Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết học: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ - Trường THPT Lí Thường Kiệt

TÌNH CẢNH LẺ LOI CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ(Trích Chinh phụ ngâm)Nguyên tác: Đặng Trần CônDiễn Nôm: Đoàn Thị Điểm GV: HOÀNG THU HÒA TRƯỜNG THPT LÝ THƯỜNG KIỆTI. Tìm hiểu chung1. Tác giả & tác phẩm a. Tác giả b. Tác phẩm (nguyên tác) 2. Dịch giả & bản diễn Nôm a. Dịch giả b. Bản diễn Nôm3. Trích đoạn a. Vị trí b. Bố cụcII. Đọc hiểu trích đoạn 1. 8 câu đầuTrang bìa bản Chinh phụ ngâm thời Gia Long được Nguyễn Văn Xuân tìm thấy ở HuếI. Tìm hiểu chung1. Tác giả và tác phẩm (nguyên tác)Tác giả: Đặng Trần Côn (Khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII) - Quê: Nhân Chính – Thanh Xuân – Hà Nội. - Sáng tác: Chinh phụ ngâm, thơ và phú chữ Hán.b. Tác phẩm (nguyên tác) - Hoàn cảnh ra đời: Khoảng 1741- 1742 Nội chiến liên miên, người phụ nữ sống cô đơn, mất mát - Nhan đề: Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận. - Hình thức: + Thể loại ngâm khúc: Thể thơ trữ tình trường thiên bộc lộ buồn phiền, đau xót, triền miên. + 478 câu thơ chữ Hán, theo thể trường đoản cú. Thiên địa phong trầnHồng nhan đa truânNam lai, tỉnh ấp bán phong trànLạc nhật, bình sa nhạn nhất quần(Bao nhiêu xóm làng từ phương nam đã có một nửa vùi trong gió bụi)Chỉ có đàn chim nhạn sa xuống bãi cát lúc mặt trời lặn) Nội dung:+ Oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa+ Khao khát tình yêu, hạnh phúc lứa đôi Tranh vẽ minh họa người chinh phụ trong bài bình về Chinh phụ ngâm của Viện Văn học Múa gươm rượu tiễn chưa tànBộ khôn bằng ngựa thủy khôn bằng thuyềnGiáp mặt rồi phút bỗng chia tayGiáp mặt rồi phútbỗngchia tay Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân Bức rèm thưa rủ thác đòi phenVắng chàng điểm phấn trang hồng với ai ?2. Dịch giả & bản diễn Nôm a. Dịch giả: Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748) - Tài sắc, truân chuyên, từng phải sống xa chồng b. Bản diễn Nôm - 412 câu song thất lục bát - thể thơ dân tộc - Được coi là một sáng tạo nghệ thuật tài tìnhThuở trời đất nổi cơn gió bụi Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên  Nhà thôn mấy xóm chông chênh Một đàn cò đậu trước ghềnh chiều hôm3. Trích đoạn a. Vị trí - Từ câu 193 đến 216 (Tương ứng: câu 228 đến 252 (nguyên tác) - Người chồng đi xa đã quá lâu, không thấy trở về, không tin tức. b. Bố cục - 8 câu đầu: Nỗi bồn chồn, ngóng trông - 8 câu tiếp: Sự đắm chìm trong sầu tư khắc khoải - 8 câu còn lại: Mong ước gửi đến chồng lòng thương nhớ3. Đọc hiểu trích đoạn 1. Nỗi bồn chồn ngóng trông trong cảnh lẻ loi Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước. Ngoài rèm thưa rủ, thác đòi phen. Ngoài rèm, thước chẳng mách tin, Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng? Ðèn có biết, nhường bằng chẳng biết, Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi. Buồn rầu nói chẳng nên lời, Hoa đèn kia với bóng người khá thương Nỗi bồn chồn ngóng đợi trong cảnh lẻ loi* Ngoại cảnh* Tâm trạng Động tác, cử chỉ Hình ảnh: + Ngọn đèn + Hoa đèn + Bóng người Lời nhân vật Lời người kể Nhịp thơTiểu kết: + Nghệ thuật đi sâu khám phá thế giới nội tâm hết sức tinh tế: kết hợp tả gián tiếp và tả trực tiếp, kết hợp lời nhân vật và lời tác giả+ Thể hiện niềm khao khát tình yêu, hạnh phúc lứa đôi+ Thấy được tài năng và sự cảm thông vô bờ của tác giả và dịch giả. 	Củng cố+ Tác phẩm và trích đoạn gợi cho em nhớ đến tác phẩm văn học nào có cùng đề tài ?+ Theo em nghệ thuật đặc sắc nhất của bản dịch nôm là gì ?