Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tuần 11 - Bài: Đại từ xưng hô

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ 
 VỀ DỰ GIỜ 
MÔN: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 
 Ngày xưa có cô Hơ Bia đẹp nhưng rất lười, lại không biết yêu quý cơm gạo. Một hôm, Hơ Bia ăn cơm để cơm đổ vãi lung tung. Thấy vậy, cơm hỏi : 
 - Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế ? 
 Hơ Bia giận dữ : 
 - Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các người. 
 Nghe nói vậy, thóc gạo tức giận lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng. 
Chị đẹp là nhờ cơm gạo, sao chị khinh rẻ chúng tôi thế? 
Ta đẹp là do công cha công mẹ, chứ đâu nhờ các ngươi. 
Nghe nói vậy, thóc gạo tức lắm. Đêm khuya, chúng rủ nhau bỏ cả vào rừng. 
*. Những từ nào chỉ người nói? 
*. Những từ nào chỉ người nghe? 
*. Từ nào chỉ người hay vật được nhắc tới? 
Qua cách xưng hô đối đáp 
 giữa Cơm, Gạo, Hơ Bia, 
 em hãy cho biết: 
Chúng tôi, ta 
Chị, các ngươi 
Chúng 
Từ chỉ người hay vật được nhắc tới : 
Từ chỉ người nghe : 
* Từ chỉ người nói : 
Theo em cách xưng hô 
của mỗi nhân vật ở đoạn văn trên 
 thể hiện thái độ của người nói 
 như thế nào? 
Chúng tôi, ta 
Chị, các ngươi 
Chúng 
CƠM 
Chị đẹp là nhờ cơm gạo , sao chị khinh rẻ chúng tôi thế? 
Ta đẹp là do công cha công mẹ , chứ đâu nhờ các ngươi . 
Thể hiện sự tôn trọng, lịch sự 
Thể hiện sự kiêu căng, thô lỗ, coi thường người đối thoại 
Tìm những từ em vẫn dùng 
 để xưng hô: 
Thế nào là đại từ xưng hô? 
* Với thầy cô 
 xưng là em , con 
* Với bố mẹ 
* Với anh,chị 
* Với bạn bè 
xưng là con 
 xưng là em 
 xưng là tôi, tớ, mình 
 Với em 
Anh ( chị ) 
Ghi nhớ 
 1. Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự 
 chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp : tôi, 
chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó,.... 
 2. Bên cạnh các từ nói trên , người Việt Nam còn 
Dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô 
Để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính : ông , bà, 
anh , chị , em , cháu , thầy , bạn , 
3. Khi xưng hô, cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể 
Hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe 
Và người được nhắc tới. 
Bài tập : 
1. Tìm các đại từ xưng hô và nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi đại từ trong đoạn văn sau : 
 Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa đang cố sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai : 
 - Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à ! 
 Rùa đáp : 
 - Anh đừng giễu tôi ! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn ! 
 Thỏ ngạc nhiên : 
 - Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao ? Ta chấp chú em một 
 nửa đường đó . 
 Thảo luận - Nhóm bàn 
Luyện từ và câu 
Ðại từ xưng hô 
Thứ tư, ngày 4 tháng 11 năm 2016 
Ho ạt động 3 : Luyện tập 
Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à ! 
Anh đừng giễu tôi! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn! 
Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao?Ta chấp chú em một nửa đường đó. 
Bài 1: 
Kiêu căng, coi thường rùa 
Tự trọng, lịch sự với thỏ 
 2. Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp vào mỗi ô trống : 
 Bồ chao hốt hoảng kể với các bạn : 
- .. và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi : “ kìa, cái trụ chống trời .” . ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận trời xanh .  tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắt ngang sông , mà dựng đứng trên tời cao . 
Thấy vậy , Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói : 
 -  cũng từng bay qua cái trụ đó .  cao hơn tất cả những ống khói , những trụ buồm, cột điện mà  thường gặp . Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng . 
 Mọi người hiểu rõ sự thực , sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao quá sợ sệt . 
 Theo Võ Quãng 
Nêu yêu cầu bài tập và cho biết 
đoạn văn có những nhân vật nào? 
Bài 2: 
Bồ Chao 
Tu Hú 
Bồ Các và các bạn 
 2. Chọn các đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp vào mỗi ô trống : 
 Bồ chao hốt hoảng kể với các bạn : 
- .. và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi : “ kìa, cái trụ chống trời .” . ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận trời xanh .  tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắt ngang sông , mà dựng đứng trên tời cao . 
Thấy vậy , Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói : 
 -  cũng từng bay qua cái trụ đó .  cao hơn tất cả những ống khói , những trụ buồm, cột điện mà  thường gặp . Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng . 
 Mọi người hiểu rõ sự thực , sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao quá sợ sệt . 
 Theo Võ Quãng 
Tôi 
 tôi 
 nó 
 nó 
 chúng ta 
 Tôi 
Chúc các em chăm ngoan, học tốt