Bài giảng môn Ngữ Văn 7 - Tiết 39, Bài 10: Từ trái nghĩa

Baøi daïyNhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh!Ngöõ vaên 72. Nối cột A với cột B để tạo thành các cặp từ đồng nghĩa ?Aa. Đất nướcb. To lớnc. Trẻ emd. Giữ gìne. Sung sướngBTổ quốcBảo vệ Nhi đồng Hạnh phúcVĩ đạiKIÓM TRA BµI Cò1. Thế nào là từ đồng nghĩa ? Có mấy loại từ đồng nghĩa ? Cách sử dụng từ đồng nghĩa ?Em có nhận xét gì về những hình ảnh dưới đây?CườiKhócGiàTrẻHình ảnh trái ngược nhauI- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨACảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh Đầu giường ánh trăng rọi, Ngỡ mặt đất phủ sương. Ngẩng đầu nhìn trăng sáng, Cúi đầu nhớ cố hươngNgẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê Trẻ đi, già trở lại nhà,Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu. Gặp nhau mà chẳng biết nhau,Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu tới làng”1. Ví dụ.Các cÆp tõ tr¸i nghÜa:- NgÈng > C¬ së vÒ ho¹t ®éng cña ®Çu theo h­íng lªn xuèng -> C¬ së vÒ tuæi t¸c-> C¬ së vÒ sù tù di chuyÓn rêi khái n¬i xuÊt ph¸t hay quay trë l¹i n¬i xuÊt ph¸ta. Ví dụ 1.  Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó.b. Ví dụ 2.- Rau giµ > T¹o ra phÐp ®èi, lµm næi bËt t×nh yªu quª h­¬ng tha thiÕt cña nhµ th¬.=> T¹o ra phÐp ®èi , kh¸i qu¸t qu·ng ®êi xa quª, nªu c¶nh ngé biÖt li cña t¸c gi¶. Gióp cho c©u th¬ nhÞp nhµng, c©n xøng. TrÎ ®i, giµ trë l¹i nhµ, Giäng quª kh«ng ®æi, s­¬ng pha m¸i ®Çu. GÆp nhau mµ ch¼ng biÕt nhau, TrÎ c­êi hái : “Kh¸ch tõ ®©u ®Õn lµng ?” §Çu gi­êng ¸nh tr¨ng räi, Ngì mÆt ®Êt phñ s­¬ng . NgÈng ®Çu nh×n tr¨ng s¸ng, Cói ®Çu nhí cè h­¬ng. T¸c dông2/ C¶m nghÜ trong ®ªm thanh tÜnh1/ Håi h­¬ng ngÉu th­=> Lµm cho lêi nãi thªm sinh ®éng vµ g©y Ên t­îng3/-Lên voi xuống chó.- Chạy sấp chạy ngửa.- Đổi trắng thay đen.- Lên thác xuống ghềnh.- Có mới nới cũ. Điều nặng tiếng nhẹ.- Gần nhà xa ngõTuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨAMột số thành ngữ có từ trái nghĩa:Sáng nắng chiều mưa.Lên voi xuống chó.Chạy sấp chạy ngửa.Đổi trắng thay đen.Lên thác xuống ghềnh.Có mới nới cũ.Điều nặng tiếng nhẹ.Năm nóng năm lạnh Tác dụng : Với các hình ảnh tương phản, làm cho từng thành ngữ trở nên sinh động và gây ấn tượng mạnh cho người đọc .TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨAI- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA1. Ví dụ.a. Ví dụ 1.  Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó.b. Ví dụ 2. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau2. Ghi nhớ 1::(SGK-128)II- Sö dông tõ tr¸i nghÜa? Bµi tËp nhanh:T×m vµ nªu t¸c dông cña viÖc sö dông cÆp tõ tr¸i nghÜa trong bµi th¬ B¸nh tr«i n­íc cña Hå Xu©n H­¬ng.Th©n em võa tr¾ng l¹i võa trßnB¶y næi ba ch×m víi n­íc nonR¾n n¸t mÆc dÇu tay kÎ nÆnMµ em v½n gi÷ tÊm lßng son. Thân phận chìm nổi và phụ thuộc vào người khác của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.1. Ví dụ.I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA1. Ví dụ.  Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó. Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau2. Ghi nhớ 1::(SGK-128)II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa?T¸c dông:+ T¹o phÐp ®èi+ T¹o h×nh ¶nh t­¬ng ph¶n+ G©y Ên t­îng m¹nh+ Lêi nãi thªm sinh ®éng1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 2::(SGK-128)III. Luyện tậpI. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 1::(SGK-128)II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa?1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 2::(SGK-128)III. Luyện tậpBµi tËp 1: T×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ sau ®©y: - ChÞ em nh­ chuèi nhiÒu tµu,TÊm lµnh che tÊm r¸ch, ®õng nãi nhau nÆng lêi. - Sè c« ch¼ng giµu th× nghÌo,Ngµy ba m­¬i tÕt thÞt treo trong nhµ. - Ba n¨m ®­îc mét chuyÕn sai, ¸o ng¾n ®i m­în, quÇn dµi ®i thuª. - §ªm th¸ng n¨m ch­a n»m ®· s¸ng, Ngµy th¸ng m­êi ch­a c­êi ®· tèi.I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 1::(SGK-128)II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa?1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 2::(SGK-128)III. Luyện tậpBµi 2 : T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi nh÷ng tõ in ®Ëm trong c¸c côm rõ sau ®©y: T­¬ic¸ t­¬i> < häc lùc giái I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 1::(SGK-128)II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa?1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 2::(SGK-128)III. Luyện tậpBµi 3: §iÒn c¸c tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo c¸c thµnh ng÷ sau:- Ch©n cøng ®¸ ......... - V« th­ëng v«.....- Cã ®i cã....... - Bªn ...... bªn khinh - GÇn nhµ...... ngâ - Buæi ......buæi c¸i- M¾t nh¾m m¾t..... - B­íc thÊp b­íc ........- Ch¹y sÊp ch¹y ....... - Ch©n ­ít ch©n.......mÒml¹ixamëngöaph¹tträng®ùccaor¸oCAOTHẤP NHỎ BÉTO LỚNXEM HÌNH VÀ TÌM TỪ THÍCH HỢP ?GIÀTRẺVIỆC TỐTVIỆC XẤUXEM HÌNH VÀ TÌM TỪ THÍCH HỢPCHẬM NHƯ RÙANHANH NHƯ SÓCHỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TR¦êNGBµi 4: T×m hiÓu truyÖn cæ tÝch “ Th¹nh Sanh” em cµng yªu quý nh©n vËt Th¹ch Sanh bao nhiªu,em cµng c¨m ghÐt nh©n vËt LÝ Th«ng bÊy nhiªu.Th¹ch Sanh vèn lµ ng­êi lao ®éng hiÒn lµnh , thËt thµ . Cßn LÝ Th«ng lµ kÎ x¶o tr¸, ®éc ¸c. NÕu nh­ Th¹ch Sanh lµ ng­êi cã tÊm lßng nh©n hËu , vÞ tha th× LÝ Th«ng lµ kÎ ®éc ¸c , tµn nhÉn . Th¹ch Sanh lµ ng­êi sèng ©n nghÜa, thuû chung th× LÝ Th«ng lµ kÎ béi b¹c . Th¹ch Sanh lµ ng­êi ®¹i diÖn cho c¸i thiÖn. LÝ Th«ng lµ sù hiÖn th©n cña c¸i ¸c. Yªu mÕn vµ c¨m ghÐt, tr©n träng vµ coi th­êng , ngîi ca vµ lªn ¸n Nh÷ng s¾c th¸i t×nh c¶m ®èi lËp Êy lµ suy nghÜ cña em còng nh­ cña mäi ng­êi khi ®¸nh gi¸ vÒ hai nh©n vËt nµy.H·y t×m vµ ph©n tÝch t¸c dông cña viÖc sö dông tõ tr¸i nghÜa trong ®o¹n v¨n sau.HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TR¦êNGBµi 4: T×m hiÓu truyÖn cæ tÝch “ Th¹nh Sanh” em cµng yªu quý nh©n vËt Th¹ch Sanh bao nhiªu, em cµng c¨m ghÐt nh©n vËt LÝ Th«ng bÊy nhiªu.Th¹ch Sanh vèn lµ ng­êi lao ®éng hiÒn lµnh , thËt thµ . Cßn LÝ Th«ng lµ kÎ x¶o tr¸, ®éc ¸c. NÕu nh­ Th¹ch Sanh lµ ng­êi cã tÊm lßng nh©n hËu , vÞ tha th× LÝ Th«ng lµ kÎ ®éc ¸c , tµn nhÉn . Th¹ch Sanh lµ ng­êi sèng ©n nghÜa, thuû chung th× LÝ Th«ng lµ kÎ béi b¹c . Th¹ch Sanh lµ ng­êi ®¹i diÖn cho c¸i thiÖn. LÝ Th«ng lµ sù hiÖn th©n cña c¸i ¸c. Yªu mÕn vµ c¨m ghÐt, tr©n träng vµ coi th­êng , ngîi ca vµ lªn ¸n Nh÷ng s¾c th¸i t×nh c¶m ®èi lËp Êy lµ suy nghÜ cña em còng nh­ cña mäi ng­êi khi ®¸nh gi¸ vÒ hai nh©n vËt nµy. 	§o¹n v¨n ®· sö dông hµng lo¹t nh÷ng cÆp tõ tr¸i nghÜa vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc, tÝnh c¸ch cña hai nh©n vËt Th¹ch Sanh , LÝ th«ng . ViÖc sö dông nh÷ng cÆp tõ tr¸i nghÜa trªn t¹o cho ®o¹n v¨n cã ©m h­ëng vµ nhÞp ®iÖu hµi hoµ, c©n ®èi ; t¹o sù t­¬ng ph¶n gi÷a hai nh©n v©t, lµm næi bËt Ên t­îng, t×nh c¶m, th¸i ®é cña ng­êi viÕt ®èi víi hai nh©n vËt nµy.ĐUỔI HÌNH BẮT CHỮTuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA§Çu voi ®u«i chuét §Çu - ®u«i N­íc m¾t ng¾n n­íc m¾t dµi Ng¾n - dµi NHẮM-MỞM¾t nh¾m m¾t më KÎ khãc ng­êi c­êi Từ trái nghĩaKhái niệmLà những từ có nghĩa trái ngược nhau.Tính chất : Cặp từ trái nghĩa phải dựa trên mét cơ sở chung - Một từ nhiều nghĩa thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau. Cách sử dụng : Được sử dụng trong thể đối tạo hình tượng tương phản gây ấn tượng mạnh.CñNG CèH¦íNG DÉN VÒ NHµ- Häc thuéc ghi nhí Lµm bµi tËp 4 trong s¸ch gi¸o khoa (trang 129)- So¹n bµi : luyÖn nãi: V¨n biÓu c¶m vÒ sù vËt, con ng­êi.CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎIXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO Đà THAM DỰCh©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« !I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa?TuÇn 10 - TiÕt 39: TỪ TRÁI NGHĨA1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 1::(SGK-128)II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa?1. Ví dụ.2. Ghi nhớ 2::(SGK-128)III. Luyện tập- Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau, dựa trên một cơ sở chung nào đó.- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau* L­u ý: Khi xem xÐt tõ tr¸i nghÜa ph¶i dùa trªn mét c¬ së , mét tiªu chÝ nµo ®ã hoÆc ph¶i ®Æt chóng trong mét v¨n c¶nh cô thÓ.T¸c dông:+ T¹o phÐp ®èi+ T¹o h×nh ¶nh t­¬ng ph¶n+ G©y Ên t­îng m¹nh+ Lêi nãi thªm sinh ®éngchóc c¸c em häc tèt