Bài giảng môn Ngữ văn 10 - Tuần học 30 - Tiết: Chí khí anh hùng

CHÍ KHÍ ANH HÙNG NGUYỄN DU (TRÍCH TRUYỆN KIỀU) I. Khái quát văn bản1. Xuất xứ- Đoạn trích từ câu 2213 đến câu 22302. Đọc và giải thích từ khó3. Bố cục - 4 câu đầu: Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thuý Kiều.- 12 câu tiếp theo: Cuộc đối thoại của Thuý Kiều và Từ Hải.- 2 câu cuối: Hình ảnh Từ Hải dứt áo ra đi.II. Đọc hiểu văn bản1. Cuộc chia tay giữa Từ Hải và Thúy Kiều- Hai câu thơ đầu: + Từ ngữ: hương lửa đương nồng -> tình yêu đang đẹp, nồng nàn và hạnh phúc thoát-> nhanh, mạnh lòng bốn phương-> chí nguyện lập công danh sự nghiệp, tung hoành thiên hạ.+ Hình ảnh: Trượng phu-> người đàn ông có chí hướng, bậc anh hùng; khâm phục, ngời ca.=> Là con người của sự nghiệp lớn, không phải là người có những đam mê thông thường.- Hai câu thơ sau: + Từ ngữ: Trông vời-> trông xa xa, khát vọng trời bể mênh mang-> không gian rộng lớn thẳng rong-> đi liền một mạch+ Hình ảnh: thanh gươm yên ngựa -> một mình, một gươm, một ngựaKhông gian ước lệ, nhấn mạnh tính chất phi phàm, mang tầm vóc vũ trụ: tư thế hiên ngang, thái độ dứt khoát, quyết tâm lập nên sự nghiệp lớn.2. Cuộc đối thoại giữa Từ Hải và Thúy Kiều- Lời nói của Thúy Kiều:+ Phận gái chữ tòng+ Một lòng xin đi-> Thuý Kiều không chỉ yêu mà còn hiểu, khâm phục và kính trọng- Lời đáp của Từ Hải:+ Tâm phúc tương tri+ Nữ nhi thường tình-> Từ Hải từ chối, trách Kiều+ mười vạn tinh binh+ Tiếng chiêng dạy đất+ bóng tinh rợp đườngKhát vọng lớn lao mang tầm vóc vũ trụ+ mặt phi thường+ rước nàng nghi giaLập nên sự nghiệp, trở về đón Kiều-> Thống nhất giữa khát vọng phi thường và tình cảm sâu nặng với người tri kỉ.+ bốn bể không nhà+ biết là đi đâuHoàn cảnh thực tại nhiều khó khăn.+ chờ đó ít lâu+ một năm vội gìLời ước hẹn: ngắn gọn, dứt khoát, tự tin.-> Người anh hùng xuất chúng, người chồng chân thành, gần gũi.3. Từ Hải dứt áo ra đi.- Từ ngữ: + Quyết lời dứt áo+ ra đi-> Thái độ, cử chỉ: dứt khoát, mạnh mẽ.- Hình ảnh: + Cánh chim bằng-> Khát vọng xây dựng sự nghiệp lớn, khát vọng tự do.4. Nghệ thuật“Trời bể mênh mang”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bốn bể”, chim “bằng”, “gió”, “mây”,Bút pháp ước lệ và cảm hứng vũ trụ.Lí tưởng hóa người anh hùng.Nhân vật lí tưởng truyền thống của Văn học trung đại.- Các từ ngữ: Trượng phu, thoắt, lòng bốn phương,mặt phi thường,hình tượng cánh chim bằng,=> Tấm lòng trân trọng, kính phục của tác giả.Bằng bút pháp lí tưởng hoá, tác giả xây dựng chân dung Từ Hải là một anh hùng chí khí, bản lĩnh, tài năng phi thường. Qua đó thể hiện quan niệm và ước mơ của Nguyễn Du về người anh hùng, về công lí.