Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tấm Cám (tiếp)

TẤM CÁM1/2/20211Võ Thị Kim Huệ I. Giới thiệu : 1. Khái niệm : - Truyện cổ tích là những truyện kể dân gian, có nội dung kể lại câu chuyện hư cấu, tưởng tượng vềsố phận của những người lao động trong xã hội cũ và thể tinh thần lạc quan yêu đời. - Truyện được phân chia làm ba loại : + Cổ tích sinh hoạt. + Cổ tích loài vật. + Cổ tích thần kì.1/2/20212Võ Thị Kim Huệ2. Truyện cổ tích thần kì : - Truyện có sự tham gia của các yếu tố thần kì. - Là những hư cấu kì ảo về một hiện thực chỉ có trong giấc mơ. - Là những ước mơ cháy bỏng về tự do, hạnh phúc gia đình tình yêu, lẽ công bằng xã hội, gần gũi với thiên nhiên1/2/20213Võ Thị Kim Huệ 3. Văn bản Tấm Cám : a. Thể loại : b. Tóm tắt tác phẩm : Truyện kể về số phận bất hạnh của nhân vật Tấm : một cô gái hiền lành, chất phác luôn bị dì ghẻ hành hạ(bắt làm lụng vất vả suốt ngày đêm), lừa gạt bắt tôm bắt tép, dành yếm đỏ, ăn thịt cá bống, tìm cách giết hại nhiều lần hóa thân (chim Vàng Anh, cây xoan đào, khung cửi ) nhưng vẫn vươn lên và cuối cùng được hạnh phúc.Cổ tích thần kì 1/2/20214Võ Thị Kim Huệ1/2/20215Võ Thị Kim Huệ1/2/20216Võ Thị Kim Huệ1/2/20217Võ Thị Kim Huệ1/2/20218Võ Thị Kim Huệ1/2/20219Võ Thị Kim Huệ1/2/202110Võ Thị Kim Huệ1/2/202111Võ Thị Kim Huệ1/2/202112Võ Thị Kim Huệ1/2/202113Võ Thị Kim Huệ1/2/202114Võ Thị Kim Huệ1/2/202115Võ Thị Kim Huệ1/2/202116Võ Thị Kim Huệ1/2/202117Võ Thị Kim Huệ1/2/202118Võ Thị Kim Huệ1/2/202119Võ Thị Kim Huệ1/2/202120Võ Thị Kim Huệ1/2/202121Võ Thị Kim Huệ1/2/202122Võ Thị Kim Huệ1/2/202123Võ Thị Kim Huệ1/2/202124Võ Thị Kim Huệ1/2/202125Võ Thị Kim Huệ1/2/202126Võ Thị Kim Huệ1/2/202127Võ Thị Kim Huệ1/2/202128Võ Thị Kim Huệ1/2/202129Võ Thị Kim Huệ1/2/202130Võ Thị Kim Huệ1/2/202131Võ Thị Kim Huệ1/2/202132Võ Thị Kim Huệ1/2/202133Võ Thị Kim Huệ c. Bố cục : - Phần 1 : - Phần 2 : 2 phần từ đầu  “cặp mắt ghen hờn của mẹ con Cám”: Trước khi Tấm trở thành hoàng hậu.đoạn còn lại : sau khi Tấm trở thành hoàng hậu.1/2/202134Võ Thị Kim HuệIII. Phân tích : 1. Thân phận của Tấm : - Là chị em cùng cha khác mẹ với Cám. - Mẹ và bố mất sớm -> ở cùng mẹ con Cám.Mồ côi cha mẹ, sống với dì ghẻ. 2. Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám :Giữa Tấm và mẹ con Cám xảy ra mâu thuẫn gì?1/2/202135Võ Thị Kim Huệ Mẹ con Cám- Ăn trắng mặc trơn, không phải làm việc nặng. - Cám đuổi bướm hái hoa, lừa Tấm, giành yếm đỏ.- Giết cá bống ăn thịt.- Đi dự lễ hội, không cho Tấm đi. những kẻ áp bức bóc lột cả vật chất lẫn tinh thần.- Miệt thị.- Ghen hờn Tấm- Làm lụng vất vả suốt ngày đêm(xây lúa, giã gạo).- Bắt tôm bắt tép - Chăm sóc cá bống- Nhặt gạo trộn thócChỉ khóc, là người hiền lành, đôn hậu, cam chịu. - Tấm thử giày- Tấm trở thành hoàng hậu Xung đột mâu thuẫn gia đình đang diễn ra gay gắt.1/2/202136Võ Thị Kim Huệ - Bị giết chết. - Hóa thân : + Chim vàng anh + Cây xoan đào + Khung cửi + Quả thị + Làm ngườiTrừng phạt mẹ con Cám- Lừa, giết Tấm- Tìm mọi cách giết các hóa thân của Tấm : + Giết chim Vàng Anh+ Chặt cây Xoan đào+ Đốt khung cửi Bị trừng phạtmâu thuẫn xã hội, giữa cái thiện và cái ác.Sau khi Tấm trở thành hoàng hậu xung đột mâu thuẫn còn xảy ra nữa hay không?1/2/202137Võ Thị Kim Huệ 3. Ý nghĩa : - Ở những lần hóa thân : - Hành động trừng phạt mẹ con Cám : + Kết thúc truyện. + Quan niệm của nhân dân xưa : “ác giả ác báo” + Đòi lại quyền sống, quyền làm người Tấm là người có ý chí mạnh mẽ, quyết vươn lên đi tìm hạnh phúc cho cuộc đời mình.1/2/202138Võ Thị Kim HuệIII. Tổng kết : 1. Về nội dung : Truyện đã phản ánh được mâu thuẫn trong gia đình thời phụ quyền, đĩ cũng là mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác. Ca ngợi sức sống mãnh liệt của con người, sự chiến thắng của điều thiện. 2. Về nghệ thuật : Cốt truyện li kỳ, hấp dẫn, cĩ sự tham gia của các yếu tố thần kỳ, hình tượng nhân vật cĩ sự chuyển biến1/2/202139Võ Thị Kim Huệ 3 . Củng cố : 1. Vì sao Tấm chỉ biết khóc khi bị mẹ con Cám hành hạ ? 2. Yếu tố thần kì có vai trò ntn trong truyện ? 3.Vì sao Tấm trở lại kiếp người mà không biến thành tiên,Phật.? 1/2/202140Võ Thị Kim Huệ