Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết học: Tính chuẩn xác và hấp dẫn trong văn bản thuyết minh

Kiểm tra bài cũEm hóy chọn phương ỏn đỳng nhấtCõu 1: Năm sinh, năm mất của Nguyễn Trói là:1381-1440 c. 1385-14421380-1442 d. 1386-1443Cõu 2: Những sỏng tỏc của Nguyễn Trói sau đõy, tỏc phẩm nào được viết bằng chữ NụmQuõn trung từ mệnh tập c. Ức Trai thi tập Quốc õm thi tập d. Chớ Linh sơn phỳCõu 3: “Đai cỏo bỡnh Ngụ” được sỏng tỏc trong hoàn cảnh nào sau đõy:Giai đoạn đầu của cuộc khởi nghĩa Lam SơnTrong thời gian khởi nghĩa Lam SơnNăm 1428, khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thành cụngCả 3 phương ỏn a, b, c đều đỳngCõu 4: Nguyễn Trói tự hào Đại Việt là một nước:Cú nền văn hiến lõu đờiCú độc lập chủ quyền bỡnh đẳng với Trung QuốcNhiều nhõn tàiCả a, b, c đều đỳngĐÁP ÁNCÂU1234ĐÁP ÁNbbcdBÀI GIẢNG:Tính Chuẩn xác và hấp dẫn trong văn bản thuyết minhI.Tớnh chuẩn xỏc trong văn bản thuyết minh- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống. Mục đớch của văn bản thuyết minh là cung cấp những tri thức về sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích nờn cần tớnh chuẩn xỏc, trình bày phải chặt chẽ, hấp dẫn1. Tớnh chuẩn xỏc và một số biện phỏp đảm bảo tớnh chuẩn xỏc của văn bản thuyết minhCâu hỏi: Hãy nhắc lại khái niệm văn bản thuyết minh, cho VD? Vớ dụ: Cõy dừa Bỡnh Định Cõy dừa gắn bú với người dõn Bỡnh Định chặt chẽ như cõy tre đối với người dõn miền Bắc. Cõy dừa cống hiến tất cả của cải của mỡnh cho con người: thõn cõy làm mỏng, lỏ làm tranh, cọng lỏ chẻ nhỏ làm vỏch, gốc dừa già làm chừ đồ xụi, nước dừa để uống, để kho cỏ, kho thịt, nấu canh, làm nước mắmCâu hỏi : Để đạt được sự chính xác trong văn bản thuyết minh cần chú ý những điểm gì? Để đạt được sự chuẩn xỏc cần:- Tỡm hiểu thấu đỏo trước khi viết.- Thu thập đầy đủ tài liệu tham khảo, cỏc tài liệu cú giỏ trị của cỏc chuyờn gia, cỏc nhà khoa học về vấn đề cần thuyết minh. - Chỳ ý thời điểm xuất bản của cỏc tài liệu để cập nhật thụng tin một cỏch kịp thời.2. Luyện tậpTrả lời cỏc cõu hỏi sau đõy để kiểm tra tớnh chuẩn xỏc của văn bản thuyết minh:a. Trong một bài thuyết minh về chương trỡnh học, cú người viết: “Ở lớp 10 Trung học phổ thụng, học sinh chỉ được học văn học dõn gian (ca dao, tục ngữ, cõu đố)”. Viết như thế cú chuẩn xỏc khụng? Vỡ sao? Hướng dẫn trả lờia. Bài thuyết minh về văn học dõn gian lớp 10 cú những điểm chưa chuẩn xỏc:- Chương trỡnh ngữ văn 10 khụng chỉ cú văn học dõn gian mà cũn cú văn học viết- Chương trỡnh ngữ văn 10 về văn học dõn gian khụng chỉ cú ca dao, tục ngữ mà cũn cú sử thi, truyền thuyết, truyện cổ tớch, truyện cười- Chương trỡnh ngữ văn 10 khụng cú cõu đố b. Trong cõu sau cú điểm nào chưa chuẩn xỏc: Gọi “Đại cỏo bỡnh Ngụ” là ỏng thiờn cổ hựng văn vỡ đú là bài văn hựng trỏng đó được viết ra từ nghỡn năm trước.Hướng dẫn trả lờiĐiểm chưa chuẩn xỏc: thiờn cổ hựng văn là ỏng hựng văn của nghỡn đời( bất tử) khụng phải ỏng hựng văn viết cỏch đõy một nghỡn nămc. Cú nờn sử dụng văn bản dưới đõy để thuyết minh về nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiờm khụng? Nếu khụng thỡ vỡ lớ do gỡ?Nguyễn Bỉnh Khiờm (1491-1585) là một trong những ụng Trạng nổi tiếng nhất của khoa cử Việt Nam. ễng là người làng Trung An, huyện Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương, nay là xó Lớ Học, huyện Vĩnh Bảo, Hải Phũng. Năm 1535, thời Mạc Đăng Doanh, ụng đỗ đầu cả ba kỡ thi. Nhưng ụng chỉ làm quan với nhà Mạc cú bảy năm, và sau khi dõng sớ chộm 18 tờn quyền thần mà khụng được, ụng xin trớ sĩ ở quờ nhà. Ở quờ, ụng mở trường dạy học bờn sụng Hàn-tức sụng Tuyết-nờn khi mất , học trũ tụn ụng là Tuyết Giang Phu Tử. Mặc dầu ụng đó về trớ sĩ, nhà Mạc vẫn kớnh trọng và vấn hỏi ụng về việc nước. Khi ụng sắp mất, nhà Mạc cú phong cho ụng tước Trỡnh Quốc cụng. Vỡ thế, người đời sau gọi ụng là Trạng TrỡnhHướng dẫn trả lờic. Khụng nờn sử dụng văn bản sỏch giỏo khoa để thuyết minh về nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiờm vỡ nú chỉ núi đến thõn thế chứ khụng núi đến sự nghiệp thơ của Nguyễn Bỉnh Khiờm II. Tớnh hấp dẫn của văn bản thuyết minhTớnh hấp dẫn và một số biện phỏp tạo tớnh hấp dẫn của văn bản thuyết minh: Văn bản thuyết minh hấp dẫn mới thu hỳt người đọcVÍ DỤ: Bưởi Phỳc Trạch ()Vỏ bưởi Phỳc Trạch mỏng chứ khụng dày như nhiều loại bưởi khỏc. Cầm con dao sắc, gọt nhẹ, màu hồng đào trồi lờn mịn màng như mỏ cụ gỏi dậy thỡ. Gọt sõu vào một chỳt nữa, cỏi màu hồng đào ấy càng đậm hơn, càng đằm thắm hơn. Cuối cựng, dớ mũi dao lờn đỉnh quả rạch dọc xuống mỳi chia thành nhiều phần đầy đặn, rồi dựng tay búcDĩ nhiờn là vị của nú khụng cay the, khụng chua nhưng cũng khụng ngọt đậm, mà ngọt thanh. Càng ăn càng thớch. Ăn nhiều khụng chỏn ()* Một số biện phỏp làm cho văn bản thuyết minh hấp dẫn:- Đưa chi tiết cụ thể sinh động, con số chớnh xỏc để bài văn khụng trừu tượng- So sỏnh để làm nổi bật sự khỏc biệt, khắc sõu vào trớ nhớ người đọc- Sử dụng nhiều kiểu cõu làm cho bài văn thuyết minh biến húa linh hoạt - Phối hợp nhiều loại kiến thức để đối tượng cần thuyết minh được soi rọi từ nhiều mặt2. Luyện tập:(1) Luận điểm: “Nếu bị tước đi ”cú ý nghĩa khỏi quỏt trừu tượng nờn dễ quờn.Cỏc chi tiết, số liệu và lập luận ở cỏc cõu sau cụ thể húa luận điểm trờn một cỏch cụ thể ,sinh động, làm cho văn bản hấp dẫn, thỳ vị.(2) Nếu chỉ núi “ Hồ Ba Bể.Việt Nam” đỳng nhưng chưa hấp dẫn.Khi gắn hồ Ba Bể với truyền thuyết Pũ Giỏ Mải khiến nú trở nờn hấp dẫn hơn, dễ nhớ hơn.III. Củng cố- Văn bản thuyết minh cần phải chuẩn xỏc. Để đảm bảo yờu cầu này, những tri thức trong văn bản phải cú tớnh khỏch quan, khoa học, đỏng tin cậy. Cú thế mới thực sự cú ớch cho người đọc, người nghe.Văn bản thuyết minh cần hấp dẫn để thu hỳt sự chỳ ý theo dừi của người đọc, người nghe. Muốn thế cần sử dụng nhiều hỡnh tượng sinh động, nhiều so sỏnh cụ thể và cõu văn phải biến hoỏ linh hoạt. Những sự tớch, những truyền thuyết thớch hợp cũng làm cho văn bản thuyết minh thờm hấp dẫn và sõu sắcDẶN Dề Nắm vững cỏch thức để cú được tớnh chuẩn xỏc và hấp dẫn của văn bản thuyết minh Học bài cũ, làm bài tập trang 27 sỏch giỏo khoa Soạn bài: Tựa “Trớch diễm thi tập” Đọc và nắm nội dung chớnh của tỏc phẩm Đặt tỏc phẩm vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể để hiểu được tư tưởng của tỏc giảTÍNH CHUẨN XÁC VÀ HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINHI.Tớnh chuẩn xỏc trong văn bản thuyết minh 1.Tớnh chuẩn xỏc và một số biện phỏp đảm bảo tớnh chuẩn xỏc của văn bản thuyết minh 2.Luyện tập:II.Tớnh hấp dẫn của văn bản thuyết minh 1.Tớnh hấp dẫn và một số biện phỏp tạo tớnh hấp dẫn của văn bản thuyết minh: 2.Luyện tập:III.Củng cố