Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết dạy 22, 23: Tấm Cám

TẤM CÁMKÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH GV giảng dạy: Phan Nguyễn Thục QuyênLớp: 10 A13Đọc văn:Tiết 22,23  TẤM CÁM( Truyện cổ tích)	A.GiỚI THIỆU CHUNG I.Truyện cổ tích 1. Khái niệm 2. Phân loại: II. Truyện Tấm Cám 1.Thể loại: 2. Đặc trưng: 3. Tóm tắt: B. ĐỌC- HiỂU VĂN BẢN I.Diễn biến sự kiện dẫn đến mâu thuẫn và xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám. 1.Thân phận Tấm Cám. 2. Diễn biến sự kiện dẫn đến mâu thuẫn và xung đột	 II.Ý nghĩa của những lần hóa thân III.Bản chất của mâu thuẫn và xung đột 	C. TỔNG KẾT	D.LUYỆN TẬP Là tác phẩm tự sự dân gian mà cốt truyện và hình tượng được hư cấu có chủ định, kể về số phận con người bình thường trong xã hội, thể hiện tinh thần nhân đạo và lạc quan của nhân dân lao động.GiỚI THIỆU CHUNG:Truyện cổ tích: 1. Khái niệm:2.Phân loại:- Cổ tích loài vật- Cổ tích thần kì- Cổ tích sinh hoạtII.Tác phẩm Tấm Cám:1. Thể loại: Cổ tích thần kì2.Đặc trưng:-Có sự tham gia của các yếu tố thần kì-Kết cấu phổ biến: nhân vật chính trải qua những cuộc hoạn nạn, cuối cùng được hưởng hạnh phúc.Nội dung: Phản ánh : + Mâu thuẫn gia đình và xã hội thể hiện qua đấu tranh giữa tốt, xấu, thiện,ác + Thể hiện ước mơ của nhân dân lao động.3.Tóm tắt:(SGK/18)7 sự kiện chính:+ về chiếc yếm đỏ+ về con cá bống+ về việc xem hội, thử giày+về cái chết của Tấm+ về chim vàng anh+ về cây xoan đào và khung cửi+ về bà lão và quả thịB. Đọc – hiểu văn bản:I.Diễn biến các sự kiện dẫn đến mâu thuẫn và xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám:1. Thân phận Tấm – Cám:TấmCám Mồ côi cha mẹ, ở với dì ghẻ- Làm lụng vất vả, bị đối xử bạc bẽo Hiền lành,chăm chỉ, thật thà→hiện thân của cái thiện Con dì ghẻ Ham chơi, được nuông chiều Xấu xa, độc ác→ hiện thân của cái ác2.Diễn biến các sự kiện dẫn đến mâu thuẫnThành quả lao độngNiềm vui, niềm an ủiƯớc mơ được hòa nhập với cộng đồngSự kiệnHành động của mẹ con CámHành động,phản ứng của TấmLực lượng phù trợMâu thuẫn1.Về chiếc yếm đỏ2.Về con cá bống3.Về việc đi xem hội, thử giày-Cám ham chơi- Lừa Tấm, chiếm yếm đỏ- Chăm chỉ- Khóc hu hu- Không nói gì, òa khóc-Khóc một mình-Đi xem hội→ đánh rơi giày, thử giày→thành hoàng hậuĐộc ác, muốn chiếm đoạt tất cả những gì thuộc về Tấm.Hiền lành,phản ứng yếu ớt, thụ động: khóc.-ước mơ về lẽ công bằng”ở hiền gặp lành”Xoay quanh quyền lợi vật chất và tinh thần trong gia đình(dì ghẻ-con chồng; chị em cùng cha khác mẹ)Chặng1-Giết cá bốngBụtBụtBụt-Trộn thóc với gạo, bắt Tấm nhặtTHẢO LuẬN NHÓMNHÓM 1,2: Hành động của mẹ con Cám và Tấm ở chặng 1.Lực lượng phù trợ? Nhận xét về những hành động đó?NHÓM 3,4: Hành động của mẹ con Cám và Tấm ở chặng 2.Lực lượng phù trợ?Nhận xét về những hành động đó?.4.Về cái chết của Tấm5.Về chim vàng anh6.Về cây xoan đào, khung cửi7.Về bà lão và quả thị-chặt cây cau- Vào cung thay chị-Chết→hóa thành chim vàng anh- Cám giặt đồ- Giết chim-Chặt cây làm khung cửi- Đốt khung cửi-Sợ hãi-Từ quả thị bước ra cô Tấm ở với bà lão-Nhờ miếng trầu, Tấm gặp lại vua và trở lại làm hoàng hậu- Trừng phạt Cám- Khung cửi rủa Cám-Mọc lên cây thị> Triết lí của nhân dân: “ cái thiện thắng cái ác”#20. Slide 202-Hót, mắng Cám - Hóa thành cây xoanKhông còn bụt giúp đỡ ٭Kết quảCám chết→cái ác thuaTấm thành hoàng hậu → cái thiện thắngTHẢO LUẬNSuy nghĩ của em về hành động trả thù cuả Tấm đối với Cám?II. Ý nghĩa của những lần hóa thân:1. Những lần hóa thân Chim vàng anh- Cây xoan đào Khung cửi Qủa thị và cô Tấm xinh đẹp hơn xưa2. Ý nghĩa:Sự đấu tranh không khoan nhượng để giành hạnh phúcSức sống mãnh liệt của Tấm( không một thế lực nào tiêu diệt nổi)Thể hiện tinh thần lạc quan, niềm tin vào chân lý và lẽ côngbằng của người Việt.III. Bản chất của mâu thuẫn và xung đột :Mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền( dì ghẻ- con chồngChị em cùng cha khác mẹ)٭Ý nghĩa xã hội xuất hiện sau.Ý nghĩa chung nhất là>< giữa thiện và ác.	THẢO LUẬN Ý nghĩa những lần hóa thân của Tấm ?C.TỔNG KẾTD.LUYỆN TẬPCăn cứ vào định nghĩa truyện cổ tích ở bài Khái quát văn học dân gian Vệt Nam và mục tiểu dẫn của bài này, hãy tìm trong Tấm Cám những dẫn chứng để phân tích, làm rõ các đặc trưng của truyện cổ tích thần kì ?( Ghi nhớ SGK/72)I.NOÄI DUNG:- Phaûn aùnh xung ñoät gia ñình (phuï quyeàn) vaø xung ñoät xaõ hoäi (thieän - aùc)- Nieàm tin vaøo söùc soáng maõnh lieät cuûa caùi thieän.II.NGHEÄ THUAÄT:- Söï chuyeån bieán cuûa hình töôïng nhaân vaät Taám Caùc yeáu toá kyø aûo  thu huùt, haáp daãn Xen laãn vaên vaàn  sinh ñoäng.-Có yếu tố thần kì: nhân vật thần kì( Bụt),có vật thần kì( xương cá bống), bản thân nhân vật chính cũng có sự biến hóa thần kì.Nhân vật chính( Tấm) trải qua nhiều hoạn nạn, cuối cùng được hưởng hạnh phúc.- Thể hiện ước mơ về lẽ công bằng của nhân dân, niềm tin vào sức mạnh của cái thiện.V. CỦNG CỐ - DẶN DÒCủng cốDặn dòCaâu 1: Truyeän Taám Caùm theå hieän öôùc mô chuû yeáu cuûa nhaân daân ta:	A. Veà öôùc mô coâng baèng xaõ hoäi	B. Veà cuoäc soáng no aám	C. Veà söï hoùa thaân cuûa con ngöôøi	D. Veà söï giuùp ñôõ cuûa BuïtCâu 2: Dòng không nêu ý nghĩa của chi tiết về những lần hóa thân của Tấm:Cuộc đấu tranh bền bỉ, không khoan nhượng.Sức sống mãnh liệt của Tấm.Tính chất gian nan, quyết liệt của xung đột.Thể hiện cụ thể hình ảnh cái ác.Câu 3: Mâu thuẫn gia đình được xây dựng trong truyện Tấm Cám là mâu thuẫn giữa:Chủ và tớ.Dì ghẻ con chồng.Anh ( chị) cả và em út.Người xinh đẹp và xấu xí.Câu 4: Cho một đoạn trích từ Tấm Cám“ Tấm bốc nắm thóc ném cho gà. Gà chạy vào bếp bới một lúc thì thấy xương ngay.Tấm bèn nhặt lấy bỏ lọ và đem chôn dưới chân giường như lời Bụt dặn”	Nếu viết thêm câu: “ Tấm bỗng thấy trong lòng lung linh mơ hồ một tín hiệu báo trước hạnh phúc đang đến với mình” thì câu văn bổ sung đó có thể nghiêng về loại câu:Câu miêu tả.Câu tự sự.Câu biểu cảm.Tất cả đều sai.2. DẶN DÒHọc bài cũ, nắm được bản chất của mâu thuẫn trong truyện Tấm Cám, ý nghĩa của những lần hóa thân của Tấm, triết lý mà nhân dân ta muốn gởi gắm. Chuẩn bị bài mới “ Tam đại con gà” và “ Nhưng nó phải bằng hai mày) ( ôn lại định nghĩa truyện cười, soạn theo câu hỏi sách giáo khoa)Qua diễn biến và kết quả của câu chuyện, em rút ra bài học gì cho bản thân? -Sống hiền lành,chăm chỉ, hiếu thảo-biết chống lại cái xấu, cái ác -tin tưởng vào sức mạnh của cái thiện ÔÛ moãi baøi em hoïc hoâm nayCoù buoåi tröa ñaày naéngCaùnh coø ngang qua quaõng vaéngCoâ Taám teâm traàu trong ngaøy hoäi laøng ta