Bài giảng môn học Đại số khối 9 - Tiết 60 - Bài 10: Giải bài toán bằng cách lập phương trình

 GIÁO VIÊN: ĐINH THỊ MẬN ĐẠI SỐ LỚP 9 KIỂM TRA BÀI CŨ:*Nhắc lại các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình mà em đã học lớp 8 ?B­íc 1. LËp ph­¬ng tr×nh:Chän Èn sè vµ ®Æt ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho Èn sè ;BiÓu diÔn c¸c ®¹i l­îng ch­a biÕt theo Èn vµ c¸c ®¹i l­îng ®· biÕt ;LËp ph­¬ng tr×nh biÓu thÞ mèi quan hÖ gi÷ c¸c ®¹i l­îng .B­íc 2. Gi¶i ph­¬ng tr×nh .B­íc 3. Tr¶ lêi : KiÓm tra xem trong c¸c nghiÖm của ph­¬ng tr×nh , nghiÖm nµo tho¶ m·n ®iÒu kiÖn của Èn, nghiÖm nµo kh«ng, råi kÕt luËn Tiết 60: §10 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNHMột xưởng may phải may xong 3000 áo trong một thời gian quy định. Để hoàn thành sớm kế hoạch, mỗi ngày xưởng đã may được nhiều hơn 6 áo so với số áo phải may trong một ngày theo kế hoạch. Vì thế 5 ngày trước khi hết thời hạn, xưởng đã may được 2650 áo. Hỏi theo kế hoạch, mỗi ngày xưởng phải may xong bao nhiêu áo?1.Ví dụ: (tr 57 sgk) Có bao nhiêu đại lượng tham gia vào bài toán? Kể tên các đại lượng đó ?Có 3 đại lượng là: * Số áo may trong 1 ngày * Số áo đã may * Số ngày (thời gian ) may áo Nội dung bài toán có bao nhiêu tình huống xảy ra ?. Là các tình huống nào ? Có 2 tình huống xảy ra: * Dự định (kế hoạch) * Thực tế đã làm (thực hiện) Đề bài yêu cầu tìm đại lượng nào ? Chọn ẩn? * Yêu cầu tìm số áo may trong 1 ngày .* Chọn ẩn x là số áo may trong 1 ngày. Tiết 60: §10 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNHMột xưởng may phải may xong 3000 áo trong một thời gian quy định. Để hoàn thành sớm kế hoạch, mỗi ngày xưởng đã may được nhiều hơn 6 áo so với số áo phải may trong một ngày theo kế hoạch. Vì thế 5 ngày trước khi hết thời hạn, xưởng đã may được 2650 áo. Hỏi theo kế hoạch, mỗi ngày xưởng phải may xong bao nhiêu áo?1.Ví dụ: (tr 57 sgk) Các em hãy điền các số liệu vào các cột của bảng sau?Soá aùo may 1 ngaøy Soá ngaøySoá aùo mayKeá hoaïch Thöïc hieän30002650X X + 6 Còn số liệu nào không ghi được vào trong bảng ? May được 2650 áo trước thời hạn 5 ngày Số 5 được dùng để lập phương trình, và chỉ mối liên hệ số ngày hoàn thành của hai tình huống_3000 x2650 x+6= 5Các em trình bày lời giải vào vởThôøi gian döï ñònh may xong 3000 laø (ngày)Thôøi gian may xong 2650 laø (ngaøy)GiảiGoïi soá aùo phaûi may trong 1 ngaøy theo keá hoaïch laø x (x N, x > 0).Soá aùo thöïc teá may trong 1 ngaøy laø x + 6 (aùo)Vì xưởng may xong 2650 áo trước khi hết hạn 5 ngày nên ta có phương trình 3000 (x + 6) – 2650x = 5x (x + 6) x2 – 64x – 3600 = 0Δ’ = 322 + 3600 = 4624 => => x1 = 32 + 68 = 100 x2 = 32 – 68 = - 36 (loại)Vậy theo kế hoạch mỗi ngày xưởng phải may xong 100 áo_3000 x2650 x+6= 5Qua ví dụ chú ý :Nên chọn ẩn số trước khi lập bảng các đại lượng Cột thứ nhất ghi số liệu của ẩn số, Cột giữa ghi số liệu của đại lượng biết cụ thểCột thứ ba ghi số liệu của đại lượng liên quan đến hai đại lương kia Số liệu không được ghi vào bảng dùng để lập phương trình và thường liên quan đến đại lượng của cột thứ baSoá aùo may 1 ngaøy Soá ngaøySoá aùo mayKeá hoaïch Thöïc hieän30002650X X + 6?1 Một mảnh đất hình chữ nhật có chiều rộng bé hơn chiều dài 4m và diện tích bằng 320 m2. Tính chiều dài và chiều rộng của mảnh đất.GiảiGọi chiều rộng của mảnh đất là x (m), (x > 0) Chiều dài của mảnh đất là x + 4 (m) Theo bài ra diện tích của mảnh đất là 320 m2 do đó ta có phương trình: x(x + 4) = 320  x2 + 4x – 320 = 0Δ’ = 4 + 320 = 324 > 0 => = 18x1 = - 2 + 18 = 16 ( TMĐK) x2 = - 2 – 18 = - 20 (loại)Vậy chiều rộng của mảnh đất là :16 mChiều dài của mảnh đất là: 16 + 4= 20 (m)Tiết 60: §10 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH1.Ví dụ: (tr 57 sgk)Thôøi gian döï ñònh may xong 3000 laø (ngày)Thôøi gian may xong 2650 laø (ngaøy)GiảiGoïi soá aùo phaûi may trong 1 ngaøy theo keá hoaïch laø x (x N, x > 0).Soá aùo thöïc teá may trong 1 ngaøy laø x + 6 (aùo)Vì xưởng may xong 2650 áo trước khi hết hạn 5 ngày nên ta có phương trình 3000 (x + 6) – 2650x = 5x (x + 6) x2 – 64x – 3600 = 0Δ’ = 322 + 3600 = 4624 => => x1 = 32 + 68 = 100 (TMĐK) x2 = 32 – 68 = - 36 (loại)Vậy theo kế hoạch mỗi ngày xưởng phải may xong 100 áo_3000 x2650 x+6= 5?1 Một mảnh đất hình chữ nhật có chiều rộng bé hơn chiều dài 4m và diện tích bằng 320 m2. Tính chiều dài và chiều rộng của mảnh đất.GiảiGọi chiều rộng của mảnh đất là x (m), (x > 0) Chiều dài của mảnh đất là x + 4 (m) Theo bài ra diện tích của mảnh đất là 320 m2 do đó ta có phương trình: x(x + 4) = 320  x2 + 4x – 320 = 0Δ’ = 4 + 320 = 324 > 0 => = 18x1 = - 2 + 18 = 16 ( TMĐK) x2 = - 2 – 18 = - 20 (loại)Vậy chiều rộng của mảnh đất là :16 mChiều dài của mảnh đất là: 16 + 4= 20 (m)Tiết 60: §10 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH1.Ví dụ: (tr 57 sgk)2.Luyện tập: Bài 41/58 Sgk: Trong lúc học nhóm, bạn Hùng yêu cầu bạn Minh và bạn Lan mỗi người chọn một số sao cho hai số này hơn kém nhau là 5 và tích của chúng phải bằng 150. Vậy hai bạn Minh và Lan phải chọn những số nào? Tóm tắt bài toánSố lớn = Số bé + 5Số lớn . số bé = 150Tìm hai số?Gọi số nhỏ là: xSố lớn là: x + 5Theo bài ra tích của hai số bằng 150, nên ta có phương trình: x(x + 5) = 150 x2 + 5x – 150 = 0Δ = 52 – 4.1.(- 150) = 625 > 0 => =25x1 = 10, x2 = -15 Trả lời: - Nếu Minh chọn số 10 thì bạn Lan phải chọn số 15.	- Nếu Minh chọn số -15 thì bạn Lan phải chọn số -10GiảiTiết 60: §10 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH1.Ví dụ: (tr 57 sgk)2.Luyện tập: Bài 41/58 Sgk:Bài 43/58 Sgk: Một xuồng du lịch đi từ thành phố Cà Mau đến Đất Mũi theo một đường sông dài 120 km. Trên đường đi, xuồng có nghỉ lại 1 giờ ở thị trấn Năm Căn. Khi về, xuồng đi theo đường khác dài hơn đường lúc đi 5 km và với vận tốc nhỏ hơn vận tốc lúc đi là 5 km/h. Tính vận tốc của xuồng lúc đi, biết rằng thời gian về bằng thời gian đi.Tóm tắt bài toán:Quãng đường đi :120 kmQuãng đường về: 120 + 5 =125 kmVận tốc về = Vận tốc đi – 5 Thời gian đi + 1 giờ = thời gian về Tính vận tốc của xuồng lúc đi?Hãy lập bảng phân tích các đại lượng?VậntốcQuãng đườngLúc điLúc về125 kmX (km/h)X – 5(km/h)120 kmThời gianTiết 60: §10 GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH LẬP PHƯƠNG TRÌNH1.Ví dụ: (tr 57 sgk)2.Luyện tập: Bài 41/58 Sgk:Bài 43/58 Sgk:Hãy lập bảng phân tích các đại lượng?VậntốcQuãng đườngLúc điLúc về125 kmX (km/h)X – 5(km/h)120 kmThời gianGiảiGọi vận tốc của xuồng lúc đi là: x (x >5,km/h)Vận tốc của xuồng lúc về là: x – 5(km/h)Thời gian lúc đi là: (h)Thời lúc về là: (h) Theo bài ra thời gian về bằng thời gian đi, nên ta có phương trình  120(x – 5) + x(x – 5) = 125x  120x – 600 + x2 – 5x – 125x = 0  x2 – 10x – 600 = 0x1 = 5 +25 = 30(TMĐK) ; x2 = 5 – 25 = - 20 (loại)Vậy vận tốc của xuồng lúc đi là 30 km/hKiến thức cần nắmKIẾN THỨC CẦN NẮM• Nắm vững các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình• Lưu ý: Với các dạng toán có 3 đại lượng trong đó có một đại lượng bằng tích của hai địa lượng kia (toán chuyển động, toán năng suất, dài rộng diện tích,) nên phân tích các đại lượng bằng bảng thì dễ lập phương trình bài toán.H­íng dÉn vÒ nhµ• Nắm vững các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình.• Làm bài tập: 42,45, 46, 47 SGK.• Chuẩn bị tiết luyện tập.