Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tiết số 32: Ôn tập văn học dân gian Việt Nam

 TiÕt 32 - Đọc văn ¤n tËp Văn häc d©n gian ViÖt NamNéi dung «n tËp1. ĐÆc tr­ng cña VHDG3 đặc trưngTính truyền miệngTính tập thểTính thực hành2. Ph©n lo¹i VHDG theo nhãm TruyÖn DG C©u nãi DG Th¬ ca DGS©n khÊu DGThÇn tho¹iSö thiTruyÒn thuyÕtTruyÖn cæ tÝchTruyÖn ngô ng«nTruyÖn c­êiTruyÖn th¬Tôc ngữCâu đốCa daoVèChÌo(Tuång ,móa rối,Trß diÔn )3. Tæng hîp, so s¸nh c¸c thÓ lo¹iThÓ lo¹i M/® s¸ng t¸cH/thøc diÔn x­íng N/d p/¸nhKiÓu n/v chÝnh ĐÆc ®iÓm NTSö thi (a/ h)Ghi l¹i c/s vµ ­íc m¬ pt c/®ång cña ng­êi TN x­aH¸t - kÓX· héi TN cæ ®¹iNg­êi anh hïngSo s¸nh, phãng ®¹i, trïng ®iÖpTh¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña ND vÒ c¸c sù kiÖn l/s, nh©n vËt l/sKÓ – diÔnC¸c sù kiÖn, nh©n vËt l/s cã thËt nh­ng ®­îc h­ cÊuNh©n vËt l/s ®­îc truyÒn thuyÕt ho¸TruyÒn thuyÕtC¸i lâi l/s + yÕu tè hoang ®­êng, kú ¶oThÓ lo¹i M/® s¸ng t¸cH/thøc diÔn x­íng N/d p/¸nhKiÓu n/v chÝnh ĐÆc ®iÓm NTTruyÖn cæ tÝch (thÇn kú)Bµy tá ­íc m¬ cña nh©n d©n: chÝnh nghÜa th¾ng gian tµKÓXung ®ét XH, ®Êu tranh giữa thiÖn vµ ¸cNg­êi con riªng, ng­êi må c«i, ng­êi con ótHoµn toµn h­ cÊu. N/v chÝnh th­êng qua 3 chÆngTruyÖn c­êiMua vui gi¶i trÝ; ch©m biÕm, phª ph¸n XHKÓNhững ®iÒu tr¸i tù nhiªn, thãi h­ tËt xÊuKiÓu nh©n vËt cã thãi h­ tËt xÊuNg¾n, t¹o tình huèng bÊt ngêCa dao than th©n: 4. ThÓ lo¹i ca dao Th­êng lµ lêi cña ng­êi phô nữ trong XHPK. Vì th©n phËn cña hä bÞ phô thuéc vµo ng­êi kh¸c, gi¸ trÞ kh«ng ai biÕt ®Õn. Th©n phËn Êy ®­îc nãi lªn b»ng những hình ¶nh so s¸nh Èn dô: tÊm lôa ®µo, cñ Êu gai, h¹t m­a rµob. Ca dao yªu th­¬ng tình nghÜa: ĐÒ cËp ®Õn những tình c¶m phÈm chÊt cña ng­êi lao ®éng: tình b¹n cao ®Ñp, tình yªu tha thiÕt, tình nghÜa thuû chung th­êng ®­îc nãi lªn b»ng những biÓu t­îng nh­: tÊm khăn, ngän ®Ìn, c¸i cÇu, con thuyÒn ,bÕn n­íc, gõng cay – muối mÆn4. ThÓ lo¹i ca daoc. Ca dao hµi h­íc CDHH tù trµo CDHH ch©m biÕmNg­êi bình d©n tù c­êi vÒ mìnhChÕ giÔu những thãi h­ tËt xÊu T©m hån l¹c quan, yªu ®êi cña ng­êi lao ®éngd. NghÖ thuËt chñ yÕu:So s¸nh Èn dô, nh©n ho¸, ho¸n dô, ®èi lËp, phãng ®¹iII. Bµi tËp vËn dông1. Bµi 1- Đo¹n trÝch “ChiÕn th¾ng Mtao Mx©y”2. Bµi 2- TÊn bi kÞch cña MÞ Ch©u – Träng ThuûC¸i lâi sù thËt lÞch söBi kÞch ®­îc h­ cÊuNhững chi tiÕt hoang ®­êng, kì ¶oKÕt côc cña bi kÞchBµi häc ®­îc rót raCuéc xung ®ét giữa ADV vµ TĐ thêi kì ¢u L¹c ë n­íc taBi kÞch tình yªu (lång vµo bi kÞch gia ®ình, ®Êt n­íc)ThÇn KQuy; lÉy ná thÇn; Rïa Vµng dÉn ADV xuèng biÓn; ngäc trai – giÕng n­ícMÊt tÊt c¶: tình yªu,gia ®ình, ®©t n­ícC¶nh gi¸c giữ n­íc: kh«ng chñ quan nh­ ADV; kh«ng nhÑ d¹, c¶ tin nh­ MC3. Bµi 3–Sù chuyÓn biÕn cña hình t­îng nh©n vËt TÊm Sù chuyÓn biÕn: - Giai ®o¹n ®Çu: yÕu ®uèi, thô ®éng; gÆp khã khăn chØ khãc vµ nhê vµo sù gióp ®ì cña Bôt.- Giai ®o¹n sau: Kiªn quyÕt ®Êu tranh giµnh l¹i cuéc sèng vµ h¹nh phóc; kh«ng cã sù gióp ®ì cña Bôt, TÊm ho¸ kiÕp nhiÒu lÇn ®Ó sèng vµ cuèi cïng trë vÒ kiÕp ng­êi ®Ó giµnh l¹i h¹nh phóc cho mình.b. Nguyªn nh©n:- Ban ®Çu ch­a ý thøc râ vÒ th©n phËn cña mình, m©u thuÉn ch­a căng th¼ng, l¹i ®­îc Bôt gióp ®ì nªn thô ®éng.- VÒ sau, m©u thuÉn cµng quyÕt liÖt ®ến møc mét mÊt mét cßn buéc TÊm ph¶i kiªn quyÕt ®Êu tranh ®Ó giµnh cuéc sèng vµ h¹nh phócc. ý nghÜaThÓ hiÖnsøc sèng trçi dËy m·nh liÖt cña con ng­êi khi bÞ vïi dËpSøc m¹nh cña thiÖn th¾ng ¸cCuéc ®Êu tranh ®Õn cïng cho lÏ ph¶i4. Bµi 4- ¤n tËp vÒ 2 truyÖn c­êi ®· häc5. Bµi 5 – Ca dao (tù lµm ë nhµ) VHDG VH trung ®¹i Ai lµm cho b­ím lìa hoa,Cho chim xanh nì bay qua v­ên hång. (Ca dao) ThiÕp nh­ hoa ®· lìa cµnh,Chµng nh­ con b­ím l­în vµnh mµ ch¬i. ( TruyÖn KiÒu - ND)Th©n em nh­ (Ca dao) Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßnB¶y næi ba chìm víi n­íc non. ( B¸nh tr«i n­íc – HXH)6. Bµi 6 – Mét sè bµi th¬, c©u th¬ cña VH viÕt cã ¶nh h­ëng tõ VHDG VHDG Tr­êng ca “MÆt ®­êng kh¸t väng” – NguyÔn Khoa ĐiÒm Sù tÝch trÇu cauĐN b¾t ®Çu víi miÕng trÇu b©y giê bµ ănTruyÒn thuyÕt Th¸nh GiãngĐN lín lªn khi d©n mình biÕt trång tre mµ đ¸nh giÆcBµi ca dao “Khăn th­¬ng nhí ai” ĐN lµ n¬i em ®¸nh r¬i chiÕc khăn trong nçi nhí thÇm