Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết 61, 62: Đọc văn: Tựa "Trích diễm thi tập"

CHÀO MỪNG QUÍ THẦY Cễ VÀ CÁC EM HỌC SINH THAM DỰ TIẾT HỘI GIẢNGGiỏo viờn thực hiệnNguyễn xuân hảoGiáo viên trường ptlc ii-iii trấn yên 2Yên báiTiết 61.62: ẹoùc vaờnTựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức LươngTựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức LươngI/ Tiểu dẫn.- Vài nét về Tác giả:+ Hoàng Đức Lương (? - ?), quê gốc huyện Văn Giang – Hưng Yên, trú quán huyện Gia Lâm – Hà Nội. Đỗ tiến sĩ năm 1478.- Vài nét về “Trích diễm thi tập”:+Tuyển tập Trích diễm thi tập, tuyển chọn những bài thơ hay từ thời Trần đến thời Lê TK XV.+ Bài Tựa được ông viết năm 1497.Dựa vào phần Tiểu dẫnvà chú thích trong Sgk,Anh (chị) hãy tóm tắt những nét chính về tácgiả, tác phẩm và thể tựa?Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)Tựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức Lương1. Tìm hiểu chung.II/ Đọc – hiểu.- Thể Tựa:+ Tựa: là một dạng lí luận phê bình của văn học Trung đại, có đặc điểm gần gũi với những “Lời giới thiệu” mở đầu các quyển sách. + Tựa (tự): Bài viết đặt ở đầu sách, viết về nhiều vấn đề liên quan đến cuốn sách. Cuối bài tựa thường có phần lạc khoản (nêu thời gian, họ tên, chức danh, quê quán người viết tựa). Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)2. Tỡm hieồu vaỏn ủeà baứi tửùa:Nờu vấn đềTỔ 1? ở phần 1, Tác giả đã chỉ ra nhửừng nguyên nhân nào khiến sáng tác thơ vaờn của người xưa không được lưu truyền? Phaõn tớch ngheọ thuaọt laọp luaọn trong tửứng nguyeõn nhaõn.Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)Nờu vấn đềTỔ 2Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)? Hoaứng ẹửực Lửụng ủaừ laứm gỡ ủeồ sửu taàm thụ vaờn cuỷa tieàn nhaõn? Thaựi ủoọ cuỷa oõng khi bieõn soaùn saựch? Nhaọn xeựt veà coõng vieọc naứy cuỷa taực giaỷ? Neõu moọt vaứi neựt veà ngheọ thuaọt sửỷ duùng trong phaàn 2?Tựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức LươngII/ Đọc – hiểu.2. Tìm hiểu cụ thể :* Bốn nguyên nhân cơ bản và một nguyên nhân khách quan+ Chỉ thi nhân mới thấy được cái hay, cái đẹp của thơ văn.+ Người có học thì ít chú ý đến thơ văn.+ Người quan tâm đến thơ văn thì không đủ năng lực và lòng kiên trì.+ Chính sách kiểm duyệt in ấn khắt khe của nhà Vua.a. Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền.TỔ 1Thụ hay nhửng khoự, keựn ngửụứi thửụỷng thửực; phaỷi hieồu bieỏt vaứ coự caỷm nhaọn tinh teỏ.Coự nhửừng caõu thụ phaỷi trụỷ ủi trụỷ laùi nhieàu laàn mụựi caỷm nhaọn ủuựng, caỷm nhaọn ủửụùc caựi hay.- Thời gian và binh lửa.+ Nguyên nhân 1: Chỉ thi nhân mới thấy được cái hay, cái đẹp của thơ văn. * Nghệ thuật lập luận trong từng nguyên nhân:2. Tìm hiểu cụ thể: So sánh tăng tiến tạo hiệu quả đòn bẩy.a. Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền.ẹoỏi vụựi thụ, coồ nhaõn vớ nhử khoaựi chaự, vớ nhử gaỏm voực; khoaựi chaự laứ vũ raỏt ngon treõn ủụứi, gaỏm voực laứ maứu raỏt ủeùp treõn ủụứi, phaứm ngửụứi coự mieọng, coự maột, ai cuừng quyự troùng maứ khoõng vửựt boỷ khinh thửụứng.+ Nguyên nhân 2: Người có học thì ít chú ý đến thơ văn. Dùng câu hỏi tu từ. “ leừ naứo khoõng coự ngửụứi hay?”Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)+ Nguyên nhân thứ ba: Người quan tâm đến thơ văn thì không đủ năng lực và lòng kiên trì.Tương phản đối lập.2. Tìm hiểu cụ thể:a. Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền. * Nghệ thuật lập luận trong từng nguyên nhân:“ coự ngửụứi thớch thụ vaờn > Phửụng phaựp laọp luaọn chungTựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)Tựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức Lương2. Tìm hiểu cụ thể:a. Phần 1: Những nguyên nhân khiến sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền. Những nguyên nhân trên dẫn tới thực trạng thơ văn thời Hoàng Đức Lương như thế nào? Tâm trạng của tác giả trước thực trạng ấy?Thực trạng: Thơ văn bị thất lạc nhiều.Tâm trạng tác giả: Đau xót, than thở, trách cứ và tiếc nuối. Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)b. Phần 2: Quá trình sưu tầm biên soạn sách. Công việc biên soạn: Nhặt nhạnh, tìm tòi, hỏi khắp, bổ sung. Xếp theo từng loại. Đặt tên là Trích diễm, gồm 6 quyển, chia laứm 2 phaàn.2. Tìm hiểu cụ thể:- Thái độ biên soạn: Trân trọng, đề cao di sản thơ văn của tiền nhân. Khiêm tốn, nhún nhường khi đánh giá về mình. TỔ 2=> ẹoự laứ công việc raỏt khoự khaờn, vaỏt vaỷ.- Phaàn chớnh: thụ ca cuỷa caực taực giaỷ tửứ ủụứi Traàn ủeỏn ủụứi Haọu Leõ.- Phaàn cuoỏi: nhửừng baứi thụ cuỷa chớnh taực giaỷ.* Ngheọ thuaọt: Sử dụng phương pháp: Thuyết minh. Hình thức kết cấu: Theo trình tự thời gian, theo trình tự logic.Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)III/ Tổng kết – Củng cố.- Nội dung:Tựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức Lương- Nghệ thuật:Xem phần ghi nhớ.	Sgk - 30Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)1. Những lí do khiến thơ văn của người xưa không được lưu truyền đầy đủ.+ Chỉ thi nhân mới thấy được cái hay, cái đẹp của thơ văn.+ Người có học thì ít chú ý đến thơ văn.+ Người quan tâm đến thơ văn thì không đủ năng lực và lòng kiên trì.+ Chính sách kiểm duyệt in ấn khắt khe của nhà Vua.+ Thời gian và binh lửa.2. Quá trình sưu tầm biên soạn.+ Công việc biên soạn: Nhặt nhạnh, tìm tòi, hỏi khắp, bổ sung. Chia xếp theo từng loại, gồm 6 quyển. Đặt tên là Trích diễm.+ Thái độ tác giả: Trân trọng, đề cao; Khiêm tốn, nhún nhường. Dàn ý bài Tựa+ Lập luận chặt chẽ, lời lẽ thiết tha. Hệ quả: Thực trạng thơ văn thời Hoàng Đức Lương bị thất lạc nhiều. Nỗi đau xót, than thở, trách cứ và tiếc nuối của tác giả.3. Nghệ thuật: Tựa “trích diễm thi tập” (Hoàng ẹức Lương)Tựa "Trích diễm thi tập"Hoàng Đức LươngIV. Luyện tập. Trước Trích diễm thi tập đã có ý kiến nào nói về văn hiến dân tộc? Nhận xét về tư tưởng chung của hai tác giả Nguyễn Trãi và Hoàng Đức Lương? Cả hai tác giả đều thể hiện ý thức về độc lập dân tộc .Đều khẳng định nước ta là một nước văn hiến.Đều khẳng định tầm vóc cao cả của đất nước.1. Học baứi theo noọi dung.2. Làm bài tập trong phaàn Luyeọn taọp sỏch giỏo khoa ( sau bài học).3. Soạn bài ủoùc theõm Hieàn taứi laứ nguyeõn khớ cuỷa quoỏc gia (Thaõn Nhaõn Trung)DẶN DềXin caựm ụn quyự thaày coõ vaứ caực em hoùc sinh ẹaừ ủeỏn vụựi tieỏt Hoọi giaỷng caỏp tổnh Naờm hoùc 2009-2010Giaựo vieõn: Nguyeón Xuaõn Haỷo