Bài giảng Hoá học và vấn đề xã hội (tiết 1)

Hoá HỌC VÀ VẤN ĐỀ XÃ HỘIChất lượng cuộc sống con người bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau. Ơû đây chỉ đề cập đến một số vấn đề hoá học góp phần giả quyết các nhu cầu ăn mặc bảo vệ sức khoẻ con ngườiI.HOÁ HỌC VÀ VẤN ĐỀ LƯƠNG THỰC, THỰC PHẨM1. vai trò lương thực, thực phẩm đối với con ngườiLương thực, thực phẩm được con người sử dụng chứa nhiều chất hửu cơ cần thiết để duy trì sức khoẻ.Đó là những cacbohidrat, protein, chất béo, vitamin, nước khoáng, chất vi lượng.để đảm bảo sự sống thì lương thực, thực phẩm và khẩu phần ăn hằng ngày có ý nghĩa quyết định. Điều này còn phụ thuộc vào lứa tuổi, lao động nghề nghiệp, đặc điểm cơ thể và giới tính.VD: Một người lớn trung bình phải tiêu thụ thức ăn để sản sinh ra 2600 kcal/ngày.Người Việt Nam trung bình cần 2300 kcal/ngày.Nam giới cần 3000 kcal/ngàyNữ giới cần 2200 kcal/ngàyTuy Nhiên Trong khẩu phần thức ăn hằng ngày không chỉ tính rie6ngluo75ng kcal mà còn phải tính đến thành phần các chất dinh dưỡng cần thiết protein tối ưu cho cơ thể khoảng 70% có nguồn gốc thực vật và 30% từ động vật, vitamin (rau,quả là gồm vitamin quan trọng nhất)VITAMIN CÓ TRONG CÁC QUẢVitamin A, B, C, EVitamin K (cải súp lơ )2.Những vấn đề đang đặt ra cho nhân loại về lương thự,thực phẩmNhư vậy, lương thực, thực phẩm có vai trò rất quan trọng và có tính quyết định đến sự tồn tại và diệt vong của loài ngườiBảo đảm đủ lương thực và thực phẩm cho nhân loại là một vấn đề khó khăn.Nhìn chung trong phạm vi toàn cầu, việc sản xuất lương thực thực phẩm không đủ nuôi sống nhân loạiMột thật trạng diễn raƠû châu phi có khoảng ¼ dân số thiếu lương thực, thực phẩm Trong khi 30 triệu người bị nạn đói đoe doạ thì có khoảng 15% dân số các nước phát triển mắc bệnh béo phì do thừa dinh dưỡng quá mức Aûnh minh hoạNhân loại đang đứng trước một thách thức lớn là nền nông nghiệp thế giới phải đẩm bảo nuôi sống số dân không nghừng gia tăng trong điều kiện đất canh tác ngày càng bị thu hẹp, khí hậu trái đất nóng lên, thiên tai ngày càng ác liệt. Để giải quyết vấn đề này, thế giới đã có nhiều giải pháp như cuộc “ cách mạng xanh”, phát triển co6g nghệ sinh học, 3. Hoá học góp phần giải quyết vấn đề lương thực, thực phẩmĐể góp phần giải quyết vấn đề lương thực, thực phẩm cho nhân loại, hoá học có những hướng hoạt động chính sau:Về nông nghiệpNghiên cứu và sản xuất các chất có tác dụng bảo vệ thực vật, động vật như: sản xuất phân bón hoá học ( phân đạm, phân lân, phân kali, phân bón tổng hợp, phân vi lượng)Sản xuất các loai thuốc kích thích tăng trưởng, bảo vệ thực vật. Thuốc kích thích tăng trưởng vật nuôiNghiên cứu sản xuất những hoá chất bảo quản lương thực, thực phẩm để nâng cao chất lượng của lương thực sau khi thu hoạchAûnh minh hoạPhân bón cây trồng Phân đạm, lânPhân kaliThuốc kích thích tăng trưởng vật nuôi(lợn, gà)Nghành thực phẩm nhân tạoChế biến thực phẩm nhân tạo như:Chuyển hoá chất béo dạng lỏng thành rắn(dầu -> mỡ )biến nguồn protein tự nhiên thành protein nhân tạoVD: 6500kg ngô nếu để nuôi (trâu, bò ) sẽ thu được 108kg protein, nhưng nếu chế biến qua công nghệ hoá học sẽ thu được 1420kg protein (tăng gấp 13 lần )Chế tạo chất phụ giaHoá học còn đóng vai trò quan trọng trong nghành chế tạo chất phụ gia thực phẩm. Hiện nay đã có hơn 200 chất phụ gia đẻ bảo quản làm tăng hương vị, có màu, tạo hình giáng đẹp, dẽ dàng chế biến lương thực thực phẩmVệ sinh an toàn thực phẩm Sử dụng đúng quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm cũng là vấn đề rất quan trọng trong việc giải quyết vấn đề lương thực, thực phẩm Vệ sinh an toàn thực phẩm không những ảnh hưởng trực tiếp đến người dân, đến nòi giống sau nay mà còn anh hưởng đến quá trình sản xuất, xuất khẩu và uy tín của cả một quốc gia, ở nước ta an toàn vệ sinh thực phẩm được nhà nước tăng cường và coi trọng. Nhất là vấn đề ngộ đọc thực phẩm Ngộ đọc thự phẩn do nhiều nguyên nhân, nhưng thường gập là do : hoá chất bảo vệ còn tồn dư, các kim loại nặng trong đất ngấm vào rau, củ, quả, thuỷ sản.Sử dụng phụ gia thực phẩm không qua quy định.Sử dụng thức ăn đã lạm dụng chất kích thích sinh trưởng trong vật nuôi gây tồn hoá chất, homon trong thịt, cá có thể gây ngộ độc cho người sử dụngCá được ướp với phân ureII. Hoá học và vấn đề may mặc1. vai trò vấn đề may mặc với cuộc sống con ngườiNhu cầu may mặc là một trong nhưng vấn đề chủ yếu của con ngườiVới sự phát triển và khoa học – công nghệ hiện nay nhu cầu về may mặc của con người ngày càng tăng theoCon người đã từng biết đến các loại tơ như:Tơ tự nhiên được chế tạo bằng bông hay lông thú.Tơ nhân tạo được sản xuất từ polime tự nhiên, như từ xenlulozơ chế biến bằng các con đường hoá học tạo thành tơ visco, tơ xenlulozơ axetatTơ tổng hợp được sản xuất từ các polime không có sẵn trong tự nhiên, mà do con người tổng hợp bằng các phương pháp hoá học như tơ nilon, tơ capron,Các đặc điểm nỗi bật của tơ nhân tạoCó độâ đàng hồi, dai, nhẹ, đẹp, mềm mại và ít thấm nướcTơ hoá học được sản xuất hàng loạt trong nhà máy mà không cần tốn diện tích để trông cậy nhiên liệuAûnh minh hoạNhững vấn đề đang đặc ra về may mặcVấn đề gia tăng dân số toàn cầu đang gây sức ép rất lớn về nhiều mặt trong đó có việc đáp ứng nhu cầu may mặc cua con người.Điều kiện kinh tế xã hội phát triển kéo theo yêu cầu về may mặt không những chỉ cần đủ, cần ấm mà con cần phải đẹp cùng với nhu cầu rất đa dạng của cuộc sống Trong khi điều kiện sản xuất ra từ các loại tơ thiên nhiên ngày càng khó khăn, hạn hẹp, nên nhu cầu đối với công nghiệp chế tạo vải sợi ngày càng tăng caoAûnh minh hoạ3. Hoá học góp phần giải qyết những vấn đề may mặc cho nhân loại Để đáp ứng nhu cầu may mặc ngày càng cao của con người, hoá học cùng các nhà khoa học tập chung giải quyết vấn đề may mặc theo hướng:Nâng cao chất lượng sản lượng loai tơ hoá học, tơ tổng hợp, nghiên cứu chế tạo ra nhiều loại tơ có những tính năng đặc biệt, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về may mặc của con người.Nghiên cứu chế tạo chất phụ gia, thuốc nhuộm làm cho các loại tơ màu vải trở nên sặc sỡ thẩm mỹ tính năng thêm đa dạngHoá học với việc bảo vệ sức khoẻ con người1. Dược phẩm Hoá học dược phẩm (hoá dược) là một nghàn sản xuất có liên quan đến an toàn sức khoẻ cho cả cộng đồngHoá dược đã tạo ra hàng chục ngàn loại sản phẩm khác nhau đáp ứng nhu cầu phòng chóng chữa bệnh và nâng cao sức khoẻ con người.Về nguồn gốc dược phẩm có 2 loạiDược phẩm có nguồn gốc từ động vật thực vật Dược phẩm có nguồn gốc từ những hợp chất hoá học do con người tổng hợp nênDược phẩm bao gồmThuốc khán sinh, thuốc chữa bệnh, vacxin, vitamin, thuốc giảm đau, thuốc tăng cường thể lực, sự gia tăng dân số, vấn đề thay đổi môi trường, sự phát triển khoa học – kĩ thuật đang đặc ra những vấn đề lớn lao đối với việc chống lai bệnh tật, bảo vệ sức khoẻ con người. Nghành hoá dược đang đứng trước những đòi hỏi ngày càng cao về việc chế tạo ra nhiều loại thuốc điều trị những bệnh hiểm nghèo như ung thư, AIDSNgười ta dùng hàng nghìn lại cây thuốc, thảo dược dược phẩm để nghiên cứu hàng chục triệu người và bảo vệ sức khoẻ hàng trăm triệu người khác mội năm Công nghiệp hoá dược còn tạo ra hàng trăm chất phụ gia thực phẩm làm tăng giá trị lương thực, thực phẩm. Công nghiệp hoá mĩ phẩm cũng chế tạo hàng nghìn loại mĩ phẩm, dầu gội đầu, kem đánh răngtất cả điều nhầm mục đích làm đẹp và bảo vệ sức khoẻ con ngườiDầu gội đầuKem đanh răng2. Một số chất gây nghiệm, chất ma tuý, phòng chống ma tuýA. Một số chất gậy nghiện, chất ma tuýCác chất kích thích như cocain được chiết suất từ cây coca, có khả năng làm liệt dây thần kinh cảm giác, gây ức chế thần kinh trung ương, amphetamin được các nhà khoa học mĩ tổng hợp năm 1932 có tác dụng kích thích thần kinh, với liều cao sẽ làm rối loạn thận thần kinh, gây ảo giác mạnh,Cây côcaCác chất ức chế thần kinh (được chế hoá từ cây thuốc phiện) khi sử dụng có thể gây nghiện, hết sức nghuy hại cho sức khoẻ con ngườiCác chất gây nghiện không phải là ma tuý:Rượu có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ con người tức thì hoạc lâu dài, rượu có thể gây tác hại tới não, gây ảo giác, say rượu khi tham gia giao thong thương ga6yy ra tai nạn dẫn đến những bất hạnh cho cuộc sống nhiều gia đìnhCây thuốc phiện và rượuNicotin (C10H14N4O2 ) có nhiều trong thuốc lá trong khói thuốc có 22 chất độc có thể gây ung thư không những cho người hút mà con cho những người xung quanh cũng bị ảnh hưởng. Chúng ta đang đảy mạnh vận động một không gian không khói thuốc lá. Cafein (C8H10N4O2) có trong hạc cà phê, coca, lá chècafein dùng trong y học với một lượng nhỏ có tác dụng gây kích thích thần kinh. Nếu dùng cafein quá mức sẽ gây mất ngủ và gây nghiệmb. Phòng chống ma tuý Hiện nay có nhiều loại thuốc kích thích, gây nghiện rất nghuy hiểm có hại đến sức khoẻ, đã bị cấm sử dụng như: heroin, mophin, các loại thuốc “lắc”.Nhà nước đang phát động toàn dân tham gia phồng ngừa, đấu tranh phòng chống ma tuý để ngăn chặn, đảy lùi tiến tới xoá bỏ tệ nạn ma tuýChúng ta cần đấu tranh không cho ma tuý xâm nhập vào học đườngCác dạng ma tuý tổng hợp