Bài giảng môn Ngữ văn khối lớp 12 - Tiết: Sóng, tác giả Xuân Quỳnh

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ, CÙNG CÁC EM HỌC SINH ĐÊN VỚI BUỔI HỌC HÔM NAY!SoùngXuân QuỳnhGV thực hiện: Phạm Thị TươiI. TÌM HIỂU CHUNG1. TÁC GIẢ: Tên thật: Nguyễn Thị Xuân Quỳnh (1942 – 1988), quê Hà Tây Xuất thân trong gia đình công chức, mồ côi mẹ từ nhỏ  Thơ Xuân Quỳnh: hồn nhiên, tươi tắn, chân thành, đằm thắm và thể hiện khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường. Tác phẩm ( sgk)2. VĂN BẢN.a. Hoàn cảnh sáng tác. Sáng tác 1967, chuyến đi thực tế ở Diêm Điền In trong tập “ Hoa dọc chiến hào” ( 1968) b. Bố cục. 2 khổ đầu: Quy luật của sóng và tình yêu 5 khổ tiếp: Những sắc thái tinh tế của tình yêu. 2 khổ cuối: khát vọng tình yêu vĩnh hằng.1. Ý nghĩa hình tượng sóng và âm điệu chung của bài.a. Hình tượng sóng: Nghĩa thực: tả thực, cụ thể, sinh động với nhiều trạng thái trái ngược nhau. Hình tượng ẩn dụ, sự hóa thân của nhân vật trữ tình “em”.“sóng” và “em” đan cài, quấn quýt, soi sáng, bổ sung cho nhaucấu trúc song hànhII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢNb. Âm điệu chung của bài: Thể thơ 5 chữ, nhịp thơ 2/3, 3/2, có lúc liền mạch như những đợt sóng liên tiếp gối lên nhau lúc tràn trề sôi nổi, lúc lắng lại dịu êm. Mượn hình tượng sóng biển  diễn tả lớp sóng lòng với nhiều cung bậc tình cảm. Âm điệu chung: Sự hòa trộn âm thanh, nhịp điệu của sóng với những trăn trở, khao khát, nhớ thương trong cõi lòng người con gái đang yêu.II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN2. Quy luật của sóng và tình yêu.Khổ 1.Sóng không bình yên mà đầy biến động. Tình yêu như sóng: có lúc khao khát cháy bỏng, mãnh liệt, có lúc dịu êm lặng lẽ, mơ màngdữ dộiồn àodịu êmLặng lẽẩn dụđối lậpSông không hiểu nổi mình Sóng tìm ra tận bểSôngrabểchật hẹprộng lớn(nhân hóa, tương phản)Quy luậtTự nhiên: Tình cảm:khao khát vượt ra khỏi cái tầm thường hướng tới cái lớn lao, sự đồng cảm, đồng điệu trong tình yêusông tìm ra bểCâu hỏi: Nhà thơ đã phát hiện ra điều gì tương đồng giữa sóng và tình yêu?Khổ 2. Ôi con sóng ngày xưa và ngày sau vẫn thế Nỗi khát vọng tình yêu Bồi hồi trong ngực trẻ Cũng như sóng, con người đã đến và mãi mãi đến với tình yêu. Đó là quy luật muôn đời.Sóng vẫn trường tồn trước thời gian: vẫn dạt dào, sôi nổiTình yêu là khát vọng lớn, vĩnh hằng của tuổi trẻ và nhân loại.II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN3. Những sắc thái tinh tế của tình yêu.a. khổ 3, 4: yêu là thắc mắc Câu hỏi: lí giải cội nguồn của tình yêu Xuân Quỳnh tỏ ra như thế nào? Câu hỏi: Xuân Quỳnh đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Để lí giải cội nguồn của sóng và tình yêu? “ Sóng bắt từ đâu?”: Điệp ngữ, câu hỏi tu từ: không lí giải hết cội nguồn của sóng. “Em cũng.yêu nhau”: một câu hỏi nhẹ nhàng, ngây thơ, bối rối lẫn đắm say, ngọt ngào.Câu hỏi: Chính cái “thất bại” của Xuân Quỳnh khi truy nguyên nguồn gốc, bản chất đích thực của tình yêu, người ta lại thấy một định nghĩa rất riêng – rất Xuân Quỳnh. ai phát hiện ra định nghĩa ấy?“Trái tim có những quy luật riêng mà lí trí không thể hiểu nổi” ( Pascal)cái bối rối của Xuân Quỳnh rất nữ tính và đáng yêu.II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN3. Những sắc thái tinh tế của tình yêu a. khổ 3, 4: yêu là thắc mắc b. khổ 5: yêu là nhớ nhungSóng nhớ bờNgày đêmKhông ngủem nhớ anhmơcòn thứcnhớ bao trùm cả không gian, thời gian, cả vô thức, tiềm thức, ý thứcSóng – dướilòng sâuSóng – trên mặt nướcsóng - bờ Khổ thơ dài nhất, “ sóng” lặp lại 3 lần, nhịp thơ 2/3, 3/2; giọng thơ dào dạt, mãnh liệt. Nỗi nhớ: cồn cào, da diết, nó cuồn cuộn, dạt dào như những con sóng triền miên, vô hồi, vô hạnhình ảnh sóng giống như những đợt sóng gối lên nhau, hối hả vươn tới bờII. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN3. Những sắc thái tinh tế của tình yêu a. khổ 3, 4 b. khổ 5: yêu là nhớ nhung c. khổ 6,7: yêu là thủy chung phương bắc > đối lập, không gian xa cách (những thử thách, biến động của cuộc đời) Em một phương (không gian có 4 phương, tình yêu chỉ có một phương)“Ở ngoài kia đại dươngTrăm ngàn con sóng đóCon nào chẳng tới bờDù muôn vời cách trở”Giữa cuộc đời vạn biến, tình yêu là bất biến (khẳng định sự thủy chung mãnh liệt)Câu hỏi: Hình ảnh sóng ở khổ 5 “nhớ bờ” cũng chính là “ em nhớ anh”, vậy hình ảnh sóng ở đây có gì khác ở trên ? khẳng định tình yêu thủy chung sẽ cập bến hạnh phúc Sóng khát khao tới bờ như em khát khao có anh. Sóng vượt qua mọi trở ngại để tới bờ như em bước qua mọi khó khăn, cách trở để cập bến hạnh phúc.4. Khát vọng tình yêu (khổ 8-9)Cuộc đời tuy dài > phấp phỏng về sự hữu hạn của đời người, sự mong manh của hạnh phúc.trăm con sóngkhông gian mênh môngthời gian vĩnh hằngcòn vỗbiển lớnKhát vọng tình yêu chân thành, say đắm, mãnh liệt, một tình yêu sẽ tồn tại mãi trong cuộc đời mình.III. TỔNG KẾT- Thể thơ ngũ ngôn, nhịp thơ như nhịp sóng, giọng thơ hồn nhiên, đầy nữ tính.- Hình tượng sóng giúp ta cảm nhận vẻ đẹp của một tâm hồn phụ nữ:+ Mạnh dạn bày tỏ khát vọng tình yêu+ Tâm hồn trong sáng tha thiết+ Tình yêu thủy chung mãnh liệtCâu hỏi: “ sóng” là lời tự bạch của Xuân Quỳnh về khát vọng tình yêu:Tình yêu trong sáng, hồn nhiên, say đắm.Tình yêu say đắm, tha thiết, trường tồn.Tình yêu nồng nàn, thủy chung, bất diệt.Tình yêu mãnh liệt, tha thiết, thủy chungĐám tang: Xuân Quỳnh, Lưu Quang Vũ và Quỳnh ThơGia đình Xuân Quỳnh