Bài giảng môn học Ngữ văn khối lớp 12 - Tiết: Sóng, tác giả Xuân Quỳnh

SoùngXuaân QuyønhHôm nay trời nắng chang changMèo con đi học chẳng mang cái gìChỉ đem một cây bút chìVà mang một ổ bánh mì con con!Bài thơ đầu tay của Xuân Quỳnh, lúc 6 tuổi:Ẩn đằng sau nụ cười tươi tắn là một trái tim đa cảm,nhiều lo âu,dễ tổn thương và nhiều khát vọng hạnh phúc đời thườngLưu Quang Vũ viết về Xuân Quỳnh:“Em của anh,đôi vai ấm dịu dàngNgười nhóm bếp mỗi chiều, người thức dậy mỗi tinh sương.Em ở đó đời chẳng còn đáng ngạiEm ở đó bàn tay tin cậyBàn tay em đỏ lên vì giặt giũ mỗi ngày”Vợ chồng Xuân Quỳnh, và hai conLưu Quỳnh Thơ, Lưu Minh Vũs Phong cách thơ: là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm, và luôn da diết trong khát vọng hạnh phúc đời thường.Xuân Quỳnh (1942-1988).Hoạt động nhóm:Nhóm 1:Tìm hiểu vài nét về tác giả Xuân Quỳnh.Nhóm 2:Tìm hiểu về phong cách thơ Xuân Quỳnh.Nhóm 3:Tìm hiểu về hoàn cảnh sáng tác, và xuất xứ của bài thơ Sóng.(Các nhóm trao đổi, thảo luận, thống nhất ý kiến, và cử đại diện lên trình bày.)Ñoïc dieãn caûm laøm noåi baät traïng thaùi caûm xuùc phong phuù cuûa nhaân vaät tröõ tình .sDöõ doäi vaø diuï eâmOÀn aøo vaø laëng leõSoâng khoâng hieåu noåi mìnhSoùng tìm ra taän beåOÂi con soùng ngaøy xöaVaø ngaøy sau vaãn theáNoãi khaùt voïng tình yeâuBoài hoài trong ngöïc treûTröôùc muoân truøng soùng beåEm nghó veà anh, emEm nghó veà bieån lôùnTöø nôi naøo soùng leân ?Soùng baét ñaàu töø gioùGioù baét ñaàu töø ñaâu ?Em cuõng khoâng bieát nöõaKhi naøo ta yeâu nhauCon soùng döôùi loøng saâuCon soùng treân maët nöôùcOÂi con soùng nhôù bôøNgaøy ñeâm khoâng nguû ñöôïc Loøng em nhôù ñeán anhCaû trong mô coøn thöùcDaãu xuoâi veà phöông baécDaãu ngöôïc veà phöông namNôi naøo em cuõng nghóHöôùng veà anh - moät phöôngÔÛ ngoaøi kia ñaïi döôngTraêm ngaøn con soùng ñoùCon naøo chaúng tôùi bôøDuø muoân vôøi caùch trôûCuoäc ñôøi tuy daøi theáNaêm thaùng vaãn ñi quaNhö bieån kia daãu roängMaây vaãn bay veà xaLaøm sao ñöôïc tan raThaønh traêm con soùng nhoûGiöõa bieån lôùn tình yeâuÑeå ngaøn naêm coøn voã. ĩa* Cảm nhận chungs-Âm điệu, nhịp điệu thơ được tạo nên bởi: + Thể thơ 5 tiếng. + Phương thức tổ chức ngôn từ, hình ảnh.-Hình tượng bao trùm bài thơ : Sóng + ở lớp nghĩa tả thực : Sóng được diễn tả sinh động, chân thực, với nhiều trạng thái mâu thuẫn. + ở lớp nghĩa biểu tượng :Sóng ẩn dụ cho sự phong phú của tâm hồn người con gái khi yêu: vừa đắm say vừa tỉnh táo, vừa nồng nàn vừa dè dặt, vừa tin tưởng vừa hoài nghi.- Em * Bố cục: 4 phần: - Khổ thơ 1&2: Mượn sóng để cảm nhận về tình yêu. - Khổ thơ 3&4 : Lí giải cội nguồn của tình yêu. -Khổ thơ 5&6,7: Tình yêu-nỗi nhớ. -Khổ thơ 8&9 : Khát vọng tình yêu bất tử. s Khổ thơ 1:Dữ dội và dịu êmỒn ào và lặng lẽSông không hiểu nổi mìnhSóng tìm ra tận bể. Mở đầu tác phẩm, sóng tồn tại trong những trạng thái nào ?Những trạng thái đối lập của sóng ẩn dụ cho trạng thái tâm lí của ai, tại sao ?Tại sao sóng lại dấn thân trong hành trình từ sông ra biển? Theo em người con gái khi yêu , ở thế chủ động hay bị động ?sHành trình đến với biển của sóng, cũng như “em” đến với tình yêu: chủ động, táo bạo, mà đầy nữ tính.=> Tình yêu là một trạng thái tình cảm kì lạ nhất, kì diệu nhất ! Khổ thơ 2:Ôi con sóng ngày xưaVà ngày sau vẫn thếNỗi khát vọng tình yêuBồi hồi trong ngực trẻ.Những cụm từ : “ngày xưa”, “ngày sau” , “vẫn thế” được dùng để khẳng định điều gì về sóng ?Theo Xuân Quỳnh, khát vọng lớn nhất của muôn người là gì ? Khát vọng ấy mãnh liệt nhất trong thời điểm nào ?s=> Tình yêu là bất tử, và là khát vọng của muôn đời, của muôn người, nhất là với tuổi trẻ.Tình yêu là bất tử, và là khát vọng của muôn đời, muôn người nhất là với tuổi trẻ.Hành trình đến với biển của sóng, cũng như “em” đến với tình yêu: chủ động, táo bạo mà đầy nữ tính.Tình yêu là một trạng thái tình cảm kì lạ nhất kì diệu nhất !Hai câu đầu khổ thơ 1Hai câu sau khổ thơ 1Khổ thơ 2 Nhà thơ mượn sóng để cảm nhận về tình yêu.Hai hình tượng “sóng” và “em” đan cài, quấn quýtsoi sáng, bổ sung nhau, để giãi bày tâm sự của nhà thơ về tình yêu: kì lạ, trong sáng, thiêng liêng bất tử, và là nỗi khao khát vĩnh hằng.s Tiểu kết:Qua phân tích trên, em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của hai khổ thơ ?- Nhà thơ mượn sóng để cảm nhận về tình yêu.- Hai hình tượng “sóng” và “em” đan cài, quấn quýt, soi sáng, bổ sung nhau, để giãi bày tâm sự của nhà thơ về tình yêu: kì lạ, trong sáng, thiêng liêng, bất tử, và là nỗi khao khát vĩnh hằng.s2.Mỗi khám phá về sóng, em thấy chính mìnhHai khổ thơ đầu:Biến thái phức tạp của sóng,cũng là tâm trạng của emkhi tình yêu đến. Tình yêu luôn thường trực trong trái tim tuổi trẻ, nhưng để vươn tới cái cao cả, lớn lao. Hai khổ thơ tiếp theo(3&4): Lí giải cội nguồn của tình yêu. Ai cắt nghĩa được nguồn gốc T/y ? Vì thế, t/y luôn bí ẩn, luôn là khát vọng, và cũng luôn luôn là nhu cầu tự nhận thức, tự khám phá.Giữa muôn trùng sóng bểEm nghĩ về anh, emEm nghĩ về biển lớnTừ nơi nào sóng lênSóng bắt đầu từ gióGió bắt đầu từ đâuEm cũng không biết nữa Khi nào ta yêu nhau.s Ba khổ thơ 5 , 6 & 7 : Tình yêu-nỗi nhớ.Đọng lại là một chữ “NHỚ ” gắn với: dưới lòng sâu trên mặt nước đến với bờ đến với anh cả lúc tỉnh cả khi mơLàm sáng lên phẩm chất người con gái khi yêu : thủy chung son sắtCon sóng dưới lòng sâuCon sóng trên mặt nướcÔi con sóng nhớ bờNgày đêm không ngủ đượcLòng em nhớ đến anhCả trong mơ còn thứcDẫu xuôi về phương bắcDẫu ngược về phương namNơi nào em cũng nghĩHướng về anh một phươngỞ ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trở.s Hai khổ thơ cuối (8&9): Giấc mơ về tình yêu bất tử. Khắc khoải, trăn trở một dự cảm . Nhưng cái tôi trữ tình Xuân Quỳnh không buồn chán, bế tắc , mà vươn lên thành khát vọng hòa t/y riêng vào t/y lớn với mọi người.Cuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộng Mây vẫn bay về xaLàm sao được tan raThành trăm con sóng nhỏGiữa biển lớn tình yêuĐể ngàn năm còn vỗ.sIII. Toång keát:Theå thô nguõ ngoân, nhòp thô nhö nhòp soùng, gioïng thô hoàn nhieân, ñaày nöõ tính.Hình töôïng soùng giuùp ta caûm nhaän veû ñeïp cuûa moät taâm hoàn phuï nöõ:+ Maïnh daïn baøy toû khaùt voïng tình yeâu.+ Taâm hoàn trong saùng, thieát tha.+ Tình yeâu chung thuûy, maõnh lieät.s