Bài giảng Mối quan hệ giữa gen và tính trạng (tiếp)

TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN AN CHAUGIÁO ÁN DẠY HỌCGIÁO VIÊN SOẠN: Lµo thÞ kh¸nhMỐI QUAN HỆ *1Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnI.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:	Gen mang thông tin cấu trúc protêin nằm trong nhân tế bào là chủ yếu. Còn Prôtêin lại được hình thành ngoài tế bào chất. Vậy gen và Prôtêin có mối quan hệ với nhau phải thông qua một cấu trúc trung gian nào đó.Vậy cấu trúc đó là cấu trúc nào?TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngDate2Trường THCS Thị Trấn Thạnh An	mARN sau khi được hình thành rời khỏi nhân ra chất tế bào để tổng hợp chuỗi axit amin mà thực chất là xác định trật tự sắp xếp của các axit amin. Điều đó phản ánh mối quan hệ mật thiết giữa ARN và Prôtêin với nhau. TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngI.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:Date3Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnI.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngDate4Trường THCS Thị Trấn Thạnh An	Cả 3 loại ARN đều tham gia quá trình tổng hợp Prôtêin vậy vai trò của từng loại như thế nào?I.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngDate5Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnmARN: Truyền đạt thông tin quy định cấu trúc một loại PrôtêinrARN: Cấu trúc nên Ribôxôm là nơi tổng hợp Prôtêin.tARN: Vận chuyển axit amin tới Ribôxôm để tổng hợp Prôtêin.Nhớ lại kiến thức cũ nêu chức năng của mỗi loại ARN.I.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngDate6Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnHãy quan sát đoạn phim và trả lời các câu hỏi sau: Các nucleotit trên mARN và tARN liên kết với nhau như thế nào? Cứ bao nhiêu nucleotit trên mARN thì mã hoá cho một axitamin? Trình tự các axit amin trên phân tử Protêin nó được quy định bởi đâu?Date7Trường THCS Thị Trấn Thạnh An Các Nuclêotit trên mARN và tARN Liên kết với nhau theo NTBS: A liên kết với U; G liên kết với X và ngược lại Cứ 3 nuclêotit trên mARN mã hoá cho 1 axitamin. ( gọi là bộ ba mã hoá). ( Bộ 3 trên tARN gọi là bộ 3 đối mã) Trình tự axitamin trên phân tử protêin được quy định bởi trình tự các nuclêotit trên mARN.I.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngDate8Trường THCS Thị Trấn Thạnh An2. Dịch mã:a. Khái niệmDich mãThông tin di truyền/ mARNDịchmãPolypeptideII- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate9Trường THCS Thị Trấn Thạnh An* Tổng hợp chuỗi polypetide:Gđ1: Tổng hợp aa mở đầuGđ2: Kéo dài chuỗi polypeptitGđ3: Kết thúc tổng hợp chuỗi polypeptit Quá trình tổng hợp prôtêin gồm 3 giai đoạn:Date10Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnGiai đoạn 1: Tổng hợp aa mở đầutARN mang aa mở đầu Met đi vào ribosome (P) sao cho bộ ba đối mã của nó khớp với bộ ba mở đầu của mARN theo nguyên tắc bổ sung .Ribosome tiếp xúc với mARN tại vị trí mã mở đầu AUGI.MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PROTEIN:TiÕt19: Mèi quan hÖ gi÷a gen vµ tÝnh tr¹ngII- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate11Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnGiai đoạn 2: kéo dài chuỗi polypeptit Aa1-tARN tiến vào ribosome (A), đối mã của nó khớp với bộ 3 thứ nhất trên mARNRibosome dịch chuyển theo chiều 5’ – 3’ của mARN một bộ 3tARN mang aa mở đầu tách khỏi aa mở đầu và rời khỏi ribosome. Quá trình trên cứ diễn ra một cách tuần tự.EXITDate12Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnGiai đoạn 3: Kết thúc tổng hợp chuỗi poypeptit EXITRibosome tiếp xúc với mã kết thúc trên mARN (UAG; UAA; UGA). Tại đó không có tARN mang aa tương ứng đến. Quá trình tổng hợp chuỗi polypeptit dừng lại.Ribosome rời khỏi mARN và chuỗi polypeptit được giải phóngMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate13Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnTrên 1 phân tử mARN có thể có nhiều ribosome cùng hoạt động gọi là polysome. Mỗi ribosome cách nhau 50 – 100AoEXITChuỗi polypeptit sau khi được tổng hợp tiếp tục cuộn xoắn tạo các bậc cấu trúc cao hơn để thành các prôtêin hoạt động chức năng.Lưu ý:Date14Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnSơ đồ hoạt động của ribosomeMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate15Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnVậy giữa ARN và Prôtein có mối quan hệ với nhau như thế nào?	mARN là mạch khuôn để tổng hợp nên Protêin. Từ đó cho thấy trình tự nuclêotit trên mARN quy định trình tự các axit amin trong phân tử Prôtêin.Date16Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnII- MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGGen mARN Protêin Tính trạng. Từ sơ đồ trên hãy thảo luận và giải thích: Mối liên hệ giữa các thành phần trong sơ đồ trên. Bản chất của mối liên hệ trong sơ đồ.Date17Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnDate18Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnADNDate19Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnMối liên hệ giữa các thành phần trong sơ đồ:	Gen là khuôn mẫu để tổng hợp nên mARN; mARN là khuôn mẫu để tổng hợp nên Protein; Protein trực tiếp tham gia vào cấu trúc và hoạt động sinh lý của tế bào từ đó biểu hiện thành tính trạng của cơ thể.Bản chất của mối liên hệ:	Trình tự nucleôtít trên phân tử ADN quy định trình tự nucleotit trên phân tử mARN. Sau đó trình tự nucleotit trên mARN lại quy định trình tự axit amin trong phân tử Prôtein. Protein trực tiếp tham gia vào cấu trúc và hoạt động sinh lý của tế bào từ đó biểu hiện thành tính trạng của cơ thể. Gen mARN Protêin Tính trạng. Date20Trường THCS Thị Trấn Thạnh An ADN (mã gốc) ARN (mã sao) Prôtêin (lời dịch mã)Sao mãDịch mãTrình tự sắp xếp các nu /ADNTrình tự sắp xếp các ribônu/mARNTrình tự sắp xếp các aa trên chuỗi polypeptitDate21Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnDựa vào các kiến thức đã học em hãy hoàn thành sơ đồ sau: T A X G T A X G G A A T A A G ...Mạchmã 	 	 gốc - ADNSAO MÃDỊCH MÃEXITMạch mã 	 sao-mARNChuỗi pôlypeptitDate22Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnDate23Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnT A X G T A X G G A A T A A G ...Mạchmã 	 	 gốc - ADNSAO MÃDỊCH MÃEXITMạch mã 	 sao-mARNChuỗi pôlypeptitĐáp án:A U G X A U G X X U U A U U X ... Met - Acg - Ala - Leu - Phe ... 	 Date24Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnCâu 1: Trong cơ thể, Prôtein luôn được đổi mới qua quá trình:	Tự nhân đôi	Tổng hợp từ mARN sao ra từ khuôn mẫu của 	gen trên ADN 	Tổng hợp trực tiếp từ khuôn mẫu của gen	Cả a, b, c.ACBDBMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate25Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnCâu 2: Quá trình tổng hợp Prôtein diễn ra ở:	Nhân tế bào.	Chất tế bào tại Riboxom.	Màng tế bào	Ngoài tế bào.ACBDMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate26Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnCâu 3: Quá trình tổng hợp prôtein diễn ra mạnh mẽ nhất vào giai đoạn nào trong đời sống tế bào?	Trong giai đoạn phân chia tế bào.	Giữa hai lần phân chia tế bào.	Trước khi phân chia tế bào.	Giai đoạn sinh trưởng của tế bàoACBDMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate27Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnCâu 4: Nguồn nguyên liệu chủ yếu sử dụng cho quá trình tổng hợp Protein của cơ thể người và động vật là:	Các axit amin hấp thụ được từ thức ăn.	Các hợp chất có Nitơ hấp thụ được trong đất.	Biến đổi trong tế bào từ gluxit thành protein.	Biến đổi trong tế bào từ lipit dự trữ thành protêinDCBAMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate28Trường THCS Thị Trấn Thạnh AnCâu 5: Nếu một tác động của môi trường làm biến đổi trình tự Nuclêotit trên mạch khuôn mẫu của gen thì:	Trình tự nucleotit trên bản sao mARN thay đổi.	Trình tự axit amin trong phân tử Protêin thay đổi.	Cấu trúc protein thay đổi, làm thay đổi đặc điểm 	kiểu 	hình của cơ thể sinh vật.	Có thể xảy ra tất cả các biến đổi nêu trênACBDMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate29Trường THCS Thị Trấn Thạnh An21354ĐúngĐÚNGCHÚC MỪNG BẠN!!!!EXITMỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate30Trường THCS Thị Trấn Thạnh An12354SAI RỒI!!!!!!!!!!!!MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNGDate31Trường THCS Thị Trấn Thạnh An