyt, H2S, xeton,Tran - DungÝ thức bảo vệ môi trường :Phải học tập để hiểu biết về ô nhiễm môi trường và thực hiện bảo vệ môi trường thường xuyên, không phải chỉ học một lần mà là học suốt đời, từ tuổi ấu thơ đến tuổi trưởng thành không phải chỉ một mình mà là cả cộng đồng.Mỗi người công dân đều phải có trách nhiệm về môi trường,tích cực bảo vệ môi trường sống trong lành.Tran - DungHàng năm thải ra:20 tỉ tấn cacbon điôxít,1,53 triệu tấn SO2Hơn 1 triệu tấn niken, 700 triệu tấn bụi1,5 triệu tấn asen, 900 tấn coban600.000 tấn kẽm (Zn), hơi thuỷ ngân (Hg), hơi chì (Pb) và các chất độc hại khác.Tran - DungBạn cũng có thể giúp giảm thiểu ô nhiễm bằng cách:Không xả rác xuống sông, suối, ao, hồ, hay ở các bãi biển.Đổ các rác làm từ chất dẻo và nhựa cẩn thận vào nơi thu gom đem đi xử lý.Giảm bớt lượng nước sử dụng bằng cách tiết kiệm, tái sử dụng hay tái chế  Tham gia các hoạt động cộng đồng để làm sạch môi trường nơi ở, đường phố,kênh rạch, sông, biển...Tham gia các hoạt động chống gây ô nhiễm môi trường nguồn nước, sông, biển, đất,không khí. Không đốt rác thải bừa bãiKhuyến khích gia đình bạn sử dụng các hợp chất tẩy rửa an toàn cho môi trường, hạn chế sử dụng bao bì gói thực phẩm bằng chất dẻo không phân hủy.Tran - DungHaõy giöõ laáy traùi ñaát yeân laønhTran - DungTran - DungTran - DungTran - DungV× mét m«I tr­êng xanh- s¹ch - ®ÑpTran - DungVÌ MỘT THẾ GIỚI HOÀ BÌNHTran - DungTran - Dung