Bài giảng Môn luyện từ và câu: Đại từ xưng hô

PHÒNG GIÁO DỤC CẦN ĐƯỚC TRƯỜNG TIỂU HỌC LONG HÒA Giáo viên thực hiện : Lê Thị Hồng Đào MÔN :LUYỆN TỪ VÀ CÂU ®¹i tõ lµ gì? Đại từ là từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ (hoặc cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ) trong câu cho khỏi lặp lại các từ ngữ ấy. I - Nhận xét: Bài 1: Trong sè c¸c tõ x­ng h« ®­îc in ®Ëm d­íi ®©y, những tõ nµo chØ ng­êi nãi? Những tõ nµo chØ ng­êi nghe? Tõ nµo chØ ng­êi hay vËt ®­îc nh¾c tíi? Ngµy x­a cã c« H¬ Bia ®Ñp nh­ng rÊt l­êi, l¹i kh«ng biÕt yªu quý c¬m g¹o. Mét h«m, H¬ Bia ¨n c¬m ®Ó c¬m ®æ v·i lung tung. ThÊy vËy, c¬m hái: - ChÞ ®Ñp lµ nhê c¬m g¹o, sao chÞ khinh rÎ chóng t«i thÕ? H¬ Bia giËn d÷: - Ta ®Ñp lµ do c«ng cha c«ng mÑ, chø ®©u nhê c¸c ng­¬i. Nghe nãi vËy, thãc g¹o tøc l¾m. §ªm khuya, chóng rñ nhau bá c¶ vµo rõng. Ngµy x­a cã c« H¬ Bia ®Ñp nh­ng rÊt l­êi, l¹i kh«ng biÕt yªu quý c¬m g¹o. Mét h«m, H¬ Bia ¨n c¬m ®Ó c¬m ®æ v·i lung tung. ThÊy vËy, c¬m hái: - ChÞ ®Ñp lµ nhê c¬m g¹o, sao chÞ khinh rÎ chóng t«i thÕ? H¬ Bia giËn d÷: - Ta ®Ñp lµ do c«ng cha c«ng mÑ, chø ®©u nhê c¸c ng­¬i. Nghe nãi vËy, thãc g¹o tøc l¾m. §ªm khuya, chóng rñ nhau bá c¶ vµo rõng. - Tõ chØ ng­êi hay vËt ®­îc nh¾c tíi: - Những tõ chØ ng­êi nghe: - Những tõ chØ ng­êi nãi: chúng tôi ; ta chÞ ; các ngươi chúng Ngµy x­a cã c« H¬ Bia ®Ñp nh­ng rÊt l­êi, l¹i kh«ng biÕt yªu quý c¬m g¹o. Mét h«m, H¬ Bia ¨n c¬m ®Ó c¬m ®æ v·i lung tung. ThÊy vËy, c¬m hái: - ChÞ ®Ñp lµ nhê c¬m g¹o, sao chÞ khinh rÎ chóng t«i thÕ? H¬ Bia giËn d÷: - Ta ®Ñp lµ do c«ng cha c«ng mÑ, chø ®©u nhê c¸c ng­¬i. Nghe nãi vËy, Thãc g¹o tøc l¾m. §ªm khuya, chóng rñ nhau bá c¶ vµo rõng. Đ¹i tõ x­ng h« lµ tõ ®­îc ng­êi nãi dïng ®Ó tù chØ mình hay chØ ng­êi kh¸c khi giao tiÕp. Ngµy x­a cã c« H¬ Bia ®Ñp nh­ng rÊt l­êi, l¹i kh«ng biÕt yªu quý c¬m g¹o. Mét h«m, H¬ Bia ¨n c¬m ®Ó c¬m ®æ v·i lung tung. ThÊy vËy, c¬m hái: - ChÞ ®Ñp lµ nhê c¬m g¹o, sao chÞ khinh rÎ chóng t«i thÕ? H¬ Bia giËn d÷: - Ta ®Ñp lµ do c«ng cha c«ng mÑ, chø ®©u nhê c¸c ng­¬i. Nghe nãi vËy, Thãc g¹o tøc l¾m. §ªm khuya, chóng rñ nhau bá c¶ vµo rõng. Bài 2 : Theo em cách xưng hô của mỗi người trong đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào ? I - Nhận xét CƠM ChÞ ®Ñp lµ nhê c¬m g¹o, sao chÞ khinh rÎ chóng t«i thÕ? Ta ®Ñp là do c«ng cha c«ng mÑ, chø ®©u nhê c¸c ng­¬i. Thái độ tôn trọng, lịch sự. Thái độ kiêu căng, coi thường người khác. HƠ BIA Bài 2: Theo em cách xưng hô của mỗi người trong đoạn văn trên thể hiện thái độ của người nói như thế nào ? Bài 3: T×m nh÷ng tõ em vÉn dïng ®Ó x­ng h« trong những tr­êng hîp sau ®©y: - Trong giao tiếp, người Việt Nam dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính. thầy , cô em, con bố,mẹ ,ba ,má … anh ,chị…. em cậu,bạn ,ấy con em anh ,chị tôi ,tớ ,mình GHI NHí 1.Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp :tôi ,chúng tôi ;mày,chúng mày ;nó ,chúng nó ,… 2.Bên cạnh các từ nói trên ,người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc,tuổi tác ,giới tính :ông,bà,anh,chị,em,cháu ,thầy ,bạn ,… 3.Khi xưng hô ,cần chú ý chọn từ cho lịch sự ,thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. III. LuyÖn tËp: 1. T×m c¸c ®¹i tõ x­ng h« vµ nhËn xÐt vÒ th¸i ®é, t×nh c¶m cña nh©n vËt khi dïng mçi ®¹i tõ trong ®o¹n v¨n: Trêi mïa thu m¸t mÎ. Trªn bê s«ng, mét con rïa ®ang cè søc tËp ch¹y. Mét con thá thÊy thÕ liÒn mØa mai: - §· gäi lµ chËm nh­ rïa mµ còng ®ßi tËp ch¹y µ! Rïa ®¸p: - Anh ®õng giÔu t«i! Anh víi t«i thö ch¹y thi coi ai h¬n! Thá ng¹c nhiªn: - Rïa mµ d¸m ch¹y thi víi thá sao? Ta chÊp chó em mét nöa ®­êng ®ã.	Theo LA PH¤NG - TEN Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à! Anh đừng giễu tôi! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn! Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao? Ta chấp chú em một nửa đường đó. Bài 1: Kiêu căng, coi thường rùa Tự trọng, lịch sự với thỏ Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn: ….. và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: “Kìa cái cột chống trời. ”…… ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. …... tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng trên trời cao. 	Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói: - ….. cũng từng bay qua cái trụ đó. ….. cao hơn tất cả những ống khói, những cột buồm, cột điện mà ………… thường gặp. Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng. 	Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt. 	 Bµi 2: Chän c¸c ®¹i tõ x­ng h« t«i, nã, chóng ta thÝch hîp víi mçi chỗ trèng trong ®o¹n v¨n sau: Đoạn văn có những nhân vật nào? Nội dung đoạn văn là gì? Bài 2: Tu Hú Bồ Các và các bạn Bồ Chao Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn: và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi: “Kìa cái cột chống trời.” ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. tựa như một cái cầu xe lửa đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng trên trời cao. 	Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói: - cũng từng bay qua cái trụ đó. cao hơn tất cả những ống khói, những cột buồm, cột điện mà thường gặp. Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng. 	Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bồ Chao đã quá sợ sệt. 	 Bµi 2: Chän c¸c ®¹i tõ x­ng h« t«i, nã, chóng ta thÝch hîp víi mçi chỗ trèng trong ®o¹n v¨n sau: 1 2 3 4 5 6 T«i T«i Nã T«i Nã chóng ta 1.Đại từ xưng hô là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp :tôi ,chúng tôi ;mày,chúng mày ;nó ,chúng nó ,… 2.Bên cạnh các từ nói trên ,người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc,tuổi tác ,giới tính :ông,bà,anh,chị,em,cháu ,thầy ,bạn ,… 3.Khi xưng hô ,cần chú ý chọn từ cho lịch sự ,thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới.