Bài giảng môn Ngữ văn 12 - Tiết: Sóng, tác giả Xuân Quỳnh

Châo Mûâng Ngây Nhâ Giấo Viïåt Nam20 – 11 - 2009Kiïím tra bâi cuäTr×nh bµy c¶m høng §Êt n­íc cđa nh©n d©n trong ®o¹n trÝch “ §Êt n­íc “ cđa t¸c gi¶ NguyƠn Khoa §iỊm ?SốngXuên QuyânhI- T×m hiĨu chungSốngXuên Quyânh1. T¸c gi¶ :Tr×nh bµy nh÷ng hiĨu biÕt cđa em vỊ t¸c gi¶ , t¸c phÈm ?NguyƠn ThÞ Xu©n Quúnh ( 1942 – 1988 )- Quª : Hµ T©y .- XuÊt th©n : gia ®×nh c«ng chøc .- B¶n th©n : lµ ng­êi phơ n÷ cã t©m hån ®a c¶m, nh¹y c¶m nh­ng chÞu nhiỊu bÊt h¹nh, thiƯt thßi, thiÕu thèn t×nh c¶m .- Qu¸ tr×nh c«ng t¸c : lµ diƠn viªn mĩa, sau ®ã trë thµnh nhµ th¬ .- T¸c phÈm chÝnh : (SGK)SốngXuên Quyânh2. T¸c phÈm :- §Ỉc ®iĨm th¬ :+ Lµ tiÕng lßng t©m hån phơ n÷ nhiỊu tr¾c Èn , hån nhiªn, t­¬i t¾n, da diÕt trong kh¸t väng h¹nh phĩc ®êi th­êng .+ Lµ ®êi sèng ®Ých thùc cđa ChÞ trong nh÷ng n¨m ®Êt n­íc cßn chia c¾t .+ Th¬ Xu©n Quúnh giµu t×nh c¶m, s©u l¾ng, tinh tÕ nh­ng lÈn khuÊt phÝa sau lµ t­ t­ëng cã tÝnh kh¸i qu¸t , triÕt lÝ .+ Th¬ Xu©n Quúnh bao giê cịng cã tø, dïng tø ®Ĩ béc lé chđ ®Ị .- VÞ trÝ : Xu©n Quúnh lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biĨu nhÊt cđa thÕ hƯ c¸c nhµ th¬ trỴ thêi chèng Mü . Lµ nhµ th¬ n÷ hµng ®Çu cđa nưa thÕ kû XX .SốngXuên Quyânh3. Bµi th¬- VÞ trÝ : Lµ bµi th¬ ®Ỉc s¾c viÕt vỊ t×nh yªu, tiªu biĨu cho phong c¸ch th¬ Xu©n Quúnh .- XuÊt xø : s¸ng t¸c n¨m 1967 trong mét chuyÕn ®i thùc tÕ ë miỊn biĨn Diªm §iỊn - Th¸i B×nh .- Chđ ®Ị : t×nh yªu lµ sãng lßng, lµ kh¸t väng. NiỊm mong ­íc ®­ỵc yªu, ®­ỵc sèng h¹nh phĩc trong mèi t×nh trän vĐn .SốngXuên QuyânhII- §äc gi¶ng1. §äc, c¶m nhËn chung- Bµi th¬ cã mét ©m h­ëng dµo d¹t, nhÞp nhµng gỵi ra nhÞp c¸c con sãng liªn tiÕp gèi nhau lĩc s«i nỉi, lĩc ªm dÞu . M­ỵn sãng ®Ĩ nãi khao kh¸t t×nh yªu cđa ng­êi phơ n÷ .§äc vµ nªu c¶m nhËn chung vỊ bµi th¬ ?- KÕt cÊu h×nh t­ỵng cđa bµi th¬ nỉi lªn lµ h×nh t­ỵng sãng vµ em . Sãng lµ Èn dơ cđa t©m tr¹ng ng­êi con g¸i ®ang yªu , lµ sù ho¸ th©n cđa em . Hai nh©n vËt Êy ph©n ®«i ®Ĩ soi chiÕu vµ céng h­ëng .SốngXuên Quyânha) H×nh t­ỵng sãng2. Ph©n tÝchEm h·y nªu h­íng ph©n tÝch bµi th¬ ?Sãng ®­ỵc miªu t¶ víi nh÷ng ®Ỉc ®iĨm g× ? Em hiĨu g× vỊ ý nghÜa biĨu t­ỵng cđa h×nh t­ỵng sãng ?D÷ déi vµ dÞu ªmån µo vµ lỈng lÏS«ng kh«ng hiĨu nỉi m×nhSãng t×m ra tËn bĨSốngXuên QuyânhSốngXuên Quyânha) H×nh t­ỵng sãng2. Ph©n tÝch- Sãng ®­ỵc miªu t¶ ë hai ®èi cùc :D÷ déiDÞu ªmån µoLỈng lÏ>< TÝnh chÊt phøc t¹p, phong phĩ cđa sãng, hỵp víi quy luËt tù nhiªn .- Sãng ®­ỵc miªu t¶ víi kh¸t väng :S«ng - kh«ng hiĨuSãng – t×m ra bĨ Kh¸t väng ®i tíi tËn cïng cđa sù kh¸m ph¸, kh«ng chÊp nhËn nh÷ng h¹n hĐp, nhá bÐ ®Ĩ h­íng tíi sù lín lao, cao c¶ .SốngXuên QuyânhTãm l¹i : Sãng lµ h×nh ¶nh mang tÝnh kh¸i qu¸t cao, trë thµnh biĨu t­ỵng cho t×nh yªu nång nµn, m·nh liƯt . Xu©n Quúnh ®· m­ỵn sãng ®Ĩ thĨ hiƯn kh¸t väng t×nh yªu cđa ng­êi phơ n÷ . §©y lµ nÐt míi , s¸ng t¹o so víi th¬ ca truyỊn thèng vµ hiƯn ®¹i , ®ång thêi thĨ hiƯn tÝnh chđ ®éng, c¸ tÝnh, b¶n lÜnh cđa n÷ sÜ Xu©n Quúnh .SốngXuên Quyânhb) H×nh t­ỵng sãng vµ emSo s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a nghƯ thuËt Èn dơ vµ h×nh ¶nh Èn dơ trong bµi th¬ ?* Sãng lµ h×nh ¶nh Èn dơ cđa em nh­ng lµ Èn dơ kh«ng hoµn chØnh. §©y lµ mét dơng ý nghƯ thuËt vµ sù s¸ng t¹o cđa Xu©n Quúnh :* Sù t­¬ng ®ång gi÷a sãng vµ em :So s¸nh sù t­¬ng ®ång ,kh¸c biƯt gi÷a sãng vµ em ?- §Ỉc ®iĨm tÝnh c¸ch cđa sãng cịng gièng nh­ tÝnh c¸ch ng­êi phơ n÷ khi yªu .- Kh¸t väng t×m ra bĨ cịng t­¬ng ®­¬ng víi kh¸t väng t×nh yªu cđa ng­êi phơ n÷ : h¹nh phĩc gia ®×nh .- Víi sãng, dï lµ x­a, nay hay mai sau ®Ịu cïng mét b¶n chÊt, theo mét quy luËt : tíi bê. Cßn em, t×nh yªu lµ kh¸t väng, lµ t©m tr¹ng båi håi, b©ng khu©ng, xao xuyÕn trong t×nh ®Çu.SốngXuên Quyânh* Sù kh¸c biƯt gi÷a sãng vµ em :- Céi nguån cđa t×nh yªu .Sãng b¾t ®Çu tõ giãGiã b¾t ®Çu tõ ®©uEm cịng kh«ng biÕt n÷aKhi nµo ta yªu nhau+ Céi nguån cđa sãng: b¾t ®Çu tõ giã .+ Céi nguån cđa t×nh yªu anh vµ em : kh«ng biÕt .§ã chÝnh lµ bÝ Èn cđa t×nh yªu, song cµng bÝ Èn th× cµng say ®¾m .- C¶m xĩc cao trµo cđa t×nh yªu .SốngXuên QuyânhCon sãng d­íi lßng s©uCon sãng trªn mỈt n­íc¤i con sãng nhí bêNgµy ®ªm kh«ng ngđ ®­ỵcLßng em nhí ®Õn anhC¶ trong m¬ cßn thøcSốngXuên Quyânh* Sù kh¸c biƯt gi÷a sãng vµ em :- Céi nguån cđa t×nh yªu .+ Céi nguån cđa sãng: b¾t ®Çu tõ giã .+ Céi nguån cđa t×nh yªu anh vµ em : kh«ng biÕt .§ã chÝnh lµ bÝ Èn cđa t×nh yªu, song cµng bÝ Èn th× cµng say ®¾m .- C¶m xĩc cao trµo cđa t×nh yªu : nçi nhí .+ Sãng nhí bê : ngµy ®ªm kh«ng ngđ .+ Em nhí anh : trong m¬ cßn thøc  nçi nhí cđa ng­êi phơ n÷ ®­ỵc diƠn t¶ thËt s©u ®Ëm, bao trïm c¶ kh«ng gian, kh¾c kho¶i trong mäi thêi gian c¶ trong ý thøc vµ tiỊm thøc .SốngXuên QuyânhCã nhËn xÐt g× vỊ sù kh¸c biƯt gi÷a khỉ th¬ nµy víi c¸c khỉ th¬ kh¸c ?Con sãng d­íi lßng s©uCon sãng trªn mỈt n­íc¤i con sãng nhí bêNgµy ®ªm kh«ng ngđ ®­ỵcLßng em nhí ®Õn anhC¶ trong m¬ cßn thøcSốngXuên Quyânh Khỉ th¬ cã sù ph¸ c¸ch ( 6 dßng ). §©y lµ dơng ý nghƯ thuËt cđa t¸c gi¶ , kh¼ng ®Þnh cao trµo cđa t×nh yªu lµ nçi nhí. Sãng nhí bê - em nhí anh, nh­ng nçi nhí cđa em cån cµo, da diÕt, th­êng trùc, m·nh liƯt h¬n sãng biĨn.- Søc c¶m ho¸ cđa t×nh yªu : xu«i – ph­¬ng B¾c Ng­ỵc – ph­¬ng Nam.Thi sÜ dïng c¸ch nãi ®¶o ng­ỵc ®Ĩ nãi lªn nghÞch lÝ trong t×nh yªu mu«n ®êi nh­ng víi søc c¶m ho¸ cđa t×nh yªu, nghÞch lÝ cã thĨ thay ®ỉi .SốngXuên Quyânh+ Em – h­íng vỊ anh mét ph­¬ng, cịng nh­ sãng dï c¸ch trë cuèi cïng cịng ®Õn bê, ng­êi con g¸i trªn hµnh tr×nh ®i t×m h¹nh phĩc dï gỈp nhiỊu ch«ng gai nh­ng sÏ ®Õn ®­ỵc bÕn bê h¹nh phĩc .- Khao kh¸t d©ng hiÕn:Lµm sao ®­ỵc tan raThµnh tr¨m con sãng nháGi÷a biĨn lín t×nh yªu §Ĩ ngµn n¨m cßn vçtan ra thµnh sãng,yªu vµ tån t¹i vÜnh h»ng nh­ sãng. §©y lµ kh¸t väng yªu hÕt m×nh, quªn m×nh , ®ßi hái sù duy nhÊt, tuyƯt ®èi .SốngXuên QuyânhTãm l¹i : - Xu©n Quúnh võa khao kh¸t t×nh yªu lÝ t­ëng, võa h­íng tíi h¹nh phĩc ®êi th­êng gi¶n dÞ vµ thiÕt thùc .- T©m tr¹ng khao kh¸t vµ nçi nhí trong bµi th¬ nhê c¸ch thĨ hiƯn song ®«i sãng vµ em . Sãng vµ em võa t­¬ng ®ång , võa kh¸c biƯt nh­ng c¶ hai bỉ sung cho nhau, hoµ quyƯn vµo nhau céng h­ëng vµ lan to¶ .SốngXuên QuyânhIII- Tỉng kÕt- Ng«n ng÷ gi¶n dÞ , h×nh ¶nh cã tÝnh biĨu t­ỵng, sãng xuÊt hiƯn vµ ph¸t triĨn nhÊt qu¸n trong toµn bµi. Sãng võa lµ sãng biĨn, võa lµ sãng t×nh trong khao kh¸t yªu m·nh liƯt, thủ chung m·i m·i .1. NghƯ thuËt- So s¸nh t­¬ng ®ång , ®èi lËp ®­ỵc vËn dơng linh ho¹t , nhuÇn nhuyƠn võa thĨ hiƯn sù g¾n kÕt, võa lµm nỉi bËt nÐt kh¸c biƯt víi mơc ®Ých t¹o nªn sù céng h­ëng, ©m vang .SốngXuên Quyânh - §©y lµ bµi th¬ ®éc ®¸o vỊ t×nh yªu., rÊt hay, rÊt míi . Hay ë nh¹c ®iƯu båi håi ,tha thiÕt ,say ®¾m.Hay ë h×nh ¶nh kÐp SãNG vµ EM.Míi ë viƯc thiÕu n÷ bµy tá t×nh yªu,­íc väng ch©n thµnh ®i tíi mét t×nh yªu ®»m th¾m ,thủ chung,2. Néi dung3.Bµi häcSau khi häc xong bµi th¬, em rĩt ra ®iỊu g× tõ t×nh yªu vµ t©m hån cđa Xu©n Quúnh ? -Bµi th¬ thĨ hiƯn nh÷ng cung bËc cđa t×nh yªu : m¹nh mÏ ,chđ ®éng nh­ng vÉn mang b¶n s¾c cđa tr¸i tim ng­êi phơ n÷ Viªt Nam.Bµi th¬ tiªu biĨu cho phong c¸ch th¬ Xu©n Quúnh.Trên trổng cẫm ún cấc thêìy cư vâ cấc em !