Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tóm tắt văn bản thuyết minh - Trường Thpt Hoàng Hoa Thám

TRƯỜNG THPT HOÀNG HOA THÁMMÔN NGỮ VĂN 10TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINHI.MỤC ĐÍCH,YÊU CẦU TÓM TẮT CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH:1.Mục đích :Hiểu và ghi nhớ những nội dung cơ bản của bài văn.Giới thiệu với người khác về đối tượng thuyết minh hoặc về văn bản đó.2.Yêu cầu : Văn bản tóm tắt cần Ngắn gọn,rành mạch- Sát với nội dung của văn bản gốcII.CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN THUYẾT MINH1.Tìm hiểu văn bản: THẢO LUẬN.1.Tìm đối tượng thuyết minh của văn bản trên.2.Cho biết đại ý của văn bản 3.Văn bản trên có thể chia bố cục thành mấy phần? Nội dung của từng phần?4.Tóm tắt văn bản trên dưới 10 câu.1.Tìm hiểu văn bản :a.Đối tượng thuyết minh : Nhà sàn – một kiểu kiến trúc độc đáo của một số dân tộc miền núi.nước ta và Đông nam A.b.Đại ý : Văn bản trên thuyết minh về kiến trúc,nguồn gốc và tiện ích của nhà sàn.c.Bố cục : 3 phần-Mở bài ( đoạn 1 ) :Định nghĩa và mục đích sử dụng của nhà sàn.-Thân bài ( đoạn 2,3) :Thuyết minh về cấu tạo,nguồn gốc và công dụng của nhà sàn.-Kết bài (Đoạn còn lại):Đánh giá,ngợi ca vẻ đẹp,sự hấp dẫn của nhà sàn ở Việt Nam xưa và nay.d.Tóm tắt : Nhà sàn tồn tại ở một số nơi trên thế giới,đặc biệt phổ biến ở miền núi Việt Nam và Đông Nam Á.Loại hình kiến trúc này xuất hiện vào khoảng đầu thời đại Đá mới,rất thích hợp với những nơi cư trú có địa hình phức tạp như ở lưng chừng núi hay ven sông,suối,đầm lầy.Nhà sàn vừa tận dụng được nguyên liệu tại chỗ để giải quyết mặt bằng sinh hoạt,vừa giữ được vệ sinh trong nhu cầu thoát nước,lại vừa phòng ngừa được thú dữ và các loại côn trùng,bò sát có nọc độc thường xuyên gây hại.Trong các ngôi nhà trệt thuộc loại hình kiến trúc dân gian của người Việt và nhiều dân tộc khác còn lưu lại dấu ấn của nhà sàn.Nhà thuỷ tạ bao giờ cũng là nhà sàn. Nhà sàn của các dân tộc Mường,Thái và một số dân tộc ở Tây Nguyên trên đất nước Việt Nam chúng ta đạt trình độ cao về kĩ thuật và thẩm mĩ không chỉ để ở,để sinh hoạt cộng đồng mà nhiều nơi đã trở thành điểm hẹn hấp dẫn cho khách du lịch trong nước và thế giới.Từ việc tìm hiểu văn bản trên.Anh chị hãy nêu cách tóm tắt văn bản thuyết minh ? GHI NHỚ-Tóm tắt văn bản thuyết minh nhằm hiểu và nắm được những nội dung chính của văn bản đó.Bản tóm tắt phải rõ ràng,chính xác so với nội dung của văn bản gốc.-Muốn tóm tắt văn bản thuyết minh,cần xác định mục đích,yêu cầu tóm tắt: đọc văn bản gốc để nắm vững đối tượng thuyết minh;tìm bố cục của văn bản.Từ đó,viết tóm lược các ý để hình thành văn bản tóm tắt. III.LUYỆN TẬP :1.Bài tập 1: THẢO LUẬN :Đọc văn bản và thảo luận :a.Đối tượng thuyết minh của văn bảnb.Bố cục của văn bảnc.Viết đoạn văn tóm tắt phần thuyết minh về thơ hai-cư1Bài tập 1:a.Đối tượng thuyết minh :Thơ hai-cư của Ba-sôb.Đại ý :Tiểu sử,sự nghiệp nhà thơ Ba-sô và những đặc điểm của thể thơ hai-cư.c.Bố cục văn bản:-Đoạn 1:Tóm tắt tiểu sử và giới thiệu những tác phẩm của Ba-sô.-Đoạn 2:Thuyết minh về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của thơ hai-cư.d.Tóm tắt : Thơ hai-cư có số từ vào loại ít nhất ,ít hơn 17 âm tiết,ngắt thành 3 đoạn theo thứ tự thường là 5-7-5 âm.Mỗi bài thơ đều có một tứ thơ nhất định.Thời điểm trong thơ được xác định theo mùa qua qui tắc sử dụng “quý ngữ”.Thơ hai-cư thấm đẫm tinh thần Thiền tông và tinh thần văn hoá phương Đông.Cùng với nghệ thuật vườn cảnh,hoa đạo,trà đạo,hội hoạ,,tiểu thuyếtthơ hai-cư là một đóng góp lớn của Nhật Bản vào kho tàng văn hoá nhân loại2.Đền Ngọc Sơn và hồn thơ hà Nội :a.Vấn đề thuyết minh:Thắng cảnh đền Ngọc sơn.-Đối tượng thuyết minh :Thuyết minh về một thắng cảnh.-Nội dung thuyết minh :Vừa tập trung vào những đặc điểm kiến trúc,vừa ca ngợi vẻ đẹp nên thơ của đền Ngọc Sơn.Đồng thời,bày tỏ tình yêu,niềm tư hào đối với một di sản văn hoá đặc sắc của dân tộc.b.Tóm tắt : Đến thăm đền Ngọc Sơn,hình tượng kiến trúc đầu tiên gây ấn tượng là Tháp Bút,Đài Nghiên.Tháp Bút dựng trên núi Ngọc Bội,đỉnh tháp có ngọn bút trỏ lên trời xanh,trên mình tháp là ba cữ “tả thanh thiên” (viết lên trời xanh) đầy kiêu hãnh.Cạnh Tháp Bút là cổng Đài Nghiên.Gọi là “Đài Nghiên” là hình tượng “cái đài” đỡ “nghiên mực” hình trái đào tạc bằng đá,đặt trên đầu ba chú ếch với thâm ý sâu xa “ao nghên,ruộng chữ”.Phái sau Đài Nghiên là cầu Thê Húc nối sang Đảo Ngọc – nơi toạ lạc ngôi đền thiêng giữa rì rào sóng nước.IV.CỦNG CỐ-HƯỚNG DẪN BÀI MỚI:So sánh tóm tắt VB tự sự và VB thuyết minhTóm tắt văn bản tự sự-dùng lời văn của mình trình bày một cách ngắn gọn nội dung chính (bao gồm sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng) của văn bản đó.-VB tóm tắt cần phản ánh trung thành nội dung của VB được tóm tắt.-Muốn TTVB tự sự ,cần đọc kĩ để hiểu đúng chủ đề văn bản,xác định nội dung chính cần tóm tắt,sắp xếp các nội dung ấy theo một thứ tự hợp lí,sau đó viết thành văn bản tóm tắt.Tóm tắt văn bản thuyết minh-nhằm hiểu và nắm được những nội dung chính của văn bản đó.. -Bản tóm tắt phải rõ ràng,chính xác so với nội dung của văn bản gốc.-Muốn TTVB thuyết minh,cần xác định mục đích,yêu cầu tóm tắt;đọc văn bản gốc để nắm vững đối tượng thuyết minh;tìm bố cục của văn bản.Từ đó,viết tóm lược các ý để hình thành văn bản tóm tắt.