Bài giảng môn Ngữ văn khối 10 - Bài: Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

   Đọc vănCA DAO THAN THÂN, YấU THƯƠNG TèNH NGHĨAtiết 1I. TIỂU DẪNEm haừy ủoùc laùi phaàn Tieồu daón vaứ cho bieỏt :- Noọi dung cuỷa ca dao laứ gỡ ? - Ngheọ thuaọt cuỷa ca dao laứ gỡ ?Giới thiệu một vài nột về ca dao:Khaựi nieọm: Ca dao laứ nhửừng taực phaồm trửừ tỡnh daõn gian; laứ lụứi thụ cuỷa baứi haựt daõn gian (daõn ca).- Noọi dung : dieón taỷ ủụứi soỏng taõm hoàn, tử tửụỷng tỡnh caỷm cuỷa nhaõn daõn trong quan heọ lửựa ủoõi, gia ủỡnh, queõ hửụng, ủaỏt nửụực,- Ngheọ thuaọt : phaàn lụựn theo theồ luùc baựt hoaởc bieỏn theồ cuỷa noự, ngoõn ngửừ gaàn guừi lụứi noựi haống ngaứy, giaứu hỡnh aỷnh so saựnh, aồn duù. Phaõn loaùi (theo chuỷ ủeà):Ca dao than thaõn.Ca dao yeõu thửụng – tỡnh nghúa.Ca dao haứi hửụực, traứo phuựng.Noọi dung chớnh: Baứi 1 Baứi 2 Baứi 3 Baứi 4 - Baứi 5 Baứi 6 Ca dao than thaõn Ca dao yeõu thửụng – tỡnh nghúa II.TèM HIỂU VĂN BẢN Ca dao than thõnBài 1:Thõn em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay ai.Hỡnh ảnh tấm lụa đào: tượng trưng cho người phụ nữ với vẻ đẹp, tuổi xuõn và giỏ trị của họ.- “Giữa chợ”: thõn phận người con gỏi như một mún hàng. Khụng thể làm chủ được tương lai và số phận của bản thõn, tất cả trụng chờ vào sự may rủi.=> Sự than thõn trỏch phận của người phụ nữ, qua đú ta thấy sự bế tắc, khụng lối thoỏt. Sự nghiệt ngó của cỏi đẹp trước cuộc đời Bài 2“Thõn em như củ ấu gaiRuột trong thỡ trắng vỏ ngoài thỡ đenAi ơi, nếm thử mà xem!Nếm ra, mới biết rằng em ngọt bựi”Hỡnh ảnh củ ấu gai với vỏ đen và ruột trắng: hỡnh ảnh bờn ngoài xấu xớ nhưng phẩm chất bờn trong tuyệt vời.- Lời mời gọi tha thiết, đỏng thương vỡ giỏ trị thực của cụ khụng ai biết đến nhưng đồng thời cũng là sự khẳng định tự tin về phẩm hạnh của mỡnh.=> Sự ngậm ngựi, xút xa về sự khụng may của người con gỏi cú bề ngoài xấu xớ khao khỏt tỡnh yờu và hạnh phỳc lứa đụi.Chỉ ra những điểm giống nhau của hai bài ca dao ?  + Nội dung:Là lời than thở của người phụ nữ trong xó hội phong kiến: than thở về số phận.Tự khẳng định giỏ trị, phẩm chất của mỡnh + Nghệ thuật: - So sỏnh, tượng trưng. - Ẩn dụ. MỘT SỐ VÍ DỤ Cể CHUNG MOTIP: “ Thõn em” Thõn em như giếng giữa đàngKẻ khụn rửa mặt, người phàm rửa chõnThõn em như hạt mưa saHạt vào đài cỏc, hạt ra ruộng càyThõn em như tấm lụa điềuĐó đụng nơi chuụng, lại nhiều nơi thương.Bài 3:Nhõn vật trữ tỡnh là : người bị lỡ duyờn (cú thể là chàng trai, cũng cú thể là cụ gỏi)Tõm trạng: thương nhớ- ưu phiềnNhõn vật trữ tỡnh là ai?Tõm trạng nhõn vật trữ tỡnh được bộc lộ như thế nào? Cõu 1,2: Lối hứng thường được dựng để gõy cảm xỳc, dẫn dắt tõm trạng. Trũ chuyện, than thở với cõy khế cũng chớnh là trũ chuyện với lũng mỡnh. Từ “ai” trong bài này cú khỏc gỡ với hai bài trờn?Từ “ai”: phiếm chỉ, chủ yếu chỉ những người chia rẽ mối lương duyờn của họ => gợi sự trỏch múc. Sao Hụm, sao Mai, mặt trăng, mặt trời: mang tầm vúc vũ trụ phi thường và mói mói. í nguyện mói khụng đổi thay, mạnh mẽ và thủy chung“Mỡnh ơi!”, “sao Vượt chờ trăng”: tỡnh cảm sắt son, chờ đợi trong cụ đơn, vụ vọng. Sự chờ đợi mũn mỏi khụng chỳt hi vọng nhưng vẫn ỏnh lờn vẻ đẹp của tỡnh con người, trước sau vẫn một lũng một dạ khụng bao giờ thay đổi.III. TIỂU KẾT Cảm nhận được những cung bậc tỡnh cảm và nội dung ý nghĩa của những cõu hỏt than thõn, của người lao động. Đồng cảm và yờu quý vẻ đẹp tõm hồn của người lao động, trõn trọng những sỏng tạo nghệ thuật của họ. Sử dụng nhiều hỡnh ảnh so sỏnh, ẩn dụ và biểu tượng về truyền thống như : tấm lụa đào, cỏi giếng, cõy đa, bến nước, con thuyền, con đũ... Những hỡnh ảnh đú phần lớn là cảnh thiờn nhiờn hay sinh hoạt rất quen thuộc với người dõn.Bài học kết thúc ! Xin chõn thành cảm ơn!