Bài giảng Môn Lịch sử lớp 12 - Bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc 1939 – 1945 và tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945. Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời (2.9.1945)

Bài 16 PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC 1939 – 1945 VÀ TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM 1945. NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA RA ĐỜI (2.9.1945) Khởi nghĩa từng phần Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày tổng khởi nghĩa Kiểm tra bài cũ Câu 1: Tình hình Việt Nam trong những năm 1939 – 1945? Câu 2: Trong những năm 1939 – 1945, Đảng Cộng Sản Đông Dương đã xác định nhiệm vụ quan trọng nhất của cách mạng là nhiệm vụ nào? - Hội nghị lần thứ 6 BCH TƯ Đảng (11/1939) và Hội nghị lần thứ 8 BCH TƯ Đảng (5/1941) đã xác định giải phóng dân tộc là nhiệm vụ quan trọng nhất của cách mạng nước ta trong những năm 1939 - 1945 - Tình hình kinh tế, xã hội: + Kinh tế kiệt quệ do Pháp – Nhật tăng cường bòn rút nhân dân ta + Đời sống của nhân dân bần cùng không lối thoát. Cuối năm 1944, đầu năm 1945, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói - Chính trị: + 9/1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ + 9/1940, phát xít Nhật xâm lược nước ta. Đế quốc, phát xít Pháp – Nhật cùng thống trị nhân dân ta. + 9/3/1945, Nhật tiến hành đảo chính Pháp, độc chiếm Đông Dương * Khách quan: - điều kiện khách quan thuận lợi cho Tổng khởi nghĩa đã đến. a. Hoàn cảnh lịch sử 5/8/1945, Nhật đầu hàng Đồng minh, Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. * Chủ quan 13/8/1945, Trung Ương Đảng, Việt Minh thành lập UB khởi nghĩa toàn quốc. UB ra Quân lệnh số 1, phát lệnh Tổng khởi nghĩa 14 đến 15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng ở Tân Trào thông qua kế hoạch Tổng khởi nghĩa… 16 đến 17/8/1945, Quốc dân đại hội tán thành Tổng khởi nghĩa, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch…. Sự kiện nào đuợc Đảng ta xem là “Thời cơ ngàn năm có một” cho cuộc Tổng khởi nghĩa? Thời cơ đó kéo dài bao lâu? b. Diễn biến Tổng khởi nghĩa 14 đến 18/8/1945 19/8 23/8 25/8 28/8 chiều 30/8 Hà Nội, Thái Bình, Phúc Yên Khánh Hòa,… Quảng Ngãi, Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái …. Huế Sài Gòn Đồng Nai Thượng, Hà Tiên Vua Bảo Đại thoái vị, chế độ phong kiến Việt Nam sụp đổ Qua diễn biến của cuộc Tổng khởi nghĩa, em có nhận xét như thế nào về kết quả cuộc Tổng khởi nghĩa? a. Hoàn cảnh lịch sử 1. Sự ra đời - Ngày 2/9/1945, Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình tuyên bố với toàn thể quốc dân và thế giới, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ra đời 2. Tuyên ngôn Độc lập 1. Nguyên nhân thắng lợi a. Chủ quan b. Khách quan: - Do có sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Bác Hồ, đã đề ra đường lối cách mạng đúng đắn - Nhân dân ta có lòng yêu nước đấu tranh kiên cường, bất khuất vì độc lập tự do - Các nước Đồng minh tiêu diệt Chủ nghĩa phát xít tạo thời cơ để nhân dân đứng lên Tổng khởi nghĩa - Nguyên nhân trực tiếp: Đảng đã linh hoạt, sáng tạo chỉ đạo khởi nghĩa, chớp thời cơ phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền 1. Nguyên nhân thắng lợi 2. Ý nghĩa lịch sử a. Với dân tộc - Đã phá tan xiềng xích nô lệ của thực dân, ách thống trị của phát xít Nhật, lật nhào ngai vàng phong kiến, lập nên nước VNDCCH – nhà nước do dân làm chủ - Mở đầu kỉ nguyên mới của dân tộc: độc lập, tư do; giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng xã hội - Cách mạng thắng lợi, Đảng CS Đông Dương trở thành Đảng cầm quyền, chuẩn bị cho những thắng lợi tiêp theo b. Với thế giới - Đã góp phần vào thắng lợi chung của cách mạng thế giới, chiến thắng chủ nghĩa phát xít … 1. Nguyên nhân thắng lợi 2. Ý nghĩa lịch sử 3. Bài học kinh nghiệm: (Sgk trang 120) Khởi nghĩa từng phần Sự chuẩn bị cuối cùng trước ngày tổng khởi nghĩa 1. Bốn tỉnh giành được chính quyền sớm nhất trong cả nước ? Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam 2. Hà Nội, Thái Bình giành được chính quyền khi nào ? Ngày 19/8/1945 3. Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thắng lợi của cách mạng tháng tám 1945 ? Bài tập củng cố 4. Hội nghị lần thứ 8, BCH TƯ Đảng (5/1941) đã khẳng định nhiệm vụ của cách mạng là nhiệm vụ gì ? Nhiệm vụ giải phóng dân tộc Đảng đã linh hoạt, sáng tạo chỉ đạo khởi nghĩa, chớp thời cơ phát động quần chúng nổi dậy giành chính quyền 1. Trình bày hoàn cảnh, diễn biến chính của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng 8. 1945. 2. Phân tích nguyên nhân, ý nghĩa lịch sử, bài học kinh nghiệm của cuộc cách mạng tháng 8. 1945. Bài tập về nhà 3. Tìm hiểu về nước ta năm đầu tiên sau cách mạng tháng 8 - 1945