Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Bài 23 - Tiết 95 - Hành động nói

TRƯỜNG THCS SƠN GIANG Giáo viên: TRẦN THỊ HẰNG PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀOTẠO SÔNG HINH Câu phủ định có những đặc điểm hình thức chức năng nào ? Cho ví dụ . HÀNH ĐỘNG NÓI I.Hành động nói là gì? * Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cưả. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho chuyện giết chằng tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác . Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó , tất không khỏi bị tội chết. Thôi ,bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh thật thà tin ngay.Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh) Hãy xác định lời nói của các nhân vật trong đoạn trích trên ? HÀNH ĐỘNG NÓI * Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cưả. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho chuyện giết chằng tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác . Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó , tất không khỏi bị tội chết. Thôi ,bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh thật thà tin ngay.Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh) Mục đích chính của Lí Thông trong đoạn văn trên là gì ? Câu nói nào thể hiện rõ nhất mục đích ấy? Thôi ,bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi HÀNH ĐỘNG NÓI * Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cưả. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho chuyện giết chằng tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác . Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó , tất không khỏi bị tội chết. Thôi ,bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh thật thà tin ngay.Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh) Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. Lí Thông có đạt được mục đích không? Do đâu em biết? HÀNH ĐỘNG NÓI * Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cưả. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho chuyện giết chằng tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác . Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó , tất không khỏi bị tội chết. Thôi ,bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh thật thà tin ngay.Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh) Lí Thông đã thực hiện mục đích của mình nhờ vào phương tiện gì? HÀNH ĐỘNG NÓI * Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cưả. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho chuyện giết chằng tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác . Hắn nói: - Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó , tất không khỏi bị tội chết. Thôi ,bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Thạch Sanh thật thà tin ngay.Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh) Nếu hiểu “Hành động là một việc làm cụ thể của con người nhằm một mục đích nhất định”thì việc làm của Lí Thông có phải là một hành động hay không?Vì sao? HÀNH ĐỘNG NÓI I.Hành động nói là gì? Qua phân tích ví dụ trên, em hiểu như thế nào được gọi là hành động nói? Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định. HÀNH ĐỘNG NÓI I.Hành động nói là gì? Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định. II. Một số kiểu hành động nói thường gặp: HÀNH ĐỘNG NÓI * Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi: Mẹ con Lí Thông đang ngủ, bỗng nghe tiếng gọi cưả. Ngỡ là hồn oan của Thạch Sanh hiện về,mẹ con hắn hoảng sợ, van lạy rối rít. Khi Thạch Sanh vào nhà kể cho chuyện giết chằng tinh, chúng mới hoàn hồn. Nhưng Lí Thông bỗng nảy ra kế khác . Hắn nói: Thạch Sanh thật thà tin ngay.Chàng vội vã từ giã mẹ con Lí Thông, trở về túp lều cũ dưới gốc đa, kiếm củi nuôi thân. (Thạch Sanh) Hãy xác định mục đích hành động nói của Lí Thông? HÀNH ĐỘNG NÓI -Con trăn áy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. -Con trăn ấy là của vua nuôi đã lâu. Nay em giết nó, tất không khỏi bị tội chết. Thôi, bây giờ nhân trời chưa sáng em hãy trốn ngay đi. Có chuyện gì để anh ở nhà lo liệu. Cầu khiến Trình bày Đe doạ Hứa hẹn * BÀI TẬP: Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ ,nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống: _Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu? Điểm thêm một “giây”nức nở , chị Dậu ngó con bằng cách xót xa: _Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài . Cái Tí nghe nói giãy nảy giống như sét đánh bên tai, nó liệng củ khoai vào rổ và oà lên khóc. (….)Chừng như lúc nãy thấy bắt cả chó lớn, chó con, cái Tí những tưởng những con vật ấy sẽ đi thế mạng cho mình, cho nên nó đã vững dạ ngồi im. Bây giờ mẹ giục nó phải đi, nó phải nhếch nhác mếu khóc: _U nhất định bán con đấy ư? U không cho con ở nhà đấy ư? Khốn nạn thân con thế này! Trời ơi!... ( Ngô Tất Tố, Tắt đèn) Em hãy chỉ ra hành động nói và cho biết mục đích của chúng. ĐÁP ÁN a.Lời của cái Tí: _ Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu? (hỏi-bộc lộ cảm xúc) _ U nhất định bán con đấy ư? (hỏi-bộc lộ cảm xúc) _ Khốn nạn thân con thế này!( bộc lộ cảm xúc) _ Trời ơi! ( bộc lộ cảm xúc) b.Lời của chị Dậu: _ Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. (báo tin) HÀNH ĐỘNG NÓI I.Hành động nói là gì? II. Một số kiểu hành động nói thường gặp: Qua phân tích các dụ trên, em hãy nêu các kiểu hành động nói thường gặp? Dựa vào đâu mà người ta chia thành các kiểu hành động nói? HÀNH ĐỘNG NÓI -Hỏi -Trình bày(báo tin,kể, tả,nêu ý kiến,dự đoán,..) -Điều khiển (cầu khiến ,đe doạ ,thách thức,…) - -Hứa hẹn. - Bộc lộ cảm xúc. I.Hành động nói là gì? II. Một số kiểu hành động nói thường gặp: III. Luyện tập * Bài tập1trang 63: HÀNH ĐỘNG NÓI 1. Trần Quốc Tuấn viết bài “Hịch tướng sĩ”nhằm mục đích gì? Hãy xác định mục đích của hành động nói thể hiện ở một câu trong một bài hịch và vai trò của câu ấy đối với việc thực hiện mục đích chung. - Khích lệ tướng sĩ học tập cuốn “Binh thư yếu lược”do ông biên soạn và khích lệ lòng yêu nước. Thể hiện qua hành động nói:“ Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này ,theo lời dạy bảo của ta thì mới phải đạo thần chủ; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy của ta tức là kẻ nghịch thù”ø. Trình bày (Đưa ra ý kiến ..) ; khích lệ) HÀNH ĐỘNG NÓI Tổ 1,3: - Xác định kiểu hành động nói của nhân vật Bu (người mẹ) và Nam. Tổ 2,4: - Xác định kiểu hành động nói của nhân vật Thầy (người bố) và Hường THẢO LUẬN Đoạn phim Nam: - U ơi ! Con đói lắm. Bu: - Chị Hường đang nấu cháo dưới bếp cho con đấy thôi. Nam : - Con ăn cơm với thầy cơ ! Thầy: - Con lại đây với thầy ! Bu: - Hư quá con ạ! - Bu bế con xuống bếp ăn cháo với chị Hường nhé .! Thầy:- Cứ để con ăn với tôi! Bu: -Thầy em cứ ăn đi , tôi trông thầy yếu tôi không đành lòng. Nam: - Ứ !..ứ..! - Ứ !...ứ !!!.Không ăn đâu. - Con không ăn cháo đâu,ăn cơm với thầy cơ. Hường:-Nam ! hư thế .Không thương thầy à? Nam: - Ứ ! Ưù! Con không ăn cháo đâu, ăn cơm với thầy cơ ! Thầy:- Đưa thầy xem chè cháo ra sao nào? Xác định hành động nói của các nhân vật và cho biết các kiểu hành động nói ấy? (Trình bày) (Cầu khiến) (Nhận xét) (Trình bày) Đề nghị (điều khiển) - Ngoan nào! (khuyên nhủ) (Vỗ về,khuyên nhủ) (Đề nghị) (Đề nghị, trình bày) (Trình bày; cầu khiến) (Nhận xét; Hỏi; bộc lộ cảm xúc) Hỏi ; đề nghị ) (Nhận xét; bộc lộ cảm xúc) (, Bộc lộ cảm xúc; trình bày) (Bộc lộ cảm xúc ) - Cháo cám..! I.Hành động nói là gì? II. Một số kiểu hành động nói thường gặp: III. Luyện tập * Bài tập1trang 63: * Bài tập 3trang 65: HÀNH ĐỘNG NÓI . 6 (Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê) - Anh xin hứa. Tôi mếu máo trả lời và đứng như chôn châ n xuống đất, nhìn theo cái bóng bé nhỏ liêu xiêu của em tôi trèo lên xe. _ Em để nó ở lại _Giọng em ráo hoảnh . _Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh nhớ chưa ? Anh hứa đi. ->Yêu cầu 3. Đoạn trích dưới đây có 3 câu chứa từ hứa.Hãy xác định các kiểu hành động nói được thực hiện trong mỗi câu ấy. - Em đi nhanh về chiếc giường, đặt con Em Nhỏ quàng vào tay con Vệ Sĩ. ->Yêu cầu -> Hứa _Anh phải hứa với em không bao giờ để chúng ngồi cách xa nhau. Anh hứa đi. - Anh xin hứa. . HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 1. Bài vừa học: _Thế nào là hành động nói? Cho ví dụ minh họa? _Các kiểu hành động nói ? Nêu ví dụ cụ thể? _Hoàn thành các bài tập 2 ở SGK. 2. Bài sắp học: Trả bài tập làm văn số 5 * BÀI TẬP : Chị Dậu xám mặt , vội vàng đặt con xuống đất ,chạy đến đỡ lấy tay hắn: _Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc , ông tha cho. _Tha này! Tha này! Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu mấy bịch rồi lại sấn đến để trói anh Dậu. Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại : _Chồng tôi đau ốm,không được phép hành hạ! Cai Lệ tát vào mặt chị Dậu một cái đánh bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu . Chị Dậu nghiến hai hàm răng: _Mày đánh ngay chồng bà đi ,bà cho mày xem! _Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc , ông tha cho. _Tha này! Tha này! _Chồng tôi đau ốm,không được phép hành hạ! _Mày đánh ngay chồng bà đi ,bà cho mày xem! (Cầu khiến;trình bày) (TưÙc giận (Bộc lộ cảm xúc)) (Yêu cầu, ra lệnh) (Đe dọa ,thách thức) Hãy xác định hành động nói của từng nhân vật trong đoạn trích trên và cho biết mục đích của các hành động nói ấy? (Trích Tức nước vỡ bờ)