Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết học: Vợ chồng A Phủ

VỢ CHỒNG A PHỦTÔ HOÀITiết 55 – Đọc văn :-Năm 1943, gia nhập hội văn hóa cứu quốc. Trong kháng chiến chống Pháp, hoạt động văn nghệ ở Việt Bắc.I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả: a.Cuộc đời:-Tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh năm 1920. Quê ở Thanh Oai, Hà Đông (nay là Hà Tây) b. Sự nghiệp:- Là nhà văn lớn, sáng tác nhiều thể loại.. Có số lượng tác phẩm đạt kỉ lục trong VH hiện đại Việt Nam: gần 200 đầu sáchSáng tác thiên về diễn tả những sự thật đời thường. “Viết văn là một quá trình đấu tranh để nói ra sự thật. Đã là sự thật thì không tầm thường, chodù phải đập vỡ những thần tượng trong lòng người đọc”.* Phong cách nghệ thuật:- Có vốn hiểu biết sâu sắc, phong phú về phong tục, tập quán của nhiều vùng khác nhau.- Nghệ thuật văn xuôi rất đặc sắc với lối kể chuyện tự nhiên, sinh động, cách miêu tả giàu chất tạo hình, ngôn ngữ phong phú và đậm tính khẩu ngữ.- Năm 1996, được nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.+ Miền Tây (1967),+ Dế mèn phiêu lưu kí + O chuột (1942), + Nhà nghèo (1944), + Truyện Tây Bắc (1953), Một số tác phẩm tiêu biểu: Dế mèn phiêu lưu kí (truyện, 1941);Quê người (tiểu thuyết, 1942);Truyện Tây Bắc (tập truyện, 1953)2. Tác phẩm: a. Hoàn cảnh sáng tác:- In trong tập Truyện Tây Bắc - được tặng giải nhất giải thưởng Hội văn nghệ Việt Nam 1954 - 1955- Đây là kết quả của chuyến đi thực tế (8 tháng) cùng bộ đội tham gia chiến dịch giải phóng Tây Bắc năm 1952.b. Tóm tắt:- Mị - một cô gái xinh đẹp, yêu đời, có khát vọng tự do, hạnh phúc bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà Thống lí Pá Tra.MÞ tr­íckhivÒ lµmd©uMÞ tõkhivÒ lµmd©u- Lúc đầu Mị phản kháng nhưng dần dần trở nên tê liệt, chỉ "lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa".- Đêm tình mùa xuân đến, Mị muốn đi chơi nhưng bị A Sử (chồng Mị) trói đứng vào cột nhà.- A Phủ đánh A Sử nên nên đã bị bắt, bị phạt vạ và trở thành kẻ ở trừ nợ cho nhà Thống lí.- Không may hổ vồ mất 1 con bò, A Phủ đã bị đánh, bị trói đứng vào cọc đến gần chết.- Mị đã cắt dây trói cho A Phủ, hai người chạy trốn đến Phiềng Sa.- Mị và A Phủ trở thành vợ chồng, được giác ngộ, trở thành du kíchc. Chủ đề:Tố cáo tội ác của bọn thực dân, phong kiến đã khiến cho người dân lao động miền núi phải chịu nhiều đau thương, cay đắng, tủi nhục; đồng thời ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng mãnh liệt và quá trình tự vùng lên giải phóng của đồng bào vùng cao. 3. Đoạn trích: - Tác phẩm gồm 2 phần:+ Bóng tối ở Hồng Ngài+ Ánh sáng ở Phiềng Sa- Đoạn trích thuộc phần 1II. Đọc - Hiểu văn bản:1. Hình tượng nhân vật Mị: a. Sự xuất hiện của Mị ở đầu tác phẩm: - Hình ảnh: Một cô con gái “ngồi quay sợi gai bên tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa”. Một cô gái lẻ loi, âm thầm như lẫn vào các vật vô tri vô giác: cái quay sợi, tàu ngựa, tảng đá - “Lúc nào cũng vậy, dù quay sợi, thái cỏ ngựa, dệt vải, chẻ củi hay đi cõng nước dưới khe suối, cô ấy cũng cúi mặt, mặt buồn rười rượi”Miêu tả ngoại hình, gợi dáng vẻ im lìm, tăm tối, cực nhọc=> Cách giới thiệu nhân vật tự nhiên, khéo léo và gây ấn tượng, dẫn dắt vào hành trình tìm hiểu cuộc đời và số phấn đau M.II. Đọc - Hiểu văn bản:1. Hình tượng nhân vật Mị: a. Sự xuất hiện ở đầu tác phẩm: b. Quãng đời quá khứ của Mị: * Trước khi làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra:b. Quãng đời quá khứ của Mị: * Trước khi làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra:b. Quãng đời quá khứ của Mị: * Trước khi làm con dâu “gạt nợ”:“Trai đến đứng nhẵn cả chân vách đầu buồng Mị”“Mị thổi sáo giỏi”, “thổi lá cũng hay như thổi sáo”“Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị”  Trẻ trung xinh đẹp, có tài thổi sáo, đang hạnh phúc với tuổi xuân- Món nợ truyền kiếp: “Con nay đã biết cuốc nương làm ngô, con phải làm nương ngô giả nợ thay cho bố. Bố đừng bán con cho nhà giàu”.Mị từ chối hôn nhânNiềm tự tin của tuổi trẻSự lựa chọn mạnh mẽ, dứt khoátMuốn dùng sức mình trả món nợ truyền kiếp cho bố mẹ Hiếu thảoKhông chấp nhận làm thân phận nô lệ Khát khao tự doMị là một hình tượng đẹp về người thiếu nữ Tây Bắcb. Quãng đời quá khứ của Mị: * Trước khi làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra: Là cô gái trẻ đẹp, tài hoa, yêu đời và khao khát hạnh phúc; giỏi giang, hiếu thảo Mị có đầy đủ phẩm chất để có một cuộc sống hạnh phúc* Khi về làm dâu “gạt nợ” nhà thống lí: +“Có đến hàng mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc” Yêu tự do, không chấp nhận thân phận nô lệ+ Nghe cha nói, Mị vứt nắm lá ngón điLòng hiếu thảo không cho phép Mị quyên sinh- Lúc đầu- Sau đóMị cam chịu cảnh sống làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá TraTình huống bi kịch: sống thì không muốn, chết thì không được + Phản ứng quyết liệt: định ăn lá ngón tự tử- Cuộc sống:+ “Tết xong thì lên núi hái thuốc phiện, giữa màu thì giặt đay, xe đay, đến mùa thi đi nương bẻ bắp, và dù lúc đi hái củi, lúc bung ngô, lúc nào cũng gài một bó đay trong cánh tay để tước thành sợi” + “Con ngựa con trâu làm còn có lúc, đêm nó còn đứng gãi chân, đứng nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này thì vùi vào việc làm cả đêm cả ngày” Bị bóc lột sức lao động đến cùng kiệt+Căn buồng Mị nằm “kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết là sương hay là nắng”NT ẩn dụ, ngục thất tinh thần, giam hãm tuổi xuân của MịChịu nỗi đau khổ về tinh thần, mất ý thức về cuộc sống.- Thái độ của Mị: + “Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồikhông nghĩ ngợiđến bao giờ chết thì thôi” + “Bây giờ Mị tưởng mình cũng là con trâu, cũng là con ngựa () + “Mỗi ngày Mị không nói, lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa.” NT vật hóa, cực tả cuộc sống tột cùng đau khổ Mị sống tăm tối, cam chịu, nhẫn nhục, đau khổ, tê liệt về tinh thần, buông xuôi theo số phận. =>Mị là hiện thân cho kiếp sống nô lệ chịu bao đau thương, cay đắng, tủi nhục của người phụ nữ nghèo miền núi trước CM.=>Thái độ của tác giả: xót thương, đồng cảm; lên án, tố cáo bọn thống trị.