Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa (tiết 2)

Tập thể lớp 10A7kính chào quý thầy cô!TRƯỜNG THPT ĐẠ TÔNGGV: TRẦN THỊ KIM LYNS: 23-10-09 CA DAOTHAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA (tiết 2)NS: 23-10-09GV: TRẦN THỊ KIM LYII. TÌM HIỂU VĂN BẢN.3. Bài 4. Khăn thương nhớ ai, Khăn rơi xuống đất. Khăn thương nhớ ai, Khăn vắt lên vai. Khăn thương nhớ ai, Khăn chùi nước mắt. Đèn thương nhớ ai, Mà đèn khơng tắt. Mắt thương nhớ ai, Mắt ngủ khơng yên. Đêm qua em những lo phiền, Lo vì một nỗi khơng yên một bềII. TÌM HIỂU VĂN BẢN.3. Bài 4.a. 10 câu đầu:Nỗi niềm thương nhớ của cô gái được thể hiện qua các biểu tượng: Khăn – đèn – mắt.Khăn, đèn (nhân hóa) Mắt (hoán dụ) Câu hỏi tu từHỏi khăn –mắt-đèn  tự hỏi lòng mình tự bày tỏ tâm trạng nhớ thương da diết. Khăn thương nhớ ai, Khăn rơi xuống đất. Khăn thương nhớ ai, Khăn vắt lên vai. Khăn thương nhớ ai, Khăn chùi nước mắt. Đèn thương nhớ ai, Mà đèn khơng tắt. Mắt thương nhớ ai, Mắt ngủ khơng yên. Hành động của cô gái: + Rơi xuống đất+ Vắt lên vai+ Chùi nước mắtNgổn ngang trăm mối tơ vò Đèn thương nhớ ai, Mà đèn khơng tắt. Mắt thương nhớ ai, Mắt ngủ khơng yên.+ “đèn không tắt”  nỗi nhớ triền miên, cô gái thao thức suốt đêm thâu.+ “Mắt ngủ không yên” nỗi nhớ da diết đi vào cả trong tiềm thức. Nỗi nhớ của cô gái có những cung bậc khác nhau:b. 2 câu cuối.- Tâm trạng: băn khoăn, lo lắng cho số phận, cho tình duyên của mình.=> Nỗi thương nhớ người yêu da diết; niềm lo âu cho số phận của cô gái.Đêm qua em những lo phiền, Lo vì một nỗi khơng yên một bề4. Bài 5: Ước gì sơng rộng một gang, Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi. Ước gì sông rộng một gang, Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi.Chiếc cầu: nơi gặp gỡ, hò hẹn.- Dải yếm: vật gắn bó thân thuộc với cô gái, đem dải yếm làm cầu  ý nhị, mãnh liệt.Ước muốn của cô gái:=> Những ước mơ táo bạo, vượt ra ngoài lễ giáo phong kiến khi cô gái chủ động trong tình yêu. “sông rộng một gang” “bắc cầu dải yếm”5. Bài 6: Muối ba năm muối đang cịn mặn Gừng chín tháng gừng hãy cịn cay Đơi ta nghĩa nặng tình dày Cĩ xa nhau đi nữa ba vạn sáu ngàn ngày mới xa.a. 2 câu đầu: Muối ba năm muối đang cịn mặn Gừng chín tháng gừng hãy cịn cayMuối, gừng muối, gừng trở thành biểu tượng của tình nghĩa thủy chung. gia vị trong bữa ăn, làm món ăn thêm đậm đà.vị thuốc chữa bệnh cho người nghèob. 2 câu sau: Đơi ta nghĩa nặng tình dày Cĩ xa nhau đi nữa ba vạn sáu ngàn ngày mới xa.“ba vạn sáu ngàn ngày”  một đời người.Tình nghĩa bền chặt không rời.=>Nghĩa tình gắn bó thủy chung của vợ chồng. Thảo luận:Qua chùm ca dao đã học, em thấy những biện pháp nghệ thuật nào thường được dùng trong ca dao? Những biện pháp đó có nét gì khác biệt so với nghệ thuật thơ của văn học viết? III. TỔNG KẾT.Ghi nhớ: SGK/85