Bài giảng môn Ngữ văn khối 12 - Bài học: Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm)

 Đ ất nước ( Nguyễn Khoa Điềm )I. Hướng dẫn đọc	1. Tiểu dẫn	2. Văn bản: 	- Ca ngợi, tự hào thiết tha 	- Thức tỉnh ý thức cơng dân	3. Chú thích GIỚI THIỆU MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ ĐẤT NƯỚCII/ Tìm hiểu chung :1/ Tác giả : Nguyễn Khoa Điềm ( 1943 ).- Là thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ .- Một phong cách thơ mới lạ, độc đáo, luôn có sự hòa quyện giữa cảm xúc và trí tuệ. 2/ Trường ca “Mặt đường khát vọng”:- Sáng tác 1971. - Kết cấu : gồm chín chương.- Nội dung : Cảm nhận mới mẻ về Đất nước trong không gian văn hoá sự thức tỉnh cái tôi công dân của lớp trí thức CM khi Tổ quốc bị xâm lăng- Nghệ thuật: Thể thơ tự do, nhịp điệu biến đổi linh hoạt, vận dụng phong phú chất liệu văn học dân gianIII/ Những nét đặc sắc của Đất nước 1/ Cảm nhận về đất nước : a. Đất nước qua truyền thống văn hóa và cuộc sống sinh họat đời thường của nhân dân : * Đất nước qua truyền thống văn hóa của dân tộc: -4 câu thơ đầu : + Cách dùng điệp ngữ “ Đất nước”( được viết hoa  tình cảm yêu thương, tự hào về đất nước) + Hình ảnh thơ giàu liên tưởng =>Đất nước có từ lâu đời – gắn liền với những tập tục sơ khai, với truyền thống văn hóa của dân tộc. *Đất nước qua cuộc sống sinh họat đời thường của nhân dân : Cái kèo, cái cột Hạt gạomột nắng Đất nơi em đến trườngNước nơi em tắm.Đất nước nơi hò hẹn.nơi em đánh rơi chiếc khăn.. =>Đất nước là :- Nôi nuôi dưỡng đời sống, tình cảm. -Gắn liền với những kỷ niệm tình yêu - Nỗi nhớ về cội nguồn VH dân gian cuộc sống lao động cần cù, vất vả tách “đất-nước” rồi lại hợp lại  hình ảnh đất nước vừa cụ thể, gần gũi lại vừa khái quát, thiêng liêng. b.Cảm nhận đất nước qua các phương diện địa lý- lịch sử ( qua thời gian – không gian ).- Ở phương diện địa lý: không gian mênh mông. chim Phượng Hòang cá Ngư ông móng nước..-Ở phương diện lịch sử : Thời gian đằng đẵng, Lạc Long Quân- Ââu cơ..ai đã khuấtai bây giờ.nhớ ngày giỗ tổ => niềm tự hào và tình yêu đất nước thiết tha của nhà thơ.Phép liệt kê,câu khẳng định Đất nước là chiều dài của lịch sử, bề dày của thời gian, cội nguồn của dân tộc 2/ : Đất nước của nhân dân:-Nhân dân đã làm nền dáng hình xứ sở cho đất nước muôn đời.- Cách nhìn –cách nghĩ về những thắng cảnh địa lý (ruộng đồng, gò bãi, núi Vọng phu, hòn Trống mái) Cách suy ngẫm về đất nước sâu sắc và mới mẻ : ĐẤT NƯỚC luôn gắn liền với cuộc sống đời thường, giản dị, thâân thuộc song chứa đựng hồn dân tộc.- Đất nước là những người vô danh bình dị được tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác về giá trị văn hóa, văn minh –tinh thần của dân tộc. - Đất nước còn là sự thể hiện vẻ đẹp của con người Việt Nam trong : + Tình yêu đôi lứa trong sáng và thiết tha. + Trọng tình, nặng nghĩa. + Truyền thống anh hùng – bất khuất chống giặc ngoại xâm.=> Ý thơ sâu sắc, giàu chất chính luận. 3/ Trách nhiệm với đất nước: - Gắn hạnh phúc cá nhân với hạnh phúc lớn của dân tộc. - Gắn bó- san sẻ –hoá thân vì đất nước.--> Xây dựng và bảo vệ đất nước mãi mãi trường tồn.* Hình ảnh thơ giàu sức gợi cảm, ý thơ giàu chất triết lý, âm điệu- giọng điệu thiết tha, chứa chan cảm xúc => lời thơ vừa như tự dặn mình lại vừa như khơi dậy tất cả mọi người về ý thức trách nhiệm công dân đối với đất nước.Cảm ơn các Em đã tích cực tham gia giờ học