Bài giảng môn học Ngữ văn khối 10 - Tiết dạy: Ca dao than thân yêu thương tình nghĩa

Ca dao than thân YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA-Về nội dung: Ca dao diễn tả đời sống tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của nhân dân trong các mối quan hệ gia đình, xã hội, đất nước+Ca dao trữ tình+Ca dao hài hước-Về nghệ thuật: +Lời ca dao thường ngắn theo thể lục bát+Ngôn ngữ: gần với lời nói hàng ngày, giàu hình ảnh so sánh, ẩn dụ mang đậm sắc thái dân gianI-Phần giới thiệu:1-Tiếng hát than thân (Bài 1, 2) -Mở đầu bằng “thân em như” lời than về thân phận của người con gái trong xã hội cũ  Nghe ngậm ngùi, xót xa  nhấn mạnh, gây sự chú ý-Sử dụng hình ảnh so sánh, ẩn dụ: tấm lụa đào, củ ấu gai * Nét chung II-Đọc hiểu:-Ý thức được vẻ đẹp tuổi xuân, giá trị của mình* BÀI 1-“tấm lụa đào”: mềm mại, đẹp, duyên dáng, nữ tínhNỗi đau về số phận bấp bênh (phất phơ tay ai)* Nét riêngII-Đọc hiểu: khát khao được trân trọng (ai ơi ngọt bùi) * BÀI 2Tự ý thức về giá trị thực của mình (ruột trong thì đen)* Nét riêngII-Đọc hiểu: Hai bài ca dao trên không chỉ nói lên trên thân phận bị phụ thuộc của người phụ nữ mà còn là tiếng nói khẳng định giá trị của mình -Mở đầu bằng lời nói đưa đẩy,gợi cảm hứng: “Trèo lên” Nỗi chua xót vì lỡ duyênII-Đọc hiểu:2-Tiếng hát yêu thương tình nghĩa (Bài 3, 4, 5, 6) -“Ai” đại từ phiếm chỉ  Xã hội phong kiến xưa gây cản trở tình yêu đôi lứaII-Đọc hiểu:-Bị lỡ duyên nhưng mà tình cảm của họ không thay đổi, thủy chung+Hình ảnh so sánh ẩn dụ: mặt trăng, mặt trời, sao hôm, sao mai, sao vượt Hình ảnh thiên nhiên vũ trụ to lớn, vĩnh hằng bất biến  tình yêu chung thủy của mình +Sao Vượt chờ chăng: nhân hóa Sự chờ đợi mỏi mòn trong vô vọng nhưng nghĩa tình mãi mãi không thay đổi-Dùng cái bên ngoài để diễn tả cái bên trong của tâm trạng+ khăn+ đèn thương nhớ+ mắthoán dụ, nhân hóa nỗi nhớ thươngII-Đọc hiểu:* Bài 4: Nỗi nhớ người yêu của cô gái+Lặp từ, ngữ, ngữ pháp,câu+Dùng nhiều thanh bằng+Cấu trúc theo lối vắt dòng Nỗi nhớ triền miên, da diếtII-Đọc hiểu:* Bài 4: Nỗi nhớ người yêu của cô gái- c) Bài 5: -Nội dung: lời tỏ tình táo bạo mãnh liệt mà trữ tình, ý nhị của người con gái làng quêII-Đọc hiểu: - Hình ảnh thật: chàng trai ở bên kia sông-hình ảnh nghệ thuật:+sông rộng một gang: +Cầu dải yếm: hình ảnh ko có thật  ước muốn thật táo bạo, đằm thắm đầy nữ tính Khát vong nối liền tình cảm-* Bài 6: -Nội dung: nghĩa tình gắn bó thủy chung của vợ chồngII-Đọc hiểu:-Nghệ thuật: + Hình ảnh biểu tượng “Muối, gừng”  tình nghĩ vợ chồng gian khổ có nhau+Lối nói trùng điệp, láy lại (muối, gừng, ba năm, chín tháng, còn cay, nghĩa mặn, tình cay)+Thể song thất lục bát biến thểNỗi niềm chua xót, đắng cay và tình yêu thương chung thủy của người bình dân trong xã hội cũ được bộc lộ chân tình và sâu sắc qua chùm ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa. Nghệ thuật dân gian đã tô đậm thêm vẻ đẹp tâm hồn của người lao động trong các câu ca III-TỔNG KẾT