Bài giảng môn Ngữ Văn 7 - Tiết 101: Ôn tập văn nghị luận

Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :* Thảo luận nhóm : Nhóm 1 : VB – Tinh thần yêu nước của nhân dân ta Nhóm 2 : VB – Sự giàu đẹp của Tiếng Việt . Nhóm 3 : VB – Đức tính giản dị của Bác Hồ. Nhóm 4: VB – Ý nghĩa văn chương . * Thời gian : Thảo luận trong 2 phút - Từng nhóm cử đại diện trình bày kết quả .Kể tên các VB nghị luận đã học trong chương trình ngữ văn 7 ?Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận Tên bài Tác giả Đề tài NLuận Luận điểm chính PP lập luận Tinh thần yêu nước của nhân dân taHồ Chí MinhTinh thần yêu nước của nhân dân taDân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của taChứng minhSự giàu đẹp của tiếng ViệtĐặng Thai MaiSự giàu đẹp của Tiếng ViệtTiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hayChứng minh kết hợp giải thíchĐức tính giản dị của Bác HồPhạm Văn ĐồngĐức tính giản dị của Bác HồSự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị với đời sống bình thường vô cùng giản dị của Bác : giản dị trong sinh hoạt , trong cách nói và viếtCM (kết hợp GT và bình luận)Hoài ThanhÝ nghĩa của văn chương với ĐS của con người Nguồn gốc của văn chương là ở sự thương người. Văn chương hình dung , sáng tạo ra sự sống và bồi đắp tình cảm của con người.Giải thích ( kết hợp bình luận )Ý nghĩa văn chương2. Nhöõng ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa boán vaên baûn treân:Ñaëc saéc ngheä thuaätTeân baøiSTT- Kết hợp giải thích, bình luận ngắn gọnTrình baøy vaán ñeà moät caùch dung dị, dễ hiểu.Lời văn giaøu cảm xúc hình aûnh.YÙ nghóa vaên chöôngKết hợp chứng minh với giải thích, bình luận ngắn gọn; dẫn chứng cụ thể, toàn diện Lời văn tràn đầy cám xúcÑöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà- Boá cuïc maïch laïc, keát hôïp chứng minh và giaûi thích.- Luaän cöù xaùc ñaùng, toaøn dieän, chaët cheõSöï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät- Boá cuïc chaët cheõ, daãn chöùng choïn loïc, saép xeáp theo trình tự thời gian, - So saùnh ñaëc saéc, gợi cảmTinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta4321Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận 2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận đã học ?3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?Đọc thầm đoạn thơ và các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi :- Về nội dung chúng có điểm gì giống nhau ? Về cách thức thức biểu đạt chúng có gì khác nhau ? Phân tích chỉ rõ những điểm khác nhau đó ? Cã mét lÇn c¸c ch¸u thiÕu nhi ®Õn thăm B¸c. Chó b¶o vÖ b¶o B¸c rÊt bËn, kh«ng thÓ tiÕpc¸c ch¸u ®­îc. B¸c biÕt chuyÖn liền ra đãn c¸c ch¸u vµo. B¸c trß chuyÖn vui vÎ, dÆn dß c¸c ch¸u ch¨m ngoan, häc giái, biÕt v©ng lêi «ng bµ cha mÑ, thầy c«... Khi c¸c ch¸u ra về, B¸c tiÔn đÕn tËn ngâ. Xe tõ tõ l¨n b¸nh, ngo¸i l¹i nh×n c¸c ch¸u vÉn cßn thÊy mét cô giµ hiÒn tõ đøng nh×n theo vµ vÉy chµo t¹m biÖt. (ChuyÖn ®êi th­êng cña B¸c Hå)Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: Tù sù.C¨n cø x¸c ®Þnh: §o¹n v¨n ®· kÓ l¹i c©u chuyÖn c¸c ch¸u thiÕu nhi ®Õn th¨m B¸c Hå. “ §ªm qua em m¬ gÆp B¸c Hå, r©u B¸c dµi, tãc B¸c b¹c ph¬...”. Tr­íc m¾t t«i hiÖn lªn h×nh ¶nh B¸c thËt hiÒn tõ nh­ mét«ng Bôt vËy. Nh­ng B¸c kh«ng mÆc ¸o dµi thông, tay chèng gËy tróc mµ lµ bé quÇn ¸o kaki ®· b¹c mµu, miÖng t­¬i c­êi , tay cÇm ®Üa kÑo ®Ó chia cho c¸c ch¸u thiÕu nhi. H«m qua t«i ®­îc®iÓm m­êi, nªn t«i còng ®­îc B¸c chia kÑo. T«i h¸o høc mong chê ®Õn l­ît m×nh. Chao «i, ¸nh m¾t B¸c nh×n t«i míi thËt tr×u mÕn vµ Êm ¸p lµm sao! T«i ngì nh­ «ng ngo¹i ®ang nh×n t«i vËy. ¤i! Kh«ng lÏ ®©y l¹i lµ mét giÊc m¬ sao? Mét giÊc m¬ kú diÖu mµ t«i ­íc nã sÏ kh«ng kÕt thóc. (Bµi lµm cña häc sinh)Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: BiÓu c¶mC¨n cø x¸c ®Þnh: §o¹n v¨n béc lé t×nh c¶m, c¶m xóc víi B¸c Hå kÝnh yªu.Anh đội viên mơ màngNhư nằm trong giấc mộngBóng Bác cao lồng lộngẤm hơn ngọn lửa hồng.... ( Minh Huệ )Anh đội viên thức dậyThấy trời khuya lắm rồiMà sao Bác vẫn ngồiĐêm nay Bác không ngủ.....Đêm nay Bác không ngủ - Đoạn thơ tự sự kể về việc anh đội viên chứng kiến việc làm của Bác vào một đêm không ngủ . Anh bày tỏ sự kính trọng , ngưỡng mộ Bác .- Đoạn thơ có nhịp điệu tha thiết và cách gieo vần linh hoạt “ ... Con người của Bác , đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . Bữa cơm chỉ có vài ba món rất giản đơn , lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm ,ăn xong cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất . Ở việc làm nhỏ đó , chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ....Giản dị trong đời sống ,trong quan hệ với mọi người , trong tác phong , Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được... Trích “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng * Luận điểm : - Bác giản dị trong đời sống . - Bác giản dị trong cách nói và cách viết.* Luận cứ : đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . - Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được...TTThể loạiYếu tố chủ yếuTên bài ví dụ3.. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự1 Tự sự (truyện ký)-Cốt truyện-Nhân vật-Nhân vật kể chuyện Dế mèn phiêu lưu ký Cuộc chia tay của những con búp bê Cô Tô , 2Trữ tình (thơ, tùy bút trữ tình)- Tâm trạng, cảm xúc.- Hình ảnh,vần , nhịp , nhân vật trữ tình. Ca dao dân ca trữ tình. Cảnh khuya , Một thứ quà của lúa non : Cốm , Mùa xuân của tôi Đêm nay Bác không ngủ ...3Nghị luận - Luận đề - Luận điểm - Luận cứ - Luận chứng- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.- Sự giàu đẹp của Tiếng Việt.- Đức tính giản dị của Bác Hồ-Ý nghĩa văn chương.Tiết 101 : Ôn tập văn nghị luận I. Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học ( Bài 20,21,23,24 )1. Điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây :Tên bài Tác giả Đề tài nghị luận Luận điểm chínhPhương pháp lập luận 2. Nêu tóm tắt những nét đặc sắc về nghệ thuật của các văn bản nghị luận đã học ?3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?4. Những câu tục ngữ trong bài 18 ,19 có phải là văn bản nghị luận đặc biệt không ? Vì sao ?Văn nghị luận phân biệt với các thể loại tự sự, trữ tình chủ yếu ở chỗ nghị luận dùng lý lẽ, dẫn chứng và bằng cách lập luận nhằm thuyết phục nhận thức của người đọc. Bài văn nghị luận nào cũng có đối tượng (hay đề tài) nghị luận, các luận điểm, luận cứ và lập luận. Các phương pháp lập luận chính thường gặp là chứng minh, giải thích.Ghi nhớ:	Nghị luận là một hình thức hoạt động ngôn ngữ phổ biến trong đời sống và giao tiếp của con người để nêu ý kiến, đánh giá, nhận xét bàn luận về các hiện tượng sự vật, vấn đề xã hội, tác phẩm nghệ thuật, hay về ý kiến của người khác. Em hãy chọn câu trả lời chính xác nhất:3. Tục ngữ có thể coi là:Văn bản nghị luậnKhông phải là văn bản nghị luậnMột loại văn bản nghị luận đặc biệt ngắn gọnBài 1Điền Đ(đúng) hoặc S(sai) vào ô trốnga) Một bài thơ trữ tình không có cốt truyện và nhân vật .b) Một bài thơ trữ tình không có cốt truyện nhưng có thể có nhân vật .c) Một bài thơ trữ tình chỉ biểu hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của tác giả .d) Một bài thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc của tác giả ; cảm xúc qua hình ảnh thiên nhiên ,con người hoặc sự việc.SĐSĐBài 2:Bài 3: Điền Đ(đúng) hoặc S(sai) vào ô trống a) Trong văn bản nghị luận không có yếu tố miêu tả ,tự sự . b) Trong văn bản nghị luận không có cốt truyện và nhân vật . c) Trong văn bản nghị luận có thể có biểu hiện tình cảm ,cảm xúc . d) Trong văn bản nghị luận không sử dụng phương thức biểu cảm .SĐĐSCủng cốTTCác phương diện Nội dung1Bản chất . Là hình thức hoạt động ngôn ngữ phổ biến trong đời sống và giao tiếp của con người là kiểu văn bản, kiểu bài tập làm văn trong nhà trường2Mục đíchNêu ý kiến đánh giá nhận xét, bàn luận về các hiện tượng sự vật vấn đề xã hội, văn học nghệ thuật hay về ý kiến của người khác .3Đặc trưng chủ yếu Dùng lí lẽ và dẫn chứng và bằng cách lập luận để thuyết phục người đọc.4Các kiểu bài nghị luận thường gặp Nghị luận xã hội, Nghị luận văn học. Chứng minh, giải thích , bình luận. Hướng dẫn về nhàÔn tập kĩ về văn bản nghị luận.Phân biệt văn bản nghị luận với các văn bản tự sự và trữ tình.Soạn bài : “Sống chết mặc bay” của Phạm Duy Tốn.