Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Truyện Kiều, Nguyễn Du

Truyện KiềuNGUYỄN DUA- Phần I: TÁC GIẢI. Cuéc ®êi :Thêi ®¹i – x· héi: (1765-1820) Truyện Kiều(1765-1820)- Cuèi thÕ kØ XVIII-®Çu thÕ kØ XIX cã nhiÒu sù kiÖn träng ®¹i, biÕn cè dữ déi nhÊt trong vËn mÖnh ®Êt n­íc Phong kiÕn VN khñng ho¶ng trÇm träng, lo¹n l¹c bèn ph­¬ng, khëi nghÜa n«ng d©n, kiªu binh næi lo¹n, T©y S¬n thay ®æi s¬n hµ, .....Nhµ NguyÔn lËp chÝnh quyÒn chuyªn chÕ vµ thèng nhÊt ®Êt n­íc I. Cuéc ®êi :Thêi ®¹i – x· héi (1765-1820)Ả. hưởng của quê hương, gia đình: Truyện Kiều(1765-1820)a) Quê hương:Quê cha: Hà TỉnhQuê mẹ: Kinh Bắc(Bắc Ninh)Quê vợ: Thái Bình- Giàu truyền thống văn hóa, văn hiến.b) Gia đình:- Phong kiến quyền quí, có nhiều người làm quan dưới triều vua Lê, chúa Trịnh.- Có truyền thống khoa bảng, văn hóa, văn học.-Tiếp nhận truyền thống văn hóa của nhiều vùng quê; tạo tiền đề thuận lợi cho sự tổng hợp nghệ thuật; cái nôi nuôi dưỡng tài năng và tâm hồn thi ca.A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuI. Cuéc ®êi :Thêi ®¹i – x· héi (1765-1820)Ả. hưởng của quê hương, gia đình: Truyện Kiều3. Bản thân:*Tên: - Tên tự: Tố Như - Tên hiệu: Thanh Hiên- Tên gọi khác: Nguyễn Tiên Điền, Nguyễn Tiên Sinh, Nguyễn Hầu.A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuI. Cuéc ®êi :Thêi ®¹i – x· héi (1765-1820)Ả. hưởng của quê hương, gia đình: Truyện Kiều3. Bản thân:Trước cuộc khởi nghĩa Tây Sơn:Sau cuộc khởi nghĩa Tây Sơn: Từ năm 1802: Sống sung túc và hào hoa trong nhà anh trai Nguyễn Khản ở Thăng long. - Mười năm gió bụi lang thang ở quê vợ. - Từng mưu đồ chống Tây Sơn thất bại, về sống ẩn dật ở quê nội Làm quan bất đắc dĩ dưới Triều Nguyễn Gia Long. 1813 giữ chức chánh sứ đi Trung QuốcA- Phần I: Tác giả Nguyễn DuI. Cuéc ®êi :Thêi ®¹i – x· héi (1765-1820)Ả. hưởng của quê hương, gia đình: Truyện Kiều3. Bản thân:*Một con người tài hoa,bất đắc chí;cuộc đời đầy thăng trầm, bi kịch.*Một trái tim nghệ sĩ bẩm sinh,thiên tài.*Một danh nhân Văn hoá thế giới*Một nhà thơ nhân đạo xuất sắc của văn học trung đại Việt Nam. Kết luận:A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuTruyện KiềuII- Sự nghiệp văn học : 1) Các sáng tác chính:Văn tựTên tác phẩmHoàn cảnh sáng tácThể loạiChữHánChữNôm*Thanh Hiên thi tập (78 bài)*Nam trung tạp ngâm(40 bài)*Bắc hành tạp lục(131 bài)*Truyện Kiều*Văn chiêu hồn-Trước khi ra làm quan nhà Nguyễn- Làm quan ở Huế,Quảng Bình , Hà Tĩnh.- Trong chuyến đi sứ Trung Quốc.- Hoàn thiện khi làm quan nhà Nguyễn Thơ Truyện thơ Văn tế A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuTruyện KiềuII- Sự nghiệp văn học : 1) Các sáng tác chính: *Sáng tác bằng chữ Hán thể hiện trực tiếp tư tưởng, tình cảm,nhân cách của một con người nhiều tâm sự. _ “Tráng sĩ bạch đầu bi hướng thiên|” (Người tráng sĩ đầu bạc rồi ,buồn trông trời) _“Bạch phát tiêu ma bần sĩ khí” (Tóc bạc làm tiêu ma chí khí kẻ sĩ nghèo)Trong “Bắc hành tạp lục”,Nguyễn Du đã phê phán chế độ phong kiến Trung Hoa; ca ngợi , đồng cảm với những người anh hùng, nghệ sĩ tài hoa; cảm thông với những thân phận nghèo khổ,phụ nữ tài sắc bạc mệnh. A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuTruyện KiềuII- Sự nghiệp văn học : 1) Các sáng tác chính: *Sáng tác bằng chữ HánBài“Độc Tiểu Thanh kí ”.....A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuTruyện KiềuII- Sự nghiệp văn học : *Sáng tác bằng chữ Nôm- “Đoạn trường tân thanh”( “Truyện Kiều”) dựa theo “Kim Vân Kiều truyện”của Thanh Tâm Tài Nhân 1) Các sáng tác chính: *Sáng tác bằng chữ HánA- Phần I: Tác giả Nguyễn DuA- Phần I: Tác giả Nguyễn DuII- Sự nghiệp văn học : 1) Các sáng tác chính: Sáng tạoKim Vân Kiều truyện(Thanh Tâm Tài Nhân)Truyện Kiều(Nguyễn Du)Thể loại+Truyện thơ( thể thơ lục bát truyền thống)Tự sự+ trữ tình,biểu hiện nội tâm nhân vậtVăn tựChữ HánChữ NômNội dung Câu chuyện tình khổ (Kim Trọng, Thúy Kiều, Thúy Vân)Cảm thương con người tài sắc bạc mệnh(Thúy Kiều)Nghệ thuậtMiêu tả chi tiết tỉ mỉLược bỏ một số chi tiết, thay đổi thứ tự kể, sáng tạo chi tiết mới (tả cảnh, tả người, tả tình...)Thể loại+Tiểu thuyết chương hồi (20 hồi)Tự sự,kể sự việc+Truyện thơ( thể thơ lục bát truyền thống)Tự sự+ trữ tình,biểu hiện nội tâm nhân vậtVăn tựChữ HánChữ NômNội dungCâu chuyện tình khổ (Kim Trọng, Thúy Kiều, Thúy Vân)Cảm thương con người tài sắc bạc mệnh(Thúy Kiều)Nghệ thuậtMiêu tả chi tiết tỉ mỉLược bỏ một số chi tiết, thay đổi thứ tự kể, sáng tạo chi tiết mới (tả cảnh, tả người, tả tình...)A- Phần I: Tác giả Nguyễn DuII- Sự nghiệp văn học : 1) Các sáng tác chính: Kim Vân Kiều truyện(Thanh Tâm Tài Nhân)Truyện Kiều(Nguyễn Du)“Thuý Kiều thấy một mụ chừng ngoài bốn mươi tuổi,cao lớn, to béo,mặt mũi cũng hơi trắng trẻo” Tả nhân vật Tú BàThoắt trông nhờn nhợt màu da Ăn chi cao lớn đẫy đà làm saoThấy được thái độ của tác giả,tính cá thể của nhân vậtII- Sự nghiệp văn học : *Sáng tác bằng chữ Nôm- “Đoạn trường tân thanh”( “Truyện Kiều”) 1) Các sáng tác chính: *Sáng tác bằng chữ Hán- Văn chiêu hồn(Văn tế thập loại chúng sinh):hướng về những linh hồn bơ vơ ,thân phận nhỏ bé trong xã hội Đau đớn thay phận đàn bà Kiếp sinh ra thế biết là tại đâu.... Kìa những đứa tiểu nhi tấm bé Lỗi giờ sinh lìa mẹ lìa cha...... Đòn gánh tre chín dạn hai vaiA- Phần I: Tác giả Nguyễn DuII- Sự nghiệp văn học : 2)Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật: 1) Các sáng tác chính:A- Phần I: Tác giả Nguyễn Du+Tình cảm chân thànhcảm thông sâu sắc đối với đời sống và con người, đặc biệt là những con người nhỏ bé,bất hạnh,người phụ nữ: Độc tiểu thanh kí, Sở kiến hành...+Khái quát bản chất tàn bạo của xã hội phong kiến:Phản chiêu hồn...+Người đầu tiên khởi xướng về thân phận những người phụ nữ hồng nhan đa truân,tài sắc bạc mệnh+Đề cao quyền sống,khát vọng tự do, đặc biệt là hạnh phúc con người tự nhiên,trần thế (Mối tình Kim-Kiều, Từ Hải...) a- Nội dung:II- Sự nghiệp văn học : 2)Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật: 1) Các sáng tác chính:A- Phần I: Tác giả Nguyễn Du a- Nội dung:Đề cao TìnhMột trái tim nhân đạo sâu sắcII- Sự nghiệp văn học : 2)Một vài đặc điểm về nội dung và nghệ thuật: 1) Các sáng tác chính:A- Phần I: Tác giả Nguyễn Du a- Nội dung: b- Nghệ thuật:_Về văn học chữ Hán: sử dụng linh hoạt,thành công các thể thơ ca Trung Quốc (Đường luật, ca, hành)._Về văn học chữ Nôm:sự thăng hoa của thể thơ truyền thống Tinh hoa ngôn ngữ bình dân và bác học đã hội tụ nơi thiên tài Nguyễn Du-nhà phân tích tâm lí bậc nhất,bậc đại thành của thơ truyền thống._Có biệt tài Việt hoá nhiều yếu tố ngôn ngữ ngoại nhập A- Phần I: Tác giả Nguyễn Du III- Kết luận:* Một nhà nho tài tử đa cùng* Một trái tim nghệ sĩ bẩm sinh,thiên tài.* Một danh nhân Văn hoá thế giới* Một nhà thơ nhân đạo, hiện thực xuất sắc của văn học trung đại Việt Nam.