Bài giảng môn Ngữ văn 12 - Bài: Đàn ghi ta của Lorca

Hội thiThiết kế bài giảng có ứng dụng CNTTTrường ĐHSP TP.HCM Khoa Ngữ VănPhan Thị Thanh GiangVăn 4A 33 601 0211Đàn ghita của LorcaThanh ThảoGiáo án dự thi:2ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoI. TIỂU DẪN1. Tác giảQua phần tiểu dẫn, em hãy rút ra những nét nổi bật về nhà thơ Thanh Thảo ?3- Tên thật : Hồ Thành Cơng- Sinh năm : 1946. Quê : Mộ Đức - Quảng Ngãi - Tác phẩm chính: Những người đi tới biển (trường ca – 1977)Dấu chân qua trảng cỏ (thơ – 1980)Những ngọn sĩng mặt trời (trường ca – 1981)Khối vuơng ru – bích (thơ – 1985)Từ một đến một trăm (thơ – 1988)Giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam (1979)Giải thưởng của Hội đồng Văn học Quốc phịng an ninh (1996)Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (2001)Hiện nay là Phĩ Chủ tịch Hội đồng thơ Hội Nhà văn Việt Nam và Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Quảng Ngãi* Đặc điểm thơ Thanh Thảo- Ơng nổi tiếng với những bài thơ và trường ca mang diện mạo độc đáo viết về chiến tranh và thời hậu chiến, thể hiện nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại. - Thơ Thanh Thảo đậm chất triết luận, giàu suy tư, với những cách tân nghệ thuật táo bạo, mới mẻ.ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoI. TIỂU DẪN1. Tác giả4Em có nhận xét như thế nào về đặc điểm thơ Thanh Thảo? ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoI. TIỂU DẪN2. Tác phẩmEm hãy nêu xuất xứ bài thơ?5 a. Xuất xứ: Rút từ tập thơ Khối vuơng ru-bich (1985)Em hiểu gì về tên tập thơ?Cấu trúc ru-bichCấu trúc thơMơ hình mở, phá bỏ khuơn mẫu, giải phĩng cảm xúc và tưởng tượng Th¬ tù do mang phong c¸ch Th¬ cỉ ®iĨn Th¬ l·ng m¹n Th¬ t­ỵng tr­ng phi ng· ®a ng· hữu ng·Tượng trưng siêu thựcVề nghệ thuật:  Sáng tạo hình ảnh theo lối lạ hố  Đề cao nhạc tính trong thơ ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh Thảo6ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoĐàn ghita: b. Nhan đề: - Là một nhạc cụ truyền thống, là niềm tự hào của đất nước Tây Ban Nha. (còn được gọi là Tây Ban cầm)- Gắn bó mật thiết với Lorca  Đàn ghita là biểu tượng cho: Tình yêu đất nước của Lorca Con đường nghệ thuật của Lorca Khát vọng cao cả mà Lorca nguyện phấn đấu suốt đờiEm hiểu như thế nào về nhan đề và lời đề từ của bài thơ này?7I. TIỂU DẪN2. Tác phẩm8Lorca Người nghệ sĩ Tây Ban Nha vĩ đạiNgười chiến sĩ chống phát xítNgười cĩ số phận oan khuất9Bao giờ tôi chếthãy chôn tôicùng cây đàn ghitatrong cátBao giờ tôi chếtGiữa những cây camvà cây bạc hà tốt lànhBao giờ tôi chếtXin vui lòng chôn tôiTrong ngọn phong tiêu....10F. G. LORCAc. Lời đề từFederico Garcia Lorcakhi tơi chết hãy chơn tơi với cây đànDi chúc của Lorca: Tình yêu say đắm, sự gửi gắm của Lorca với nghệ thuật, với xứ sở của Tây Ban cầmKhơi nguồn, dẫn dắt dịng cảm xúc mãnh liệt của Thanh Thảo về cái chết của Lorca11ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoI. TIỂU DẪN2. Tác phẩm12d. Bố cục bài thơĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoI. TIỂU DẪN2. Tác phẩmGồm 3 phần:Đoạn 1 (6 dịng đầu)	Hình tượng người nghệ sĩ LorcaĐoạn 2 (12 dịng tiếp)	Số phận và cái chết bi thảm của LorcaĐoạn 3 (cịn lại)	 Suy tư về sự giải thốt của Lorca1. Hình tượng người nghệ sĩ Lorcatiếng đànbọt nướcâm thanhhình khốithính giác thị giácthủ pháp lạ hĩaNhững hình ảnh và từ ngữ nào cho em biết về sự xuất hiện của nhân vật Lorca? 13 “tiếng đàn bọt nước” phù du như dự báo về số phận mỏng manh, ngắn ngủiĐÀN GHI TA CỦA LORCAII. ĐỌC - HIỂUThanh ThảoTây Ban Nha áo chồng đỏ gắtĐấu trường: võ sĩ - bị tĩtCuộc đấuKhát vọng tự doNền chính trị độc tàiKhát vọng cách tân nghệ thuậtNền nghệ thuật già cỗiNhân vật Lorca được hiện ra trong không gian, phông nền như thế nào? Hình ảnh “áo choàng đỏ gắt” gợi cho em những liên tưởng gì?141. Hình tượng người nghệ sĩ LorcaĐÀN GHI TA CỦA LORCAII. ĐỌC - HIỂUThanh Thảoli-la li-la li-la Gợi hợp âm của tiếng đàn ghi ta: giàu tính nhạc vầng trăng, yên ngựaKhơng gian thảo nguyênmênh mơng, bát ngátNghệ thuật láy âm chuyến đi thăm thẳm và đơn độc của người nghệ sĩ15- Tên một lồi hoa ở Tây Ban Nha gợi buồn, chia li – hoa tử đinh hương. Sắc tím thủy chung, son sắtBài thơ có điệp khúc không? Nếu có, dụng ý của tác giả là gì?Mét kÞ sÜ lang thang, c« ®écMét nh¹c sÜ d©n gian l·ng dulang thangchếnh chốngmiền cơ độcvầng trăngyên ngựấo chồng đỏ gắtHành trình đấu tranh đơn độcLorca – người nghệ sĩ tự do và cơ đơnhốn dụđiệp từ, điệp ngữso sánhnhân hĩabiểu tượngCác từ miền đơn độc, chếnh choáng, mỏi mòn đã tạo ra một trường nghĩa như thế nào?Em có ấn tượng như thế nào với cách nhà thơ Thanh Thảo miêu tả sự xuất hiện nhân vật Lorca như thế? 161. Hình tượng người nghệ sĩ LorcaĐÀN GHI TA CỦA LORCAII. ĐỌC - HIỂUThanh Thảo2. Số phận và cái chết bi phẫn của nhân vật LorcaT©y Ban Nhah¸t nghªu ngaobçng kinh hoµng¸o choµng bª bÕt ®áLor-ca bÞ ®iƯu vỊ b·i b¾n chµng ®i nh­ ng­êi méng du áo chồng đỏ gắt Hình ảnh thựcKhơng gian kinh hồngẤn tượng chết chĩcKhoảnh khắc Lorca bị bọn phát xít giết hạiGiây phút bi phẫn nhất trong cuộc đời Lorca đã được Thanh Thảo tái hiện như thế nào? 17Theo em, cảm hứng để nhà thơ Thanh Thảo viết nên bài thơ này là gì?ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoII. ĐỌC - HIỂUtiÕng ghi-ta bÇu trêi c« g¸i ÊytiÕng ghi-ta l¸ biÕt mÊytiÕng ghi-ta trßn bät n­íc vì tantiÕng ghi-ta rßng rßng m¸u ch¶yn©uxanhn©u2. Số phận và cái chết bi phẫn của Lorca18ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoxanhII. ĐỌC - HIỂU19tiếng ghitaCuộc đời người nghệ sĩ LorcaDồn dập,Liên tụcbiến đổighitabần bậtkhĩcĐau đớn,uất nghẹn,căm phẫnHốn dụTiếng đànÁo chồng bê bết đỏCuộc đời Lor-caCái chếtTheo em, Thanh Thảo đã sử dụng những bút pháp nghệ thuật gì khiến cái chết của Lorca cĩ sức ám ảnh với người đọc đến thế?2021Ẩn dụGhi ta nâuGhi ta lá xanhGhi ta trịnTượng trưngbầu trời, cơ gáibọt nước vỡ tanNhân hĩarịng rịng máu chảyẨn dụ chuyển đởi cảm giácTrường phái tượng trưng siêu thực-Tiếng đàn rạo rực tình yêu, cháy bỏng khát vọng tự do, trong trẻo và mãnh liệt một sức sống căng đầy / đau đớn sĩng giĩ-Tiếng đàn nên hình thành sắc, vỡ ra thành thân phận con người2. Số phận và cái chết bi phẫn của LorcaĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoEm cĩ nhận xét như thế nào về cách xây dựng hình tượng “tiếng đàn” trong đoạn này?II. ĐỌC - HIỂUĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh Thảo3. Sự bất tử của Lorca cùng với tiếng đànkhơng ai chơn cất tiếng đàn23II. ĐỌC - HIỂUTiếng đàncỏ mọc hoangsự bất tử của nghệ thuật, cái đẹptiếng đàn như cỏ mọc hoang so sánhTiếng đàn cịn là nỗi xĩt thương của mọi người trước các chết của một thiên tài, là sự nuối tiếc hành trình cách tân nghệ thuật dang dở của Lor-ca và của nền văn chương Tây Ban Nha.24Em hiểu như thế nào về câu thơ: “giọt nước mắt vầng trăng”?giọt nước mắt vầng trănggiọt nước mắtNghệ thuật sắp đặtBác nằm trong lăng giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnChùa Tông Thạnh năm canh ưng đóng lạnh, tấm lòng son gửi lại bóng trăng rằm...và vầng trăngvớigiọt nước mắtvầng trăngnhưgiọt nước mắtvầng trăngcủagiọt nước mắtvầng trănglà giọt nước mắtvầng trăngBất tử hĩa tượng đài người nghệ sĩ – chiến sĩ LorcaĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh Thảođường chỉ tay đã đứtdịng sơng rộng vơ cùngQuan niệm của phương Đơng253. Sự bất tử của Lorca cùng với tiếng đànII. ĐỌC - HIỂUQuan niệm của phương TâyCái chết được nhấn mạnh  nỗi đau nhân đơiEm hiểu như thế nào về hình ảnh “đường chỉ tay đã đứt” và “dịng sơng rộng vơ cùng”?ẩn dụ về sự nghiệt ngã của số phận26Lorca bơi sang ngang trên chiếc ghita màu bạcLorca vượt qua ranh giới sinh tử, siêu thốt vào cõi bất tử, mang theo tất cả tình yêu mãnh liệt đối với quê hương, tình yêu nghệ thuật cháy bỏng.ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh Thảo3. Sự bất tử của Lorca cùng với tiếng đànII. ĐỌC - HIỂUtượng trưng hốchiếc ghi-ta đã sang cõi siêu sinh27némlá bùatrái timCoi thường cái chếtBình thản ra đi Để lại yêu thương cho ngườiĐể lại bình yên cho ngườiXốy nước tai hoạ định mệnh 28lặng yên bất chợt sự giải thốt nhẹ nhàng như một thống lặng của con tim ĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh Thảođường chỉ tay đã đứtdịng sơng rộng vơ cùngĐịnh mệnhcuộc đờiLorca bơi sang ngang trên chiếc ghita màu bạcTrên 1 chiếc ghita Lorca bơi qua dịng sơng cuộc đời đi vào cõi bất tửnémlá bùatrái timCoi thường cái chếtBình thản ra đi trái tim  lặng yên bất chợt : sự ra đi nhẹ nhàng như 1 thống lặng của con tim Đồng cảm, trân trọng, Thanh Thảo bất tử hố LorcaĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoIII. TỔNG KẾTLor-caMột cái chết bi phẫn do thế lực tàn ác gây raMét t©m hån bÊt diƯt cïng sù bÊt tư cđa nghƯ thuËt ch©n chÝnh Mét nghƯ sĩ c« ®¬n ®Êu tranh cho tù do vµ cho sù nghiƯp c¸ch t©n nghƯ thuËt30Sự ngưỡng mộ, đồng cảm, xĩt xa của tác giả.Khẳng định sự bất tử của cái đẹp và cơng lý Giá trị nhân văn sâu sắcĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoIII. Tổng kết :Nghệ thuậtXây dựng hình ảnh biểu tượng-siêu thực cĩ sức chứa lớn về nội dungKết hợp hài hịa hai yếu tố thơ và nhạc.Thể thơ tự do, khơng dấu câu, khơng dấu hiệu mở đầu, kết thúc31IV. LuyƯn tËpChọn đáp án đúng nhất:32Câu 1: Hình tượng “áo chồng đỏ” lặp lại hai lần trong bài thơ là:A. Hốn dụ	B. Biểu tượngC. Ẩn dụD.Nhân hĩaĐÀN GHI TA CỦA LORCAThanh ThảoC©u 2: TiÕng ®µn trong bµi th¬ mang ý nghÜa Èn dơ cho:A. NghƯ thuËt cđa Lor-caB. T×nh yªu con ng­êi vµ kh¸t väng mµ «ng h»ng theo ®uỉiC. Nçi xãt th­¬ng cđa mäi ng­êi tr­íc c¸i chÕt cđa mét thiªn tµiD. C¶ 3 ph­¬ng ¸n trªn33Câu 3: Qua bài thơ “Đàn ghita của Lor-ca” ta bắt gặp sự ........................ sâu sắc giữa nhà thơ Thanh Thảo và Lor-ca.A. đồng cảm B. thơng cảmC. thương cảmD. giao cảm34Câu 4: Trong các lời đánh giá sau đây, lời nào nĩi đúng nhất về nhà thơ Thanh Thảo?A. Một ngịi bút đậm chất sử thi và lãng mạnB. Một phong cách thơ hiện đạiC. Một cách viết kết hợp hài hịa giữa thơ và nhạc trong cấu tứ, hình ảnh, ngơn ngữ thơ mới mẻD. Một ngịi bút phĩng khống35Câu 5: “Đàn ghi ta của Lorca” (Thanh Thảo) hấp dẫn người đọc vì:A. Khắc họa hình tượng Lorca đẹp kì vĩB. Tác phẩm thể hiện sự am hiểu tường tận của nhà thơ về thi sĩ- nhạc sĩ LorcaC. Khắc họa thành cơng hình tượng tiếng đàn ghi ta qua đĩ làm nổi bật nhân vật trữ tình LorcaD. Một nghệ thuật thơ hiện đại 36	Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý thầy cô và các bạn!37