Bài giảng Môn Ngữ văn lớp 6 - Con Rồng, cháu Tiên

 Thế nào là truyền thuyết? Truyền thuyết là loại truyện dân gian truyền miệng kể về các nhân vật và các sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ Thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo; Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân vật đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử. (Lễ hội đền Hùng, tưởng nhớ Vua Hùng) Hãy tìm những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, cao quý về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ? Kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng: Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là thần. LLQ thuộc nòi rồng, Âu Cơ thuộc giống tiên Lạc Long Quân vốn là con cháu thần Nông, vị thần dậy dân trồng trọt và cấy cày Lạc Long Quân có sức khoẻ vô địch, có nhiều phép lạ, còn Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần Sự nghiệp mở nước Lạc Long Quân giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh- những loài yêu quái làm hại dân lành ở vùng biển, đồng bằng, rừng núi, tức những nơi dân ta thưở ấy khai phá, ổn định cuộc sống. Thần còn dạy dân cách trồng trọt chăn nuôi và cách ăn ở. Việc kết duyên của Lạc Long Quân và Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có gì kì lạ? ( Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như thế nào và để làm gì) Theo truyện này thì người Việt là con cháu của ai? Việc kết duyên:Lạc Long Quân và ÂU Cơ gặp nhau trên vùng đất có nhiều hoa thơm, cỏ lạ. Họ đem lòng yêu nhau, rồi kết thành vợ chồng cùng chung sống trên cung điện Long Trang Việc sinh nở: nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng. Trăm trứng nở ra trăm người con trai hồng hào, khoẻ mạnh Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con vì:Long Quân vốn quen sống dưới nước. Âu Cơ quen sống trên cạn, hai người không cùng tính tình, tập quán. Theo truyện này thì người Việt có chung nguồn gốc, đều là con cháu của Lạc Long Quân và Âu Cơ. Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo ? Hãy nói rõ vai trò của các chi tiết này trong truyện. Trong truyện cổ dân gian, các chi tiết tưởng tượng kì ảo gắn bó mật thiết với nhau. Tưởng tưởng kì ảo có nhiều nghĩa nhưng ở đây được hiểu là chi tiết không có thật được tác giả dân gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định. Để chi các chi tiết này, có khi người ta dùng các khái niệm như chi tiết ( yếu tố)thần kì, lạ thường, hư cấu, hoang đường… Chi tiết tưởng tượng, kì ảo trong truyện cổ dân gian gắn với quan niệm, tín ngưỡng của người xưa về thế giới. Chẳng hạn, quan niệm về các thế giới ( trần gian, thiên phủ, âm phủ, thuỷ phủ), về sự đan xen giữa thế giới thần và thế giới người, quan niệm vạn vật hữu linh ( vạn vật đều có linh hồn); tín ngưỡng vật tổ ( mỗi tộc người sinh ra từ một loại thảo mộc hay động vật nào đó)… Trong truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên, các chi tiết tưởng tượng kì ảo có một số ý nghĩa sau đây: Tô đậm tính chât kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ của các nhân vật, sự kiện. Thần kì hoá, linh thiêng hoá nguồn gốc giống nòi, dân tộc, để chúng ta thêm tự hào, tin yêu, tôn kính tổ tiên, dân tộc mình; - Làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm, dự báo cuộc đời và chiến công của nhân vật Ý nghĩa của truyền thuyết: Giải thích, suy tôn nguồn gốc cao quý, thiêng liêng của cộng đồng người Việt. Từ bao đời, người Việt tin vào tính chất xác thực của những điều truyền thuyết về sự tích tổ tiên và tự hào về nguồn gốc, dòng giống Tiên, Rồng rất đẹp, rất cao quý, linh thiêng của mình Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất nước. Người Việt Nam, dù miền xuôi hay miền ngược, dù ở đồng bằng, miền núi hay ven biển, trong nước hay ở nước ngoài, đều cùng chung cội nguồn, đều là con của mẹ Âu Cơ (đồng bào: cùng một bọc) vì vậy phải luôn thương yêu, đoàn kết. Các ý nghĩa ấy góp phần quan trọng vào việc xây dựng, bồi đắp những sức mạnh tinh thần của dân tộc. Ghi nhớ Định nghĩa truyền thuyết. Truyện Con Rồng, cháu Tiên có nhiều chi tiết kì ảo ( như hình tượng các nhân vật thần có nhiều phép lạ và hình tượng bọc trăm trứng…) nhằm giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi và thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt.