Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết học 29: Ca dao hài hước

Tieát 29CA DAO HAØI HÖÔÙC Giaùo vieân: Döông Thò GioûiCHAØO MÖØNG CAÙC COÂ ÑEÁN DÖÏ GIÔØ HOÄI GIAÛNG LÔÙP 10 A 1 1. Laøm trai cho ñaùng neân traiMoät traêm ñaùm coã chaúng sai ñaùm naøo.2.Hoøn ñaát maø bieát noùi naêng Thì thaày ñòa lyù haøm raêng chaúng coøn.3. Noùi thì ñaâm naêm cheùm möôøiÑeán böõa toái trôøi chaúng daùm ra saân.4. Anh huøng laø anh huøng rômTa cho moài löûa heát côn anh huøng. Theo em, caùc caâu ca dao sau ñaây coù gì khaùc so vôùi caùc baøi ca dao tröõ tình em vöøa hoïc ? I. TÌM HIỂU CHUNG:?21.Noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ca dao haøi höôùc a/ Noäi dung:Ca dao hài hước: là những tiếng cöời dí dỏm, thể hiện tinh thần lạc quan của người lao động Đồng thời nó cũng là tiếng nói phê phán những thói hư tật xấu , những tệ nạn của xã hội.b/ Ngheä thuïaât: Dùng ngôn ngữ đời thường mà hàm chứa ý nghĩa sâu sắc...để tạo ra những nét hài hước hóm hỉnh.	2.Ñoïc-Phân loại vaên baûn: - Bài 1: -Tieáng cöôøi tự trào, thể hiện tinh thần lạc quan -Bài 2,3,4: - Tieáng cöôøi phê phán,châm biếm nhöõng thoùi hö taät xaáu .I. Tìm hiểu chung:3II.TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN:Đọc diễn cảm bài ca dao 1 và nêu ý nghĩa của bài ?Cưới nàng anh toan dẫn voi Anh sợ quốc cấm, nên voi không bàn.Dẫn trâu sợ họ máu hàn, Dẫn bò,sợ họ nhà nàng co gân . Miễn là có thú bốn chân, Dẫn con chuột béo mời dân ,mời làngChàng dẫn thế ,em lấy làm sang, Nỡ nào em lại phá ngang như là Người ta thách lợn thách gà, Nhà em thách cưới một nhà khoai lang : Củ to thì để mời làng Còn như củ nhỏ ,họ hàng ăn chơi, Bao nhiêu củ mẻ, chàng ơi ! Để cho con trẻ ăn chơi giữ nhà Bao nhiêu củ rím ,củ hà Để cho con lợn ,con gà nó ăn .Baøi 1: Tieáng cöôøi töï traøo1/ Noäi dung4 * Voi* traâu* boø * chuoät môøi daân, môøi laønga/ Chaøng trai döïï ñònh daãn cöôùi:Döï ñònh toå chöùc linh ñình ,sang troïngKhoâng thöïc hieän ñöôïc vì: -Daãn voi/ sôï quoác caám - Daãn traâu /sôï hoï maùu haøn -Daãn boø /sôï hoï co gaânQuyeát ñònh daãn Cảnh ngộ của chàng trai rất nghèo. Nhưng tình cảm bày tỏ lại rất lạc quan, thoải mái không chút mặc cảm.Dự định của chàng trai sẽ dẫn cưới ra sao ?5b. Coâ gaùi thaùch cöôùi : Lôøi thaùch cöôùi thaät voâ tö, theå hieän moät taâm hoàn bình dò cuøng vôùi söï caûm thoâng chaân thaønh cuûa coâ gaùi vôùi hoøan caûnh cuûa chaøng trai. * Moät nhaø khoai langCuû to -> môøi laøngCuû nhoû -> hoï haøngCuû meû -> con treûCuû rím, cuû haø -> lôïn, gaøCoâ gaùi thaùch cöôùi nhö theá naøo ?6+Lối nói khoa trương, phóng đại: dẫn voi, dẫn trâu, dẫn bò...Đây là lối nói thường gặp trong ca dao, đặc biệt là sự “tưởng tượng” ra các lễ vật thật sang trọng, linh đình của các chàng trai .+ Chi tiết hài hước:“ Miễn là có thú bốn chândẫn con chuột béo mời dân mời làng”. Baøi ca dao coù gioïng ñieäu haøi höôùc,ñaùng yeâu nhôø nhöõng yeáu toá ngheä thuaät naøo?+ Lối nói giảm dần: * Voi -> trâu -> bò -> chuột.* Củ to -> củ nhỏ -> củ mẻ -> củ rím, củ hà. + Cách nói đối lập: * dẫn voi / sợ quốc cấm.* dẫn trâu / sợ họ nhà gái máu hàn.* dẫn bò / sợ họ nhà nàng co gân. 2/ Ngheä thuaät:7 Qua lôøi ñoái ñaùp cuûa chaøng trai vaø coâ gaùi (töï cöôøi gieãu veà caùi ngheøo cuûa chính mình) cho thaáy nieàm laïc quan, yeâu ñôøi, ham soáng vaø quyù troïng nghóa tình cuûa nhaân daân ta .3/YÙ nghóa@ Đằng sau tiếng cười, em có cảm nhận gì về nét đẹp trong tâm hồn của người lao động nghèo? 82.Baøi ca dao soá 2 vaø 3 : Baøi 2: Làm trai cho đáng sức trai Khom lưng chống gối, gánh hai hạt vừnga/ Neùt chung veà noäi dung vaø ngheä thuaät Baøi 2:Pheâ phaùn ñaáng nam nhi yeáu ñuoái, khoâng coù baûn lónh.Baøi 3:Pheâ phaùn, cheá gieãu loaïi ñaøn oâng löôøi nhaùc, khoâng coù chí lôùn. Qua ñoù cuõng phaûng phaát moät chuùt oùan thaùn cuûa ngöôøi vợ về thaân phận cuûa mình Tieáng cöôøi caâm bieám,pheâ phaùn*khom löng choáng goái> < sôø ñuoâi con meøo Baøi 3:Chồng người đi ngược về xuôi Chồng em ngồi bếp, sờ đuôi con mèo-Söû duïng ngheä thuaät phoùng ñaïi-Keát hôïp thuû phaùp ñoái laäp:Tìm neùt chung veà noäi dung vaø ngheä thuaät 2 baøi?9Hai bài ca dao phê phán nhẹ nhàng nhưng chân tình, nhằm nhắc nhở đàn ông phải mạnh mẽ, siêng năng, có chí khí để sống xứng đáng với gia đình và xã hội. 2/ yù nghóa103. Bài ca dao số 4 :Lỗ mũi mười tám gánh lông, Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho. Đêm nằm thì ngáy o o Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà . Đi chợ thì hay ăn quà , Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm . Trên đầu những rác cùng rơm , Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầuBài ca dao chế giễu loại người nào ?Cheá gieãu loaïi phuï nöõ ñoûng ñaûnh, voâ duyeân11*Söû duïng NT phoùng ñaïi taøi tình, trí töôûng töôïng phong phuù:+ Ngaùy oo.+ Hay aên quaø.+ Ñaàu nhöõng raùc cuøng rômCấu trúc lặp lại “Chồng yêu chồng bảo”Söû duïng nghệ thuật gì ?Bài ca dao Sử dụng nghệ thuật gì ?* Caáu truùc laëp laïi “choàng yeâu, choàng baûo” NT töông phaûn, ñoái laäp trong töøng caëp caâu theå hieän quy luaät tình caûm: “yeâu neân toát, gheùt neân xaáu”12Em hãy nhận xét thái độ của nhân dân đối những người phụ nữ như vaäy?*Thaùi ñoä nhaéc nhôû nheï nhaøng: ngöôøi phuï nöõ caàn phaûi luoân yù töù vaø ñieàu chænh mình.*Ñoàng thôøi cuõng cho thaáy taám loøng nhaân haäu, thoâng caûm cuûa ngöôøi bình daân xöa. 2/ yù nghóa13Ngheä thuaät: Traøo loäng, thoâng minh, hoùm hænh, nhöõng tieáng cöôøi ñaëc saéc (tieáng cöôøi giaûi trí, tieáng cöôøi töï traøo, tieáng cöôøi chaâm bieám, pheâ phaùn )Nội dung: Theå hieän taâm hoàn laïc quan, yeâu ñôøi, trieát lyù nhaân sinh laønh maïnh trong cuoäc soáng coøn nhieàu vaát vaû, lo toan cuûa ngöôøi bình daân.III. Toång keát: Hoïc phaàn ghi nhôù ( SGK tr. 92) 14III.Củng cố kiến thức bài họcTrao ñoåi, tìm hieåu, thaûo luaän theo nhoùm. NHOÙM 1 Câu 1. Tại sao chàng trai không dẫn cưới bằng “ trâu, bò” mà lại dẫn cưới bằng “con chuột béo”:NHOÙM 2:Caâu2:Neâu caûm nghó veà lôøi thaùch cöôùi cuûa coâ gaùi: Nhaø em thaùch cöôùi moät nhaø khoai lang. Qua ñoù, em thaáy tieáng cöôøi töï traøo cuûa ngöôøi lao ñoäng trong caûnh ngheøo ñaùng traân troïng, ñaùng yeâu ôû choã naøo?NHOÙM 3+4: Caâu3: Ñieàn vaøo choã troáng moät soá baøi ca dao töï traøo, haøi höôùc, pheâ phaùn thoùi löôøi nhaùc; thaày boùi, thaày cuùng, thaày ñòa lyù15III.Củng cố kiến thức bài họcNHOÙM1 Câu 1. Tại sao chàng trai không dẫn cưới bằng “ trâu, bò” mà lại dẫn cưới bằng “con chuột béo”:NHOÙM 2Caâu2:Neâu caûm nghó veà lôøi thaùch cöôùi cuûa coâ gaùi: Nhaø em thaùch cöôùi moät nhaø khoai lang. Qua ñoù, em thaáy tieáng cöôøi töï traøo cuûa ngöôøi lao ñoäng trong caûnh ngheøo ñaùng traân troïng, ñaùng yeâu ôû choã naøo? Trao ñoåi, tìm hieåu, thaûo luaän theo nhoùm.  Vì chàng trai nghèo. Lôøi thaùch cöôùi thaät khaùc thöôøng maø voâ tö, hoàn nhieân, thanh thaûn noùi leân taâm hoàn laïc quan, yeâu ñôøi cuûa ngöôøi lao ñoäng.Khoâng maëc caûm maø coøn baèng loøng vôùi caûnh ngheøo.161.Choàng ngöôøi beå Sôû soâng Ngoâ, Choàng em..., rang ngoâ2. Laøm trai cho ñaùng neân trai, Voùt ñuõa cho daøi,.côm con.3.Soáng thì con chaúng cho aên, Cheát thì .., laøm vaên.4. Choàng ngöôøi cöôõi ngöïa baén cung, Choàng toâi , laáy thun .5. Hoøn ñaát  noùi naêng Thì thaày ñòa lyù  chaúng coønNHOÙM 3+4: Ñieàn vaøo choã troáng moät soá baøi ca dao töï traøo, haøi höôùc, pheâ phaùn thoùi löôøi nhaùc; thaày boùi, thaày cuùng, thaày ñòa lyù17NHOÙM 3+4: Ñieàn vaøo choã troáng moät soá baøi ca dao töï traøo, haøi höôùc, pheâ phaùn thoùi löôøi nhaùc; thaày boùi, thaày cuùng, thaày ñòa lyù1. Choàng ngöôøi beå Sôû soâng Ngoâ, Choàng em ngoài beáprang ngoâ chaùy quaàn2. Laøm trai cho ñaùng neân trai, Voùt ñuõa cho daøi, aên vuïngcôm con.3. Soáng thì con chaúng cho aên, Cheát thì xoâi thòt laøm vaêncuùng ruoài4. Choàng ngöôøi cöôõi ngöïa baén cung, Choàng toâi cöôõi choù, laáy thun baén ruoài5. Hoøn ñaát  maø bieát.noùi naêng Thì thaày ñòa lyù  haøm raêngchaúng coøn18 HÖÔÙNG DAÃN CHUAÅN BÒ BAØI ÔÛ NHAØHoïc baøi cuõ2. Soaïn baøi môùi: OÂn taäp VHDGØ 19Caûm ôn caùc coâ ñaõ ñeán döï giôø!20