Bài giảng môn Luyện từ và câu Lớp 4 - Bài: Giữ phép lịch sự khi đặt câu hỏi

Trường Tiểu học Văn ĐỨc 
Lớp 4B 
Môn: Luyện từ và câu 
Kiểm tra bài cũ 
Ngoài mục đích hỏi điều chưa biết, 
câu hỏi còn có những mục đích nào? 
2. Em hãy đặt 1 câu thể hiện yêu cầu, 
 mong muốn. 
GIỮ PHÉP LỊCH SỰ KHI ĐẶT CÂU HỎI 
 Mẹ ơi, con tuổi gì ? 
 Tuổi con là tuổi Ngựa 
Ngựa không yên một chỗ 
Tuổi con là tuổi đi 
 XUÂN QUỲNH 
 Mẹ ơi, con tuổi gì ? 
1 
2 
 Hãy đặt câu hỏi thích hợp : 
 a) Với cô giáo hoặc thầy giáo em. 
 b) Với bạn em. 
 a) Với cô giáo hoặc thầy giáo em. 
 b) 
 Khi hỏi chuyện người khác, em cần giữ phép lịch sự như thế nào ? 
 Khi hỏi chuyện người khác, cần giữ phép lịch sự. Cụ thể là : 
1 .	Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ giữa mình và người được hỏi. 
2 .	 Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác. 
Ghi nhớ 
Đoạn a 
Đoạn b 
 1. Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào ? 
Đoạn a 
Đoạn b 
 - Quan hệ giữa hai nhân vật là  
 -Tính cách của mỗi nhân vật : 
+ Thầy Rơ-nê  
. 
 + Lu-i Pa-xtơ  
 - Quan hệ giữa hai nhân vật là  
 -Tính cách của mỗi nhân vật : 
+ Tên sĩ quan phát xít . 
 + Cậu bé . .. 
Nhóm 5-6 
1 
a/ Ông bố dắt con đến gặp thầy giáo để xin học. Thầy Rơ-nê đã già, mái tóc ngả màu xám, da nhăn nheo, nhưng đi lại vẫn nhanh nhẹn Thầy hỏi : 
	– Con tên là gì ? 
	Ông Giô-dép liếc mắt nhìn Lu-i, có ý bảo con trả lời. 
	– Thưa thầy, con là Lu-i Pa-xtơ ạ. 
	– Con đã muốn đi học chưa hay còn thích chơi ? 
	– Thưa thầy con muốn đi học ạ. 
 Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào ? 
 - Quan hệ giữa hai nhân vật là :  
 -Tính cách của mỗi nhân vật : 
+ Thầy Rơ-nê .. 
 + Lu-i Pa-xtơ .. 
Đoạn 
a 
quan hệ thầy - trò 
1 
 hỏi Lu-i rất ân cần, trìu mến, chứng tỏ thầy rất yêu học trò. 
trả lời thầy rất lễ phép là một đứa trẻ ngoan, biết kính trọng thầy giáo. 
Louis Pasteur 
(1822-1895) 
Nhà hóa học, nhà vi sinh vật học người Pháp. 
Người tạo ra loại vắc-xin đầu tiên cho bệnh dại và bệnh than. 
 Cách hỏi và đáp trong mỗi đoạn đối thoại dưới đây thể hiện quan hệ giữa các nhân vật và tính cách của mỗi nhân vật như thế nào ? 
Đoạn 
b 
b. 	Một lần I-u-ra chạm trán tên sĩ quan phát xít. Tên sĩ quan hỏi : 
	– Thằng nhóc tên gì? 
	– I-u-ra. 
	– Mày là đội viên hả? 
	– Phải. 
	– Sao mày không đeo khăn quàng? 
	– Vì không thể quàng khăn trước mặt bọn phát xít. 
 quan hệ thù địch 
 - Quan hệ giữa hai nhân vật là . 
 -Tính cách của mỗi nhân vật : 
+ Tên sĩ quan phát xít ... 
 + Cậu bé . ... 
 hỏi rất hách dịch, xấc xược, hắn 
 gọi cậu bé là thằng nhóc, mày. 
 trả lời trống không vì cậu yêu nước, cậu căm ghét, khinh bỉ tên xâm lược. 
1 
2 
 So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không ? Vì sao ? 
Sau một cuộc dạo chơi, đám trẻ ra về. Tiếng nói cười ríu rít. Bỗng các em dừng lại khi thấy một cụ già đang ngồi ở vệ cỏ ven đường. Trông cụ thật mệt mỏi, cặp mắt lộ rõ vẻ u sầu. 
- Chuyện gì xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? 
- Một em trai hỏi. Đám trẻ tiếp lời, bàn tán sôi nổi : 
- Chắc là cụ bị ốm ? 
- Hay cụ đánh mất cái gì ? 
- Chúng mình thử hỏi xem đi ! 
Các em tới chỗ ông cụ, lễ phép hỏi : 
- Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ ? 
 So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không? Vì sao ? 
2 
 So sánh các câu hỏi trong đoạn văn sau. Em thấy câu các bạn bạn nhỏ hỏi cụ già có thích hợp hơn những câu hỏi khác không? Vì sao ? 
 Câu các bạn hỏi cụ già : 
 -Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ ? 
Những câu hỏi các bạn nhỏ hỏi nhau : 
-Chuyện gì đã xảy ra với ông cụ thế nhỉ ? 
-Chắc là cụ bị ốm ? 
-Hay cụ đánh mất cái gì ? 
Câu hỏi này thế nào ? 
Ba câu hỏi này thế nào ? 
  tế nhị, thông cảm, 
 sẵn lòng giúp đỡ 
2 
2 
 Câu các bạn hỏi cụ già : 
 -Thưa cụ, chúng cháu có thể giúp gì cụ không ạ ? 
Những câu hỏi khác: 
Câu hỏi này thế nào ? 
Ba câu hỏi này thế nào ? 
  tế nhị, thông cảm, 
 sẵn lòng giúp đỡ 
+ Thư­a cụ , chuyện gì đã xảy ra với cụ thế ạ ? 
+ Th­ưa cụ , chắc là cụ bị ốm ạ ? 
+ Th­ưa cụ , có phải cụ đánh mất cái gì không ạ ? 
 chưa thật tế nhị, 
 hơi tò mò 
 Khi hỏi chuyện người khác, cần giữ phép lịch sự. 
Cụ thể là: 
1 .	Cần thưa gửi, xưng hô cho phù hợp với quan hệ giữa mình và người được hỏi. 
2 .	 Cần tránh những câu hỏi làm phiền lòng người khác. 
Ghi nhớ 
Dặn dò 
1- Hoïc thuoäc ghi nhôù. 
2- Chuẩn bị baøi sau : 
 MỞ RỘNG VỐN TỪ : ĐỒ CHƠI-TRÒ CHƠI 
 (SGK/157)