Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 4 - Bài: Dấu gạch ngang

Thứ ba, ngày 23 tháng 2 năm 2021 
 Luyện từ và câu 
 Dấu gạch ngang 
 I – NHẬN XÉT  1) Tìm những câu có chứa dấu gạch ngang (dấu - ) trong đoạn văn sau: 
 c) Để quạt điện được bền, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau đây: 
- Trước khi bật quạt, đặt quạt hơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều với nền.- Khi điện đã vào quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không quay được sẽ làm nóng chảy cuộn dây trong quạt.- Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẽ chảy vào trong làm hỏng dây bên trong quạt.- Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm. 
	 Theo PHẠM ĐÌNH CƯƠNG 
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. Cái đuôi dài – bộ phận khoẻ nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công – đã bị trói xếp vào bên mạng sườn. 
 Theo ĐOÀN GIỎI 
a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi: 
 - Cháu con ai ? 
 - Thưa ông, cháu là con ông thư. 
 DUY KHÁN 
a.Thaáy toâi saùn ñeán gaàn, oâng hoûi toâi : 
 Chaùu con ai ? 
 Thöa oâng, chaùu laø con oâng Thö. 
Theo Duy Khaùn 
I – NHẬN XÉT Tìm và nêu tác dụng của những câu có chứa dấu gạch ngang (dấu - ) trong đoạn văn sau : 
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng: 
 Đ ánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật ( ông khách và cậu bé ) trong đối thoại 
Nhận xét: 
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay,trông dễ sợ. Cái đuôi dài - bộ phận khỏe nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công - đã bị trói xếp vào bên mạng sườn 
Nhận xét: 
 Cái đuôi dài - bộ phận khỏe nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công - đã bị trói xếp vào bên mạng sườn. 
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. 
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng: 
 Đ ánh dấu phần chú thích ( về cái đuôi dài của con cá sấu ) trong câu văn. 
Nhận xét: 
- Trước khi đặt quạt, đặt quạt nơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều với nền.- Khi điện đã vào quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không quay được sẽ làm nóng chảy cuộn dây trong quạt.- Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẻ chảy vào trong làm hỏng dây bên trong quạt.- Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm. 
c) Để quạt điện được bền, người dùng nên thực hiện các biện pháp sau đây : 
Dấu gạch ngang trong đoạn này có tác dụng : 
 L iệt kê các biện pháp cần thiết để bảo quản quạt điện được bền. 
2) Dấu gạch ngang trong ba đoạn văn trên có tác dụng gì ? 
II – GHI NHỚ 
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu : 1. C hỗ bắt đầu lời nói của nhân vật. 2. Phần chú thích trong câu. 3. Các ý trong một đoạn liệt kê. 
(Đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật, 
đánh dấu phần chú thích, các ý trong đoạn liệt kê) 
*Hãy nêu ví dụ 
II – GHI NHỚ 
VD: + Em gặp cô ở sân trường và chào. 
 - Em chào cô ạ! 
 + Em rất thích hoa hồng nhung – giống cây bố em mang từ Đà Lạt về. 
 + Mẹ em đi chợ viết ra giấy vật cần mua: 
 - Dao 
 - Chổi lau nhà 
 - Bát, đĩa... 
III– LUYỆN TẬP 
1) Tìm dấu gạch ngang trong mẫu chuyện dưới đây và nêu tác dụng của mỗi dấu 
Quà tặng cha 
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính – vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số : Ông đang phải kiểm tra sổ sách. 
 “Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy. 
 Mươi hôm sau, ông bố ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kỳ lạ đặt trước bàn mình. - Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính – Pa-xcan nói. Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là cái máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.  Theo LÊ NGUYÊN LONG, PHẠM NGỌC TOÀN 
Quà tặng cha 
Pa-xcan : (1623-1662) là nhà  toán học , vật lý , nhà phát minh, tác gia, và triết gia Cơ Đốc người P háp và ông sang chế ra máy tính năm 18 tuổi. 
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính – vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số : Ông đang phải kiểm tra sổ sách. 
 “Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy. 
 Mươi hôm sau, ông bố ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kỳ lạ đặt trước bàn mình. - Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính – Pa-xcan nói. Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là cái máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.  Theo LÊ NGUYÊN LONG, PHẠM NGỌC TOÀN 
Quà tặng cha 
2 
3 
5 
1 
4 
 Đánh dấu phần chú thích trong câu (bố Pa-xcan là một viên chức tài chính). 
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya thấy bố mình - một viên chức tài chính - vẫn cặm cụi trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm sổ sách. 
Tác dụng là: 
 Đánh dấu phần chú thích trong câu (đây là ý nghĩ của Pa-xcan). 
 “Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao !” – Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch ra một sơ đồ gì đó lên giấy. 
Tác dụng là: 
- Dấu thứ nhất là đánh dấu chỗ bắt đầu câu nói của Pa-xcan. 
 Mươi hôm sau, ông bố ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kỳ lạ đặt trước bàn mình. - Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính - Pa-xcan nói.  Thì ra đó là một thứ máy tính cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là cái máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại. 
- Dấu thứ hai là đánh dấu phần chú thích (đây là Pa-xcan nói với bố) 
Tác dụng là: 
Trong bài tập 1 dấu gạch ngang dùng để đánh dấu : . Phần chú thích trong câu. . C hỗ bắt đầu lời nói của nhân vật. 
Trong bài tập 1 dấu gạch ngang dùng để đánh dấu được dùng để làm gì?: 
2) Viết một đoạn văn kể lại cuộc nói chuyện giữa bố hoặc mẹ với em về tình hình học tập của em trong tuần qua, trong đó có dùng dấu gạch ngang để đánh dấu các câu đối thoại và đánh dấu phần chú thích. 
Học tập 
Học tập ngoại khoá. 
Học tập ở trường lớp 
Học tại nhà 
Ví dụ  Vừa đi làm về ,mẹ hỏi em: - Con đã học xong bài cô giao chưa? - Dạ con đã làm hết bài cô giao rồi mẹ ạ!-Em vui vẻ trả lời 
 GHI NHỚ 
Dấu gạch ngang dùng để đánh dấu : 1. C hỗ bắt đầu lời nói của nhân vật. 2. Phần chú thích trong câu. 3. Các ý trong một đoạn liệt kê.