Bài giảng Lịch sử Lớp 4 - Bài: Nước ta cuối thời Trần

KIỂM TRA BÀI CŨ: 
Khi giặc Mông – Nguyên vào Thăng Long, vua tôi nhà Trần đã dùng kế gì để đánh giặc ? 
Khi giặc mạnh vua tôi nhà Trần chủ động rút lui để bảo toàn lực lượng. Khi giặc yếu,vua tôi nhà Trần tấn công quyết liệt buộc chúng phải rút lui khỏi bờ cõi nước ta. 
Vì sao nhân dân ta đạt được thắng lợi vẻ vang này? 
Vì nhân dân ta đoàn kết, quyết tâm đánh giặc, lại có kế sách đánh hay. 
Nước ta cuối thời Trần 
42 
I. TÌNH HÌNH NƯỚC TA CUỐI THỜI TRẦN 
Đọc SGK “từ đầu đến ... xin từ quan” 
2.Trước tình hình đó nhân dân và quan lại đã có phản ứng gì? 
3.Ai là người đã dâng sớ xin chém 7 tên quan đã lấn át quyền vua, coi thường phép nước? 
1.Tình hình nước ta cuối thời Trần như thế nào? 
1. Tình hình nước ta cuối thời Trần như thế nào? 
-Vua quan nhà Trần chỉ mải ăn chơi, vơ vét, bóc lột của dân để làm giàu, không còn quan tâm đến tình hình đất nước. 
- Cuộc sống của nhân dân càng thêm cơ cực. 
2. Trước tình hình đó nhân dân và quan lại đã có phản ứng gì? 
Nhân dân nổi dậy đấu tranh, một số quan lại bất bình và xin từ chức. 
3. Ai là người đã dâng sớ xin chém 7 tên quan đã lấn át quyền vua, coi thường phép nước? 
Chu Văn An d âng sớ xin chém 7 tên quan đã lấn át quyền vua, coi thường vua. 
Tình hình nước ta cuối thời Trần: 
-Vua quan nhà Trần chỉ mải ăn chơi, vơ vét, bóc lột của dân để làm giàu, không còn quan tâm đến tình hình đất nước. Cuộc sống của nhân dân càng thêm cơ cực. 
- Trướ c tình hình đó, nhân dân nổi dậy đấu tranh, một số quan lại bất bình và xin từ chức. 
-Chu Văn An d âng sớ xin chém 7 tên quan đã lấn át quyền vua, coi thường vua. 
Chu Văn An (1292-1370) 
Chu Văn An là một thầy giáo có tài nhưng cương nghị, thẳng thắn, sửa mình trong sạch, không cầu lợi và là một đại quan nhà Tr ần. Ông được mời vào dạy cho các thái tử ở Văn Miếu Quốc Tử Giám. Nhiều lần ông khuyên can nhà vua và dâng sớ xin chém 7 tên quan coi thường phép nước nhưng vua không nghe, ông xin từ quan về ở núi Kiệt Đặc, huyện Chí Linh, Hải Dương và mở trường dạy học. Khi ông mất, nhà vua sai quan đến tế và ban tặng tên thụy là Văn Trình, thời gian sau lệnh cho ông được thờ trong Văn Miếu – Quốc Tử Giám. 
Đền thờ Chu Văn An 
TƯỢNG THỜ CHU VĂN AN 
 KẾT LUẬN 
 Từ giữa thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào thời kì suy yếu.Vua quan không quan tâm tới dân. Dân oán hận, nổi dậy khởi nghĩa . 
Theo em, nhà Trần có đủ sức để gánh vác công việc trị vì nước ta nữa hay không? 
Nhà Trần suy tàn, không còn đủ sức để gánh vác công việc trị vì đất nước, cần có một triều đại khác để thay thế. 
Đọc SGK từ Trước tình hình phức tạp và khó khăn  Nước ta bị nhà Minh đô hộ. 
II. Nhà Hồ thay thế nhà Trần 
1.Hồ Quý Ly là người thế nào ? 
2.Ông đã làm gì? 
3. Hành động truất quyền vua của Hồ Quý Ly có hợp lòng dân không? Vì sao? 
1.Hồ Quý Ly là người thế nào ? 
Hồ Quý Ly là quan đại thần có tài của nhà Trần. 
Ông sinh năm 1336 và mất năm 1407 
Ông thoát chết sau vụ mưu sát. 
HỒ QÚY LY 
Ông đã làm gì? 
Năm 1400, nhà Hồ do Hồ Quý Ly đứng đầu lên thay nhà Trần, xây thành Tây Đô, đổi tên nước là Đại Ngu . Ông cho thay thế các quan cao cấp của nhà Trần bằng những người thực sự có tài; đặt lệ các quan phải thường xuyên xuống thăm dân; quy định lại số ruộng đất, nô tỳ của quan lại quý tộc, nếu thừa phải nộp lại cho nhà nước. Những năm có hạn đói, nhà giàu buộc phải bán thóc và tổ chức nơi chữa bệnh cho nhân dân. 
3. Hành động truất quyền vua của Hồ Quý Ly có hợp lòng dân không? Vì sao? 
Hành động truất quyền vua là hợp lòng dân. Vì vua cuối thời Trần chỉ ăn chơi sa đoạ, làm cho đất nước ngày càng xấu đi. 
Năm 1400, Hồ Quý Ly truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ. Nhà Hồ tiến hành cải cách tiến bộ đưa đất nước thoát khỏi tình trạng khó khăn. Do chưa đủ thời gian đoàn kết nhân dân nên nhà Hồ đã thất bại trong cuộc kháng chiến chống quân Minh. Nhà Hồ sụp đổ, nước ta rơi vào ách đô hộ của nhà Minh. 
Năm 1406, nước ta có biến động gì?  
 Qua đó, ta rút ra được bài học gì? 
Năm 1406, nước ta bị nhà Minh xâm lược 
Tại sao Hồ Quý Ly thất bại trước sự xâm lược của nhà Minh? 
Vì Hồ Quý Ly không đoàn kết toàn dân để tiến hành kháng chiến mà chỉ dựa vào quân đội. 
Sự đoàn kết toàn dân đó là một sức mạnh không gì chống đỡ nổi. Đối với giặc ngoại xâm muốn thắng lợi ta cần có sự đoàn kết quân dân. 
THÀNH TÂY ĐÔ CỦA NHÀ HỒ (Thanh Hoá) 
Bên trong tường thành 
Gạch lát nền thời Hồ 
Đầu phượng thời Hồ 
Rồng đá thời nhà Hồ 
Đầu hổ thời nhà Hồ 
27 
Tờ giấy bạc đầu tiên thay thế tiền vàng 
Từ giữa thế kỉ XIV, nhà Trần như thế nào? . 
Từ giữa thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào thời kì suy yếu. 
Vua quan nhà Trần đối với dân thế nào? . Dân đã làm gì? . 
Vua quan không quan tâm tới dân. Dân oán hận, nổi dậy khởi nghĩa. 
Năm 1400 có điều gì đã xảy ra? 
Năm 1400, Hồ Quý Ly nhân cơ hội đó đã truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ. Không chống nổi quân xâm lược, nhà Hồ sụp đổ. Đất nước ta bị nhà Minh đô hộ. 
GHI NHỚ 
 Từ giữa thế kỉ XIV, nhà Trần bước vào thời kì suy yếu.Vua quan không quan tâm tới dân. Dân oán hận,nổi dậy khởi nghĩa. 
 Năm 1400, Hồ Quý Ly nhân cơ hội đó đã truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ. Không chống nổi quân xâm lược, nhà Hồ sụp đổ. Đất nước ta bị nhà Minh đô hộ. 
TRÒ CHƠI 
Phần 1: 
Khoanh nhanh, khoanh đúng 
1. Triều đại nhà Trần chấm dứt năm nào? 
A. N ă m 1300 
B. N ă m 1400 
C. N ă m 1500 
2. Nối tiếp nhà Trần là t r iều đại nào? 
A. Nhà lê 
B. Nhà Lý 
C. Nhà Hồ 
A.Thay thế quan cao cấp của Nhà Trần bằng những người thực sự có tài, đặt lệ các quan phải thương xuyên xuống thăm dân. 
B.Quy định lại số ruộng đất, nô tỳ của quan lại quý tộc, nếu thừa phải nộp cho nhà nước. 
C.Những năm có nạn đói, nhà giàu buộc phải bán thóc và tổ chức nơi chữa bệnh cho nhân dân. 
D. Tất cả các ý kiến trên 
3. Hồ Quý Ly đã tiến hành những cải cách gì để đưa nước ta thoát khỏi tình hình khó khăn? 
4. Hành động truất quyền của vua Hồ Quý Ly có hợp với lòng dân. Đúng hay sai? 
A. Hợp với long dân. Vì lúc đó,nhà Trần lao vào ăn chơi hưởng lạc. 
B. Hợp với lòng dân. Vì lúc đó, nhân dân đói khổ, giặc ngoại xâm lăm le xâm lược. 
C. Hợp với lòng dân. Vì lúc đó, cần có triều đại khác thay thế nhà Trần gánh vác giang sơn. 
D. Cả 3 ý trên đều đúng. 
5.Theo em, vì sao nhà Hồ lại không chống được quân xâm lược nhà Minh? 
A. Do nhà Hồ đã tiến hành nhiều cải cách tiến bộ, dựa vào sức mạnh toàn dân. 
B. Do nhà Hồ chỉ dựa vào quân đội, chưa đủ thời gian thu phục lòng dân. 
C. Do Hồ Quý Ly đứng đầu lên thay nhà Trần, xây dựng thành Tây Đô. 
TRÒ CHƠI 
Phần 2: 
Viết nhanh - Viết đúng 
TRÒ CHƠI : “AI NHANH- AI ĐÚNG” 
Có 7 từ hàng ngang và một ô hàng dọc (từ khóa) 
Từng bạn chọn một hàng ngang và trả lời câu hỏi tương ứng, sao cho số chữ trong câu trả lời tương đúng với số ô hàng ngang đã chọn. 
38 
Phần củng cố kiến thức 
C 
H 
U 
V 
Ă 
N 
A 
N 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
 Ai là người đã dâng xớ xin chém 7 tên 
Quan cuối thời Trần? 
H 
Ồ 
Q 
U 
Ý 
L 
Y 
Ai đã truất ngôi vua Trần để lập lên nhà Hồ? 
 Công trình quân sự kiên cố của nhà Hồ 
T 
H 
À 
N 
H 
T 
 
Y 
Đ 
Ô 
Nhà Hồ thay thế tiền vàng bằng tiền gì? 
T 
I 
Ề 
N 
G 
I 
Ấ 
Y 
 Việc làm của Hồ Quý Ly hợp với lòng dân 
T 
R 
U 
Ấ 
T 
N 
G 
Ô 
I 
 Tên vị vua bắt đầu thời kỳ suy tàn 
 của nhà Trần 
T 
R 
Ầ 
N 
D 
Ụ 
T 
Ô 
N 
G 
Q 
U 
 
N 
M 
I 
N 
H 
 Năm 1406 quân nào sang xâm lược nước ta? 
N 
H 
À 
T 
R 
Ầ 
N 
DẶN DÒ 
Học thuộc ghi nhớ 
Chuẩn bị bài sau