Bài giảng Luyện từ và câu 4 - Tuần 23 - Bài: Dấu gạch ngang

MÔN: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
LỚP 4 
Luyện từ và câu 
Bài : Dấu gạch ngang 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
 - Từ ngữ thể hiện vẻ đẹp bên ngoài con người: xinh xắn, duyên dáng, rực rỡ, thướt tha, lộng lẫy, xinh tươi, tươi tắn, yểu điệu, kiêu sa,. 
* Tìm các từ thể hiện vẻ đẹp bên ngoài của con người? 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
 Từ ngữ thể hiện vẻ đẹp bên trong con người: dịu dàng, nết na, dũng cảm, thẳng thắn, trung thực, lịch sự, tế nhị, ngay thẳng, thật thà, 
* Tìm các từ thể hiện vẻ đẹp bên trong của con người? 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
I. NHẬN XÉT 
1) Tìm những câu có chứa dấu gạch ngang (dấu - ) trong đoạn văn sau: 
 c) Để quạt điện được bền, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau đây: 
- Trước khi đặt quạt, đặt quạt hơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều với nền.- Khi điện đã vào quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không quay được sẻ làm nóng chảy dây trong quạt.- Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẻ chảy vào trong làm hỏng dây bên trong quạt.- Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm. 
	 Theo PHẠM ĐÌNH CƯƠNG 
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. Cái đuôi dài – bộ phận khoẻ nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công – đã bị trói xếp vào bên mạng sườn. 
 Theo ĐOÀN GIỎI 
a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi : 
 - Cháu con ai ? 
 - Thưa ông, cháu là con ông thư. 
 DUY KHÁN 
 	Ñoïc caùc ñoaïn vaên sau: 
a. Thaáy toâi saùn ñeán gaàn, oâng hoûi toâi : 
 Chaùu con ai ? 
 Thöa oâng, chaùu laø con oâng Thö . 
Theo Duy Khaùn 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
I. NHẬN XÉT 
1) Tìm những câu có chứa dấu gạch ngang (dấu - ) trong đoạn văn sau: 
b. Con caù saáu naøy maøu da xaùm ngoeùt nhö da caây baàn, gai löng moïc chöøng ba ñoát ngoùn tay, troâng deã sôï. Caùi ñuoâi daøi – boä phaän khoûe nhaát cuûa con vaät kinh khuûng duøng ñeå taán coâng – ñaõ bò troùi xeáp vaøo beân maïng söôøn. 
 Theo Ñoaøn Gioûi 
Caùi ñuoâi daøi – boä phaän khoûe nhaát cuûa con vaät kinh khuûng duøng ñeå taán coâng – ñaõ bò troùi xeáp vaøo beân maïng söôøn. 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
I. NHẬN XÉT 
1) Tìm những câu có chứa dấu gạch ngang (dấu - ) trong đoạn văn sau: 
c.Ñeå quaït ñieän ñöôïc beàn, ngöôøi duøng neân thöïc hieän caùc bieän phaùp sau ñaây: 
 Tröôùc khi baät quaït, ñaët quaït nôi chaéc chaén ñeå chaân quaït tieáp xuùc ñeàu vôùi neàn. 
 Khi ñieän ñaõ vaøo quaït, traùnh ñeå caùnh quaït bò vöôùng víu, quaït khoâng quay ñöôïc seõ laøm noùng chaûy cuoän daây trong quaït. 
 Haèng naêm, tra daàu môõ vaøo oå truïc, boä phaän ñieàu khieån höôùng quay cuûa quaït, nhöng khoâng neân tra quaù nhieàu, vì daàu môõ seõ chaûy vaøo trong laøm hoûng daây trong quaït. 
 Khi khoâng duøng, caát quaït vaøo nôi khoâ, maùt, saïch seõ, ít buïi baëm. 
	 Theo Phạm Đình Cương 
I – NHẬN XÉT 1) Gạch dưới những câu có chứa dấu gạch ngang (dấu - ) trong đoạn văn sau : 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
2) Ghi tác dụng của dấu gạch ngang trong mỗi câu ở cột B 
Nhiệm vụ: Thảo luận nhóm đôi trong thời gian 3 phút. 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
I. NHẬN XÉT 
 c) Để quạt điện được bền, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau đây: 
- Trước khi đặt quạt, đặt quạt hơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều với nền .- Khi điện đã quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không quay được sẻ làm nóng chảy dây trong quạt. - Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẻ chảy vào trong làm hỏng dây bên trong quạt. - Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm. 
	 Theo PHẠM ĐÌNH CƯƠNG 
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. Cái đuôi dài – bộ phận khoẻ nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công – đã bị trói xếp vào bên mạng sườn. 
 Theo ĐOÀN GIỎI 
a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi: 
 - Cháu con ai ? 
 - Thưa ông, cháu là con ông thư . 
 DUY KHÁN 
2)Tác dụng của dấu gạch ngang: 
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng: 
 Dấu gạch ngang đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật ( ông khách và cậu bé ) trong đối thoại 
a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi : 
 - Cháu con ai ? 
 - Thưa ông, cháu là con ông thư. 
 DUY KHÁN 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
I. NHẬN XÉT 
 Cái đuôi dài - bộ phận khỏe nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công - đã bị trói xếp vào bên mạng sườn. 
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. 
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng: 
 Dấu gạch ngang đánh dấu phần chú thích ( về cái đuôi dài của con cá sấu ) trong câu văn. 
2)Tác dụng của dấu gạch ngang: 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
2) Tác dụng của dấu gạch ngang: 
- Trước khi đặt quạt, đặt quạt nơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều với nền.- Khi điện đã vào quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không quay được sẽ làm nóng chảy cuộn dây trong quạt.- Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẻ chảy vào trong làm hỏng dây bên trong quạt.- Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm. 
C) Để quạt điện được bền, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau đây: 
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng: 
 Dấu gạch ngang liệt kê các biện pháp cần thiết để bảo quản quạt điện được bền. 
I. NHẬN XÉT 
2) Dấu gạch ngang trong ba đoạn văn trên có tác dụng gì? 
(Đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật, đánh dấu phần chú thích, các ý trong đoạn liệt kê) 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
II. GHI NHỚ 
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu: 1. C hỗ bắt đầu lời nói của nhân vật. 2. Phần chú thích trong câu. 3. Các ý trong một đoạn liệt kê. 
*Hãy nêu ví dụ 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
II. GHI NHỚ 
VD: + Em gặp cô ở sân trường và chào. 
 - Em chào cô ạ! 
 + Em rất thích hoa hồng nhung – giống cây bố em mang từ Đà Lạt về. 
 + Mẹ em đi chợ viết ra giấy vật cần mua : 
 - Dao 
 - Chổi lau nhà 
 - Bát, đĩa 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
III. LUYỆN TẬP 
1) Ghi những câu có chứa dấu gạch ngang trong mẫu chuyện Quà tặng cha (Sách Tiếng Việt 4, tập 2, trang 56) Ở cột A và tác dụng của mỗi dấu ở cột B) 
Quà tặng cha 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính – vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm tra sổ sách. 
 “Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy. 
 Mươi hôm sau, ông bố ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kỳ lạ đặt trước bàn mình. - Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính – Pa-xcan nói. Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là cái máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.  Theo LÊ NGUYÊN LONG, PHẠM NGỌC TOÀN 
Quà tặng cha 
1) Ghi những câu có chứa dấu gạch ngang trong mẫu chuyện Quà tặng cha (Sách Tiếng Việt 4, tập 2, trang 56) Ở cột A và tác dụng của mỗi dấu ở cột B) 
 Quà tặng cha 
Nhiệm vụ: Thảo luận nhóm đôi - thực hiện yêu cầu bài tập vào vở. 
(Thời gian thảo luận là 5 phút) 
III. LUYỆN TẬP 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính – vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm sổ sách. 
 “Những dãy tính cộng hàng ngàng con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy. 
 Mười hôm sau, ông bố ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kỳ lạ đặt trước bàn mình. - Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính – Pa-xcan nói. Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là cái máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.  Theo LÊ NGUYÊN LONG, PHẠM NGỌC TOÀN 
1) Ghi những câu có chứa dấu gạch ngang trong mẫu chuyện Quà tặng cha Ở cột A và tác dụng của mỗi dấu ở cột B) 
1. Ghi lại những câu có dấu gạch ngang và nêu tác dụng của dấu gạch ngang đó? 
 Đánh dấu phần chú thích trong câu (bố Pa-xcan là một viên chức tài chính). 
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính - vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm sổ sách. 
Tác dụng là: 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
 Đánh dấu phần chú thích trong câu (đây là ý nghĩ của Pa-xcan). 
 “Những dãy tính cộng hàng ngàng con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy. 
Tác dụng là: 
1. Ghi lại những câu có dấu gạch ngang và nêu tác dụng của dấu gạch ngang đó? 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
1. Ghi lại những câu có dấu gạch ngang và nêu tác dụng của dấu gạch ngang đó? 
- Dấu thứ nhất là đánh dấu chỗ bắt đầu câu nói của Pa-xcan. 
 Mươi hôm sau, ông bố ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kỳ lạ đặt trước bàn mình.  - Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính - Pa-xcan nói. Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là cái máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại. 
- Dấu thứ hai là đánh dấu phần chú thích (đây là Pa-xcan nói với bố) 
Tác dụng là: 
Qua bài tập 1 dấu gạch ngang dùng để đánh dấu: 
 Phần chú thích trong câu. 
- C hỗ bắt đầu lời nói của nhân vật. 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
III. LUYỆN TẬP 
2) Viết một đoạn văn kể lại cuộc nói chuyện giữa bố hoặc mẹ với em về tình hình học tập của em trong tuần qua, trong đó có dùng dấu gạch ngang để đánh dấu các câu đối thoại và đánh dấu phần chú thích. 
Nhiệm vụ: Các em sẽ thực hiện yêu cầu bài tập vào vở bài tập – Thời gian 5 phút. 
Trình bày bài viết trước lớp 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
III. LUYỆN TẬP 
Ví dụ 
Cô giáo hỏi Lan: 
- Sao hôm qua em không đi học? 
Lan lễ phép thưa: 
- Thưa cô! Hôm qua em bị bệnh nên không đi học được ạ! 
- Thế hôm nay em thấy khỏe chưa? – Cô giáo hỏi tiếp . 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
GHI NHỚ 
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu: 1. C hỗ bắt đầu lời nói của nhân vật. 2. Phần chú thích trong câu. 3. Các ý trong một đoạn liệt kê. 
Học sinh tiếp tục hoàn thành bài tập số 2 và học thuộc ghi nhớ 
LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
DẤU GẠCH NGANG 
Chúc các em chăm ngoan, học giỏi