Bài giảng môn Ngữ văn khối 10 - Tiết dạy: Tóm tắt văn bản thuyết minh

Kính chao các thầy cô giáo!Chào cac em học sinh! Tóm tắt văn bản thuyết minh Mục tiờu: Tóm tắt văn bản thuyết minh có nội dung đơn giản: về một sản vật, một thắng cảnh, một hiện tượng văn họcI. Mục đích, yêu cầu tóm tắt văn bản thuyết minh. Hãy nêu mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản thuyết minh?1. Mục đích: + Hiểu và ghi nhớ những nội dung cơ bản của bài văn. + Giới thiệu với người khác về đối tượng thuyết minh hoặc về văn bản đó.2. Yêu cầu: + Tóm tắt cần ngắn gọn, rành mạch, sát với nội dung cơ bản của văn bản gốc. II. Cách tóm tắt một văn bản thuyết minh.1. Văn bản “ Nhà sàn”:Văn bản “Nhà sàn thuyết minh về đối tượng nào?Đại ý của văn bản là gì? - Đối tượng: Văn bản “Nhà sàn thuyết minh về nhà sàn.- Đại ý: thuyết minh về kiến trúc, nguồn gốc và những tiện ích của nhà sàn.Bố cục: ba phần.+ Mở bài (Từ đầu đến văn hoá cộng đồng): Định nghĩa và nêu mục đích sử dụng của nhà sàn.+ Thân bài (từ Toàn bộ đến  là nhà sàn): thuyết minh cấu tạo, nguồn gốc và công dụng của nhà sàn. + Kết bài (phần còn lại): đánh giá, ngợi ca vẻ đẹp, sự hấp dẫn của nhà sàn ở Việt Nam xưa và nay.Văn bản có thể chia thành mấy đoạn, ý chính của mỗi đoạn là gì?Nhà sànTóm tắt văn bản Nhà sàn với độ dài khoảng mười câu.1. Mở: Nhà sàn là công trình kiến trúc có mái che dùng để ở hoặc sử dụng vào một số mục đích khác.2. Thân: - Cấu tạo: + Vật liệu: gianh, tre, nứa, gỗ. + Cấu trúc: mặt sàn, gầm sàn, cột chống, các khoang, cầu thang. + Nguồn gốc: từ thời đồ đá mới, tồn tại chủ yếu ở miền núi Việt Nam và Đông Nam á. + Tiện ích: phù hợp với nơi cư trú ở miền núi, tận dụng nguyên liệu tại chỗ, giữ vệ sinh, an toàn.- Kết: Nhà sàn ở một số vùng miền núi ở nước ta đạt tới trình độ kĩ thuật thẩm mĩ cao, đã và đang hấp dẫn khách du lịch. Nhà sàn là công trình kiến trúc có mái che dùng để ở hoặc sử dụng vào một số mục đích khác. Toàn bộ nhà sàn được cấu tạo bằng tre, giang, nứa, gỗ; gồm nhiều cột chống, mặt sàn, gầm sàn, các khoang nhà để ở hoặc rửa ráy. Hai đầu nhà có cầu thang. Nhà sàn xuất hiện từ thời đồ đá mới, tồn tại phổ biến ở miền núi Việt Nam và Đông Nam á. Nhà sàn có nhiều tiện ích: vừa phù hợp với nơi cư trú miền núi, đầm lầy, vừa tậm dụng nguyên liệu tại chỗ, giữ được vệ sinh và an toàn cho người ở.Nhà sàn ở một số vùng miền núi nước ta, đạt tới trình độ kĩ thuật và thẩm mĩ cao, đã và đang hấp dẫn khách du lịch. Để tóm tắt văn bản thuyết minh, ta cần thực hiện những thao tác nào? Kiểm tra lại.Xác định mục đích, yêu cầu.Đọc văn bản để tìm dữ liệu, ý quan trọng.Tìm bố cục của văn bản.Viết tóm tắt các ý thành văn bản tóm tắt. III. Luyện tập.1. Văn bản : tiểu dẫn bài Thơ hai – cư của Ba-sô. Xác định đối tượng thuyết minh của văn bản?- Đối tượng: thuyết minh về tiểu sử, sự nghiệp nhà thơ Ma-Su-ô Ba-Sô và những đặc điểm của thể thơ hai-cư.- Bố cục: + Đoạn 1: (từ đầu đến M. Si-ki (1867-1902)): tóm tắt tiểu sử và giới thiệu những tác phẩm của Ma-su-ô Ba sô.+ Đoạn 2: ( còn lại): thuyết minh về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của thơ hai-cư.Viết đoạn tóm tắt phần thuyết minh về thơ Hai-cư. Số từ, ngắt nhịp.- Tứ thơ. - Thời điểm trong thơ. - Tinh thần thiền tông và văn hoá phương Đông. - Mối quan hệ giữa con người và vạn vật. - Những hiện tượng tự nhiên. Mở: So với các thể thơ khác, thơ hai cư có những đặc điểm riêng.Thân:- Hình thức:- Cảm Thức thẩm mĩ.- Ngôn ngữ: dùng nhiều trạng từ và tính từ. Kết: Đóng góp của thơ hai cư.2. Văn bản: Đền Ngọc Sơn và hồn thơ Hà NộiHoạt đông nhóm:- Xác định đối tượng và nội dung thuyết minh của văn bảncó Gì khác so với các văn bản trước?Tìm bố cục của văn bản. Xác lập ý chính của văn bản.- Viết tóm tắt đoạn giới thiệu cảnh Tháp Bút, Đài Nghiên.Đối tượng: văn bản Đền Ngọc Sơn và hồn thơ Hà Nội thuyết minh về thắng cảnh .Nội dung: + Đặc điểm kiến trúc. + Ca ngợi vẻ đẹp nên thơ của đền Ngọc Sơn. + Tình yêu, niềm tự hào đối với di sản văn hoá của dân tộc,- Bố cục: + Mở (Từ đầu đến...thơ trữ tình): Giới thiệu vẻ đẹp của đền Ngọc Sơn.+ Thân (tiếp đến...và cái thiện): Giới thiệu nguồn gốc và kiến trúc đền Ngọc Sơn. + Kết (phần còn lại): tình yêu và niềm tự hào đối với một di sản văn hoá của dân tộc.Viết tóm tắt đoạn giới thiệu cảnh Tháp Bút, Đài Nghiên.Gợi ý: Đến thăm đền Ngọc Sơn, hình tượng kiến trúc đầu tiên gây ấn tượng là Tháp Bút, Đài Nghiên. Tháp Bút dựng trên núi Ngọc Bội, đỉnh tháp có ngọn bút trỏ lên trời, trên mình tháp là ba chữ “tả thanh thiên” (viết lên trời xanh). Cạnh Tháp Bút là cổng đài Nghiên. Gọi là Đài Nghiên bởi nó là hình tượng “cái đài”đỡ nghiên mực đặt trên đầu ba chú ếch với thâm ý sâu xa “ao nghiên ruộng chữ.”Bài tập củng cốDòng nào nêu đúng các bước tóm tắt văn bản thuyết minh? A. Xác định mục đích, yêu cầu;đọc văn bản, tìm đối tượng; tìm bố cục; viết tóm tắt. B. Đọc; chọn ý; viết văn bản tóm tắt; tìm dối tượng; xác định mục đích, yêu cầu. C. Tìm bố cục; đọc; xác định mục đích, yêu cầu; viết văn bản tóm tắt. D. Cả ba ý trên.Bài tập: Viết đoạn văn giới thiệu tóm tắt về Vịnh Hạ Long.Tạm biệt các thầy cô giáo và các em học sinh!