Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Đọc văn: Tấm Cám

Tiết : 22Đọc văn:Truyện cổ tichI. Giới thiệu chung: Khái niệm: Là thể loại tự sự dân gian bằng văn xuôi, kể số phận của các kiểu nhân vật: người mồ côi, người lao động giỏi, chàng ngốc.. qua đó thể hiện quan niệm đạo đức, lí tưởng và ước mơ của nhân dân về hạnh phúc và công lí xã hội Phân loại: + Truyện cổ tích về loại vật+ Truyện cổ tích sinh hoạt+ Truyện cổ tích thần kì( chiếm số lượng lớn) Đặc trưng của truyện cổ tích thần kì- Có sự tham gia của các yếu tố thần kì- Kết cấu phổ biến: nhân vật chính trải qua những cuộc hoạn nạn, thử thách cuối cùng đạt được ý nguyện của mình - Nội dung: + Mâu thuẫn trong gia đình + Mâu thuẫn xã hội + Mâu thuẫn gia đình và xã hội + Thể hiện ước mơ của nhân dân lao động.Mâu thuẫn giữa cái tốt – cái xấu, cái thiện – cái ácI. Giới thiệu chung: Vài nét về truyện Tấm Cám - Thuộc loại truyện cổ tích thần kì- Bố cục: 2 phần + Phần 1: Từ đầu đến “Và hằn học của mẹ con Cám”: Số phận bất hạnh của Tấm, nhưng Tấm luôn được Bụt giúp đỡ. + Phần 2: còn lại: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng giành và giữ hạnh phúcI. Giới thiệu chung: II/. Đọc - hiểu:1- Đọc:Tóm tắt văn bản:II/. Đọc - hiểu:Chủ đề : Miêu tả cuộc đời bất hạnh và con đường dẫn đến hạnh phúc của Tấm. Đồng thời thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng để giành và bảo vệ hạnh phúc của người lương thiện.a. Thân phân và con đường dẫn tới hạnh phúc của Tấm: Thân phận của Tấm:- Mồ côi cha mẹ từ nhỏ- Tấm ở với mẹ con dì ghẻ cay nghiệt. Làm việc vất vả suốt ngày đêm: + Chăn trâu, cắt cỏ, + Xay lúa, giã gạo Sống côi cút, thiếu người chăm sóc yêu thương. Cuộc đời tiêu biểu cho những nhân vật trong cổ tích.II/. Đọc - hiểu: 2. Tìm hiểu văn bản: Mâu thuẫn dẫn đến xung đột: II/. Đọc - hiểu: Tấm Tấm làm lụng vất vả> thuận theo triết lí dân gian “ở hiền gặp lành”.+ Mất yếm đỏ+ Mất cá bống+ Không được đi hội+ Đánh rơi chiếc giày- Tác giả dân gian dùng yếu tố kì ảo Cho cá bống Cho hi vọng đổi đời Sai chim sẻ xuống giúp Gặp vua làm hoàng hậuCon đường đến với hạnh phúc của Tấm: Con đường đến với hạnh phúc: Mô típ quen thuộc trong truyện cổ tích Vật trao duyên giữa Tấm và nhà vua Khép lại phần một của câu chuyện Đây là chi tiết đắt trong văn bản: Đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời của Tầm từ một cô gái bất hạnh trở thành hoàng hậu hưởng cuộc sống giàu sang. Đồng thời thể hiện ước mơ của nhân dân về hạnh phúc trong cuộc sống- Tấm đánh rơi giày xuống nước Thử giày vừa như in Củng cố: - Nội dung: + Tấm là người bất hạnh, ý thức được thân phận chỉ biết chịu đựng yếu đuối thụ động, nhường nhịn và khóc + Mẹ con Cám độc ác, nhẫn tâm, nhỏ nhen, lừa dối + Thần linh bênh vực kẻ yếu, đem lại công bằng dân chủ, hạnh phúc cho người lao động nghèo khổ trong xã hội - Nghệ thuật: Xây dựng những hình ảnh gần gũi, quen thuộc trong đời sống hàng ngày có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành phát triển cốt truyện Qua tìm hiểu phần đầu truyện, em thấy Tấm là người như thế nào? Nhận xét của em về hành động của mẹ con Cám? Nhận xét về vai trò các thế lực thần linh trong truyện?Những hình ảnh: cá bống, con gà, đàn chim sẻ, chiếc giày có ý nghĩa gì?